De deelnemers aan ons panelgesprek restauratie & erfgoed deelden heel wat interessante inzichten en potentiële struikelblokken voor een goede restauratie. Voor we hen van tafel lieten gaan, schotelden we hen nog twee vragen voor: wat zijn voorbeelden van geslaagde of net mislukte restauraties, en wat is hun gouden tip voor een goede restauratie? Hieronder vindt u hun antwoorden.
Bart Biermans (HUB Architects) noemt het Predikheren in Mechelen als voorbeeld van een geslaagde renovatie. “Het bewijst dat elk monument een hele specifieke aanpak vergt. In dit voorbeeld is ervoor gekozen om de vele gebeurtenissen en tijdlagen in het gebouw te accepteren. Er is bewust niet gezocht naar een soort oorspronkelijkheid van het gebouw.”
Ruben Braeken (B+ Architecten) noemt de restauratie van een kerk in Oostham als succesverhaal. “Het is een goed voorbeeld van een goede technische restauratie. Er is lang gezocht naar de juiste werkmethodiek om de ijzerzandsteen (die slechts zeer beperkt voorradig is) toch te restaureren, zonder herstelmortels.”
Wout Somers (DoesItHertz) blikt met trots terug op de omvorming van de Roma, een bekende zaal in Borgerhout, van bioscoop- tot concertzaal. “Er waren heel wat aanpassingen aan de muren nodig, maar niemand mocht er iets van merken. Uiteindelijk heeft niemand beseft dat we de muren hebben uitgedikt. Het karakter van de iconische zaal is intact gebleven.”
Inge Debacker (Vlaams Agentschap Onroerend Erfgoed) haalt de restauratie van de pastorij in Meuzegem aan. “Dat dossier zat jarenlang in het slop, en pas bij de aanstelling van een nieuw gemeentebestuur kwam er schot in de zaak. Het was een hele fijne samenwerking, waar iedereen voluit ging om dat gebouw te redden.”
Soms leveren restauraties niét het gewenste resultaat op. In dat opzicht vermeldt Isolde Verhulst (PERSPECTIV architecten) de Maagdentoren in Zichem. “Alle betrokken partijen zijn capabel genoeg, maar toch is het eindresultaat niet wat het had moeten zijn.”
Bart Biermans (HUB Architects) noemt de renovatie van sociale woontorens in Antwerpen. “Dat waren fantastische, brutalistische woontorens met een heel specifieke sculpturale kwaliteit. Omwille van de EPB-regelgeving zijn de torens helemaal gestript. Nu zijn het vlakke torens, heel oninteressant en ontdaan van hun oorspronkelijke kwaliteit.
Gouden tip
Als afsluiter geven alle aanwezigen ons hun gouden restauratietip.
Yves Vanhellemont (WTCB): “?Neem contact op met experten, bijvoorbeeld van instituten zoals het WTCB, het KIK, universiteiten of gespecialiseerde studiebureaus, en doe dit op tijd. Goed onderzoek neemt vaak wel wat tijd in beslag.”
Isolde Verhulst (PERSPECTIV architecten): “Het is belangrijk om van bij aanvang van een restauratiedossier (en dan zeker en vast bij een herbestemmingsdossier) de verschillende teamleden (studiebureaus, architecten, etc.) te laten samenwerken. Projecten met een degelijke voorbereiding hebben immers meer kans op slagen op alle vlakken, zowel voor het erfgoed, het maatschappelijk draagvlak als de herbestemming.”
Ruben Braeken (B+ Architecten): “We moeten niet alleen kijken naar het heden, maar ook naar de toekomst. Begrippen als omkeerbaarheid en flexibiliteit zijn dus heel belangrijk.”
Eddy De Baets (Ingenium): “Praat met en luister naar elkaar. Alleen dan heb je aan het einde van de rit de beste oplossing.”
Wout Somers (DoesItHertz): “Architecten kunnen niet van alles op de hoogte zijn. Daarom raad ik hen aan om iemand in hun team te betrekken die heel specifiek werkt rond één bepaalde techniek, zoals akoestiek.”
Bart Biermans (HUB Architects): “Neem de tijd die nodig is. Een goed restauratieproject is complexer en duurt langer.”
Philippe Lemineur (Origin Architecture & Engineering): “Stel een goed team samen, dat bereid is om afwegingen te maken en een serieuze uitdaging wil aangaan.”
Inge Debacker (Vlaams Agentschap Onroerend Erfgoed): “Neem zo snel mogelijk contact op met een consulent van het Agentschap Onroerend Erfgoed, en bekijk het project samen.”
Jan De Busser (Renotec): “Maak van restauratie een teamsport. Hou rekening met alle partijen rond de tafel, én ook met de opdrachtgevers die niet aan tafel zitten.”
Yannick Leroi (Lerobel): “Werk met professionals die van dit vak hun beroep hebben gemaakt.”
Linda Temmink (IPARC): “Roep tijdig het advies van specialisten in. Wij worden vaak pas ingeschakeld als het ontwerp al klaar is. Nochtans kunnen sommige problemen vermeden worden.”
Paul Penners (Kloeckner Metals): “Kies voor een goed, uitgebalanceerd bouwteam, want dan kan je meer bereiken dan wanneer je op eigen kracht werkt.”
Gerelateerde dossiers
Onze partners