Crèche Hectolitre: een geslaagde boomhut dankzij nauwe samenwerking

Crèche Hectolitre kan 66 kleuters voltijds laten verblijven. De inrichting van het gebouw is erg flexibel, een gevolg van een nieuw pedagogisch project dat de Stad Brussel voor zijn crèches in gedachten heeft.

De architecten van het Brusselse bureau R²D² Architecture en de Stad Brussel verdeelden de functionele eenheid in drie secties, op zich niet ongewoon. Vernieuwend is wel het ‘verticale’ indelings­systeem. De baby's en peuters zijn niet per leeftijd ingedeeld, maar worden homogeen verspreid over de drie zones. Daardoor spelen kinderen van verschillende leeftijden samen, telkens in kleine groepjes. Voordeel is dat deze groepjes naar behoefte opnieuw kunnen worden ingedeeld, volgens het aantal aanwezige kinderen of de beschikbare begeleiding. Een dergelijk concept vraagt uiteraard om een flexibele architectuur. Daar werd in het ontwerp maximaal aandacht aan besteed.

Structuur

Er werd gekozen voor een structuur van balken en kolommen, met enkele zeilen in gewapend beton, noodzakelijk voor windwering. De dragende buitenmuren (gevel en puntgevel) werden in kalkzandsteenelementen uitgevoerd, op sommige plaatsen versterkt met gewapend beton om de façade te ondersteunen.

Dit maakte het mogelijk om de binnenruimte maximaal vrij te maken en de ruimtes in te delen met lichte panelen of glas, wat een latere herschikking van de binnenruimte mogelijk maakt.

Op basis van deze keuze om te herschikken in functie van de noden, draaide het ontwerp heel snel (na overleg met het stabiliteitsbureau 
Ney & Partners) in de richting van een skelet in gewapend beton. De vloeren zijn uitgevoerd in breedplaten. De trappen werden geprefabriceerd in beton.

Boom

Zeker in esthetisch opzicht springt de buitenkant van Crèche Hectolitre in het oog. R²D² Architecture droomde van een ‘Boomhut’ in het centrum van Brussel, verwijzend naar de fantasiewereld van kinderen. Daarbij wilde men de takken en bladeren op een abstracte en conceptuele manier gevisu­aliseerd zien.

Een project zonder compromissen is echter alleen mogelijk bij een verregaande samenwerking tussen het architectenbureau, de aannemer en de prefabrikant. Dat was hier zeker het geval. Om tot het huidige resultaat te komen, werd bijvoorbeeld nog gesleuteld aan de afbeelding, om zo optimaal mogelijk de visie van de architect in de gevel weer te geven.

Al van bij aanvang had R²D² Architecture het idee om via Graphic Concrete een een reliëfdruk van groen en bladeren aan te brengen op de verschillende façades. De oorspronkelijke tekening was dichter, had een andere schaal en vulde de volledige oppervlakte van de gevels. Het ging over twee ‘modulaire’beelden: een basisbeeld en zijn spiegel, die zich herhaalden, met een mogelijke omwenteling van 90, 180 en 270°, om een niet repetitief effect te creëren.            

R²D² Architecture legt uit: “Dit eerste modulaire beeld had het nadeel van een bedrukking die over de verbindingen van de panelen heen zou lopen, hetgeen zeer ingewikkeld was ten aanzien van de continuïteit van de tekening. Op basis van gesprekken met de prefabrikant Decomo werd overeengekomen de tekeningen te herzien om de randen vrij te maken van tekening en zo het overlopen van beelden tussen 
elementen te vermijden”.

Het resultaat is een modulair beeld 
(en zijn spiegel) dat gesneden kan worden (schuin met een identieke hoek) op nauwkeurig bepaalde plaatsen. De panelen zijn dus trapezium- of parallel­vormig. Zo krijgt je een willekeurig en niet-repetitief effect. Deze bijzondere oplossing was oorspronkelijk niet voorzien en heeft het mogelijk gemaakt de echte voegen tussen panelen te laten spelen met sommige van de valse voegen.

De realisatie van de rechthoekige panelen (en dus van de verticale voegen tussen panelen) zou een ijking en een zeer nauwkeurige uitvoering gevraagd hebben, om de continuïteit van de valse voegen van een paneel tot het volgende te garanderen. Waarschijnlijk zou een verschuiving tussen valse voegen, en dus een minder goed esthetisch effect, het resultaat geweest zijn.

R²D² Architecture: “Het basisbeeld is nu 3,5 m – de hoogte van een verdieping – en 3,2 m breed. Die breedte is het maximale drukformaat van Graphic Concrete zelf. Het is dankzij een diepgaand overleg dat we tot deze uiteindelijke tekening zijn gekomen, die alle esthetische en productionele obstakels overbrugt, rekening houdend met het budget.”