De Potterij wordt circulair laboratorium

De Potterij is een strategisch gelegen verontreinigde site in de Mechelse binnenstad en eigendom van OVAM. De voormalige wasserij zal in een eerste fase tijdelijk worden herbestemd als een circulair laboratorium in de stad, waar zowel kennis als praktijk of productie omtrent circulaire economie gedeeld kunnen worden. 

Duurzaam materiaal(her)gebruik

Het terug in omloop brengen van leegstaande gebouwen brengt ecologische, financiële en maatschappelijke meerwaarden met zich mee. “Het duurzaam hergebruik van gebouwen - door tijdelijk gebruik - blijkt in de praktijk echter vaak niet te stroken met een duurzaam materiaalgebruik”, vertelt Joachim Mertens van Miss Miyagi. 

“Bouwsystemen beantwoorden nog niet aan de noden van dit tijdelijk gebruik. Het project Labo Leegstand biedt de opportuniteit om in een concrete testcase te onderzoeken hoe dat tijdelijk gebruik gefaciliteerd kan worden met een bouwpakket van modulaire, demonteerbare bouwsystemen”. 

Montage, demontage, remontage 

“Om een gebouw demonteerbaar en remonteerbaar te maken, moet er op een veel dieper niveau over de gebouwonderdelen worden nagedacht. Ze dienen zo slim bedacht, dat een gebouw als het ware kan geassembleerd worden. Dit staat haaks op onze huidige manier van bouwen, waarbij we alles aan elkaar vastgieten, -metselen of -lijmen” , aldus Matthias Mattelaer van DMOA architecten. 

Architectuur zal de komende jaren vergaand verschuiven in de richting van productontwikkeling. Fabrikanten spelen een belangrijke rol in deze evolutie, maar hebben nood aan verbindende ontwikkelingen en initiatieven om tot een circulair geheel te komen.

De Potterij wil hier een belangrijke rol in spelen en fungeren als een hub voor alle initiatieven die met circulair bouwen te maken hebben. Zo kan De Potterij groeien tot een heuse incubator voor circulaire productinnovatie.

Onderzoekstraject

Het project ambieert niet enkel de tijdelijke invulling van de Potterij te faciliteren, maar nog meer om een opschaalbaar antwoord te formuleren op de diverse uitdagingen. Daarom wordt in een voortraject eerst de huidige tendensen, mogelijkheden en beperkingen van tijdelijk gebruik in diverse cases in Vlaanderen blootgelegd. 

Vanuit deze scope wordt er parallel een definiëring gemaakt van de nodige ingrepen in de Potterij en een inventarisatie opgemaakt van potentiële bouwsystemen. Die systemen zijn reeds op de markt en/of worden nog verder in een co-creatief ontwerp- en bouwproces uitgewerkt. De bevindingen van dit onderzoekstraject zullen gebundeld worden in de opmaak van een uitvoeringsdossier als aanleiding tot de reële implementatie in de Potterij. 

Sociale rol

De site vervult in de Mechelse binnenstad ook een sociale rol en richt zich naar de buurt. Het wordt een laboratorium, maar ook een open huis waar workshops, vergaderruimtes, ateliers en dergelijke plaatsvinden. De stedelijke ligging van het gebouw zorgt voor een mogelijk grotere interactie tussen de actoren rondom, waaronder Mechelse leveranciers, en het gebouw zelf. 

“In haar hoedanigheid van een vervuilde wasserijsite die als ‘blackfield’ enorme saneringen ondergaat, schetst het project als symbooldossier erg mooi de transitie van een lineair economisch model naar een circulair toekomstbeeld”, concludeert Joachim.