Congrescentrum MICX is een icoon voor de toekomst

Mons, de Doudou-stad, kent een forse ontwikkeling die wordt voortgestuwd door de titel van Culturele Hoofdstad 2015 van Europa. De stad investeert nu zwaar in de stationswijk, aan de overzijde van de spoorwegen. Diverse constructies zullen in de nabije toekomst onderdak bieden aan een veelzijdig pakket van woongelegenheid, horecabedrijven en technologische activiteiten. Tussen al die nieuwe functies heeft het MICX nu al zijn deuren geopend voor de organisatie van congressen en andere openbare evenementen. Het gebouw met herkenbare rijzige morfologie moet straks een landmark voor de stad worden. Mons gunde zichzelf – na Calatrava – ook hiervoor een toparchitect. Het project werd inderdaad geleid door het in New York gevestigde team van Daniel Libeskind, in associatie met het kantoor H2A uit Mons zelf en bouwonderneming CIT Blaton. Samen wonnen ze de Design&Build-wedstrijd voor dit project.

Formele complexiteit en innovatie

De architecturale conceptie uit zich volledig in de vorm van het project. De bijzonder complexe vorm is opgebouwd uit schuine lijnen, curves, punten, overstekken, … Beton was dan ook de logische keuze voor de realisatie van het gebouw. Dankzij doorgedreven engineering, geïntegreerd vanaf de eerste schetsen, onderwerpt de structuur zich hier aan de creatie van de architecten. De structuur en de formele taal versmelten tot één gegeven. Ze verlichten daarmee de lezing van de plek en versterken de intenties van de ontwerpers. Het eindresultaat van het project eiste denkwerk en vernuft om de budget- en planningsverplichtingen evenals de milieuvoorschriften te respecteren. Klassieke bekistingstechnieken bleken immers te duur voor de uitvoering van de gebogen muren. Ook de te verwachten hoeveelheid afval was uitgesloten met het oog op de duurzaamheidsdoelstellingen van het project. Zo werd het gepatenteerde 3DR®-systeem van innoverende bekistingswapening gebruikt om de betongevels uit te voeren. Gezien de hoeveelheid betonwapening in de wapeningskorven werden de consistentie en samenstelling van het beton aangepast. De vloeibaarheid werd verhoogd en de granulometrie verminderd om een uitvoering volgens de regels van de kunst te garanderen.

Vrijheid en dynamisme

Deze technische oplossing gunde de verbeelding van de architecten alle vrijheid. Het nagestreefde dynamisme is merkbaar in elke architecturale keuze. Het uit zich al aan de buitenkant, met het grafisch werk dat is toegepast op het portaal van het MICX. De betonplaat wordt doorkliefd door een schuin netwerk van stroken in blauwe hardsteen. Dit loopt zonder onderbreking door in de binnenzijde. Om deze beweging te accentueren en de bezoeker uit te nodigen om naar binnen te gaan, heft de gevel zich aan portaalzijde op zodat een groot gebogen glasoppervlak tevoorschijn komt waarin de hoofdingang opgenomen is. Eenmaal over de drempel ontdekt de bezoeker het atrium, ongetwijfeld de meest indrukwekkende ruimte van het gebouw. Zonder structuursteunen en met een royale hoogte tot het plafond is de ruimte groot en helder. Een monumentale trap leidt naar een grote mezzanine die over het atrium hangt en toegang verschaft tot de diverse zalen en administratieve lokalen. De grote betonwanden die het project structureren lijken het hart ervan - de plenaire zaal en het grote auditorium - te omvatten en zich progressief rond het atrium af te wikkelen om uiteindelijk de kromme gevels van het gebouw te vormen. De ‘lintvormige muren’, zoals de architecten ze noemen, wijken uiteen en hellen progressief om de toegangen aan te geven, evenals de circulatiestromen en het gebruik van de locaties. De beweging eindigt buiten, met een architecturale promenade, aangeboden tussen twee licht gebogen wanden. Deze leidt naar de top van het gebouw waar een ingericht terras een schitterend uitzicht gunt op het centrum van Mons, aan de overzijde van de sporen.

Uitgekozen materialen

Beton is ruim aanwezig in het interieur. Het is zichtbaar gebleven op het niveau van de gelijkvloerse vloerplaat. Het oppervlak werd gladgepolierd en grafisch afgewisseld met de eerder beschreven stroken blauwe hardsteen. Afhankelijk van de noodzaak kan het atrium worden opengetrokken op een polyvalente zaal die zelf verbonden is met het voorplein buiten. De continuïteit van de betonnen vloerplaat tussen de verschillende functies verenigt en vergroot de ruimte. Het palet aan gebruikte materialen is bewust beperkt gehouden. Beton en blauwe hardsteen gaan eenvoudig gepaard met bepleisterde oppervlakken en licht om de curves in het gebouw maximaal op te waarderen. De gevels van hun kant tonen bekledingen in hout en metaal. De oriëntatie van deze stroken accentueert de beweging.

De voordelen van beton

Beton biedt structurele mogelijkheden, en deze werden duidelijk naar voren geschoven in het raam van dit project. Laten we echter niet vergeten te vermelden welke andere essentiële voordelen van beton hier aan bod komen: de akoestische prestaties van de lokalen krijgen in dit geval een bijzondere betekenis. Een tweede belangrijke troef dankzij het gebruik van beton betreft het comfort van de gebruikers en de energiebesparingen. Het Congrescentrum kent een grote thermische inertie die volledig toe te schrijven is aan de betonmassa. Deze is bijzonder groot, speelt een significante rol voor het thermisch comfort en vooral voor de vermindering van het energieverbruik. De keuze van verwarmings- en koelinstallaties kon inderdaad neerwaarts herzien worden.

Gebouw met Valideo-certificaat

Duurzaamheid is vandaag niet meer weg te denken bij de conceptie van om het even welk eigentijds gebouw. Er wordt bewust aangestuurd op het binnenhalen van een certificatie van een officieel en veeleisend organisme. In het geval van het MICX werd gekozen voor de Valideo- certificatie die typisch is voor de Belgische markt. Het gebouw kreeg de score “zeer goed” dankzij de grote inspanningen. Het beton heeft dit resultaat gunstig beïnvloed,met name dankzij zijn positieve prestaties in het domein van de levencyclusanalyse en de grijze energie. Ook zijn vele intrinsieke eigenschappen hebben bijgedragen om op diverse doelstellingen te realiseren zoals de akoestiek of de luchtdichtheid, met gebruik van één enkel materiaal zodat geen extra constructie-elementen nodig waren. Tot slot is beton typisch een materiaal met een lange levensduur. En meer dan waarschijnlijk heeft ook het lokale aspect een rol gespeeld ten gunste van het MICX en de erkenning van zijn duurzaam karakter.