De Belgische cementindustrie onthult haar milieurapport 2022

Hervé Camerlynck, CEO van de Federatie van de Belgische Cementnijverheid (FEBELCEM), benadrukt: "Dit Milieurapport 2022 biedt een niet-exhaustieve maar representatieve compilatie van de concrete stappen die onze industrie heeft gezet, zodat u een beter, objectiever beeld krijgt van het engagement van de Belgische cementindustrie wat het leefmilieu aangaat.”

Het Roadmap 2050 cement en Beton, een engagement gebaseerd op vijf hefbomen

Om haar klimaatdoelstellingen te bereiken, in overeenstemming met de Europese doelstellingen van koolstofneutraliteit, heeft FEBELCEM in 2021 haar strategie ‘Cement en beton Roadmap 2050’ voorgesteld. Meer dan ooit vormen vijf grote assen de rode draad voor de activiteiten van de cementindustrie. Gesymboliseerd door de vijf C's kunnen deze vijf hefbomen als volgt worden beschreven:

• Clinker (klinker): de hefboom ‘klinker’ staat voor alle acties die worden ondernomen op het niveau van de ovens, variërend van energie-efficiëntie tot het gebruik van gedecarbonateerde grondstoffen en de co-processing van afval;
• Cement: de koolstofintensiteit van in België geproduceerd cement, een essentiële component in de bouw, is tussen 1990 en 2018 met ongeveer 29% gedaald, waardoor het een van de laagste koolstofvoetafdrukken ter wereld heeft. Deze positieve trend zal worden voortgezet, voornamelijk door de ontwikkeling van nieuwe cementsoorten;
• Concrete (beton): uiteindelijk blijft cement slechts een tussenproduct dat echter onmisbaar is omdat het beton zijn gewaardeerde eigenschappen schenkt. Beton voldoet aan zeer strenge kwaliteitscriteria, die door de digitalisering verder worden verfijnd;
• Construction (bouw): de gehele waardeketen in de bouw vereist een transformatie, waarbij alle actoren betrokken zijn: van bouwheren tot aannemers, architecten, materiaalproducenten en overheden;
• (Her)carbonatie: een verschijnsel dat ook wordt erkend in het 6e rapport van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) is dat betonconstructies van nature een deel van de CO2 uit de atmosfeer opnemen. Sommige projecten zijn erop gericht om dit proces te versnellen door bouwafval bloot te stellen aan CO2-stromen en bovendien verbetert dit de kwaliteit van de gerecycleerde granulaten.

Objectief ‘Net Zero’ en lokale werkgelegenheid: klimaatuitdaging en economie met elkaar verzoenen

Centraal in het engagement van de cementindustrie staat de doelstelling van koolstofneutraliteit ‘Net Zero’ tegen 2050. De leden van FEBELCEM zetten zich volledig in voor deze doelstelling in een tijd waarin de klimaatuitdaging een verschuiving van economische activiteit en banen noodzakelijk maakt. Zonder cement is er geen bouw, en zonder bouw is er geen tewerkstelling. Het is daarom belangrijk om op te merken dat de cementindustrie naast een duizendtal directe banen ook bijna 10.000 directe banen in de betonindustrie en nog veel meer in de bouwsector genereert. Deze economische structuur bestaat voornamelijk uit KMO's en zelfstandigen.

De ‘accords de branche’ in Wallonië en de certificering van haar activiteiten: de cementindustrie werkt samen met de publieke autoriteiten

De Belgische cementbedrijven hebben zich ertoe verbonden hun milieu-impact in alle opzichten onder controle te houden. De invoering van milieubeheerssystemen, de systematische organisatie van begeleidingscomités en de strikte naleving van milieuvergunningen getuigen van de bereidheid om zich op lange termijn te engageren voor een industrieel beleid dat rekening houdt met alle milieu-effecten. Sinds 2004 heeft deze betrokkenheid onder andere geleid tot de vrijwillige sluiting van een ‘Accord de branche ciment’ met Wallonië, in de vorm van een milieubeschikking, gericht op het bereiken van doelstellingen voor de vermindering van de CO2-uitstoot en de verbetering van de energie-efficiëntie. Tussen 1999 en 2012 heeft de cementindustrie zich geëngageerd haar uitstoot van broeikasgassen met 9,5% te verminderen. Dit doel werd ruimschoots overtroffen met een vermindering van 18,8% over dezelfde periode. Het engagement werd vernieuwd in 2013 en verlengd in 2019 met als doel de CO2-uitstoot tussen 2005 en 2023 met 18,1% te verminderen.

Industriële symbiose...

De productie van cement vereist grote hoeveelheden mineralen en energie, en de eigenschappen van het cementproces, samen met de niet-hernieuwbare aard van de grondstoffen, hebben de industrie gestimuleerd om het gebruik van secundaire materialen en alternatieve brandstoffen te ontwikkelen en te promoten, waarbij de technische kwaliteiten van de producten gewaarborgd
blijven.

Dankzij de circulaire economie en de co-processing voldoet de cementindustrie volledig aan de doelstelling van energie-onafhankelijkheid en recycling van afval door de valorisatie van alternatieve brandstoffen. Dit proces vermindert het gebruik van conventionele fossiele brandstoffen en wint de energie en de minerale stoffen in deze afvalstoffen terug. Hierdoor krijgen deze afvalstoffen een tweede leven in plaats van dat ze worden verbrand of gestort.

.... en biodiversiteit: rationeel gebruik van grondstoffen

Koolstofneutraliteit staat niet los van respect voor de biodiversiteit. De productie van cement is altijd nauw verbonden geweest met de beschikbaarheid van de belangrijkste grondstof: kalksteen. Cementfabrieken bevinden zich meestal in de directe omgeving van kalksteengroeves. Een belangrijke prioriteit voor de cementindustrie is de bescherming en het behoud van de rijke ecosystemen die in en rond de steengroeven gedijen.

Concreet

Talrijke projecten vereisen de steun van verschillende stakeholders om hun ontwikkeling te realiseren: burgers, lokale banen, politieke besluitvormers, enz. Een voorbeeld is het ‘Go4Zero’ project van Holcim, een bedrijf gevestigd in Obourg (Bergen), dat twee ovens wil vervangen door een gloednieuwe ‘droog proces’-technologie. Holcim wil zijn CO2-uitstoot in eerste instantie met 30% verminderen alvorens over te schakelen op CO2-afvang. Het CO2-afvangproject ‘Anthemis’ van CBR (Heidelberg Materials) zal de CO2-emissies van haar fabriek in Antoing met bijna 97% verminderen.

Op de lange termijn zal de strategie van de Roadmap 2050, volgens schattingen van de Federatie en haar leden, leiden tot een vermindering van de koolstofvoetafdruk met 65% tot 78% ten opzichte van 1990, bovenop de al gerealiseerde 29%.