Crematorium Siesegem: een oase van herinnering opgenomen in het landschap

Het crematorium, met een voetafdruk van 74 bij 74 meter, grenst aan de westelijke ringweg rondom de stad. Het gebouw gaat op in een door heesters en bomen omzoomd park, ontworpen door landschapsarchitect Erik Dhont. Bij aankomst op het terrein vanaf de Blauwenbergstraat is de sereniteit voelbaar en doen de golvende, groene heuvels een gevoel van vertraging ontstaan. Aan de noordzijde dient een vijver als waterbuffer, de aangrenzende strooizones en het urnenveld zijn ontworpen als kleine heuvels. De dienstweg voor lijkwagens aan de oostzijde is volledig aan het oog onttrokken om nabestaanden niet te storen tijdens de rouwplechtigheid en respectvol om te gaan met de privacy.

Architectuur begeleidt, zowel metaforisch als fysiek, de overgang van een drukke buitenwereld naar een rustig en ingetogen interieur. De zuidwestelijke hoek van het gebouw komt uit op een buitenpatio, een overgangszone die leidt naar de binnenruimten. Crematoria worden gekenmerkt door een complexe logistiek. Toch heeft KAAN Architecten een gebouw ontworpen dat vanzelfsprekend en natuurlijk aanvoelt in gebruik.

Bij het binnengaan van het crematorium vormt een opeenvolging van ruimten een ervaring waarbij ruimtelijke verwarring wordt vermeden. De binnenruimten, met een aanzienlijke hoogte van 6,4 meter, dragen samen met het overvloedige daglicht bij aan een gevoel van weidsheid. Een grote betonnen luifel gaat over in een ruim portaal met direct zicht op de receptie. De lichte ontvangsthal heeft aan beide zijden een groot raam met zicht op de aangelegde tuinen. Een discrete verbinding leidt naar het horecagedeelte waar een groot schilderij van de Belgische kunstenaar Rinus Van de Velde wordt getoond.


Ceremoniële zalen

Crematorium Siesegem heeft twee ceremoniële zalen. De grote aula heeft royale afmetingen en biedt plaats aan 600 personen. KAAN Architecten was betrokken bij het totale ontwerp van gebouw, waaronder de meubels. De lederen bekleding van de zitbanken heeft een zachte textuur en een lichte geelbeige kleur, die ook in andere ruimten in het gebouw terugkomt en die een directe verwijzing is naar zand en stof. Achteraan de ruimte biedt een glazen wand zicht op een patio die in verbinding staat met het omringende landschap. Beide aula's hebben een familiekamer en een ruimte om te condoleren. De groene patio’s, die natuur en daglicht verenigen, vormen een tegenwicht voor de intense momenten van verdriet van de nabestaanden.


Technische ruimten

Naast de aula's vormen ook de technische ruimten in het gebouw een fundamenteel onderdeel van het ontwerp. Door deze ruimten zichtbaar en toegankelijk te maken en het crematieproces niet te verbergen, onstaat een vervreemde maar geslaagde tegenstelling tussen techniek en sereniteit. De ovens en de schoorsteen, die zich uitstrekt door een glazen opening in het dak, hebben net zoals het meubilair een zachte, zandgele kleur. Dit zorgt voor een gevoel van waardigheid en intimiteit in het gebouw.


Materiaalkeuze en detaillering

De materiaalkeuze en de detaillering zijn van groot belang om tot een onverstoorde atmosfeer te komen. Voor het exterieur heeft KAAN Architecten gekozen voor de ordonnantie van zichtbeton, terwijl de binnenwanden een matte, licht oneffen cementering hebben. Het plafond is ruw, gespoten afgewerkt om tot een goede akoestische beleving te komen die past bij een dergelijke gebouwtypologie. In de familiekamers en koffiekamers is gekozen voor eiken parketvloeren. Alle ruimten drukken de essentie van de architectuur uit. Ceppo di Gré-marmer speelt hierbij een uiterst belangrijke rol. Na het zagen van de blokken zijn de platen, met een afmeting van 2,4 bij 1 meter, gerangschikt met als doel een visueel samenhangend patroon te verkrijgen. Deze methode is toegepast op de vloeren en wanden. Hetzelfde marmer is gebruikt voor de receptie in de centrale ontvangsthal, voor de bar, de pupiter, de katafalken en de hoge plinten in de binnenpatio's.


Leesbaar en helder

Crematoria in België hebben traditioneel een complexere organisatie dan in andere landen. Het samenkomen met familie en vrienden voor een maaltijd is hierbij een belangrijk onderdeel. De inbreng en ervaring van de klant en de dialoog met de architect zijn cruciaal geweest voor het project. KAAN Architecten heeft een helder, leesbaar gebouw ontworpen waarin signalisatie tot een minimum is gereduceerd. De architectuur is niet enkel een opeenvolging van ruimten, maar biedt een ruimtelijke oriëntatie die ervoor zorgt dat bezoekers zich nooit verloren voelen. Het interieur roept emoties op, brengt kalmte en bevordert reflectie.


Oase van herinnering 

Crematorium Siesegem is een ode aan verticaliteit, die tot uiting komt in een horizontaal gebouw met een zuivere geometrie en evenwichtige proporties. Een heldere omgeving en een rustgevend landschap gaan samen en stralen rust uit. Zonder te vervallen in een pompeuze monumentaliteit, is het gebouw met de omliggende buitenruimte een oase van herinnering.