De Praatstoel: Marnik Dehaen (C2O-Architects en voorzitter Vlaamse Raad Orde van Architecten)

Over welk eigen gerealiseerde projecten bent u het meest fier en waarom?

Het jeugdcentrum ’t Jass op de Asphaltco site van de gemeente Asse. 

In je eigen gemeente na een wedstrijd dit vrij groot project kunnen realiseren waarvan je weet dat deze niet alleen de invulling is van een jarenlange gemiste behoefte, maar meteen ook de plek zal worden waar je eigen kinderen terecht kunnen als ze zich willen ontplooien in hun vrije tijd, brengt meer dan alleen trots om de architectuur met zich mee. Het onderbrengen van de administratieve dienst en jeugdwerking van de gemeente Asse, alsook de integratie van jeugdhuis ’t Bronneken, de integratie van een fuifzaal en de aanpak van de omgevingswerken met inbegrip van openbaar plein en skatepark waren een hele uitdaging. Zeker als je weet dat het om de reconversie gaat van een voorheen erg vervuilde site. Het was bovendien een project in nauwe samenwerking met een ander architectenbureau onder de vleugels van een tijdelijke vereniging. Ik ben dan ook fier dat we in samenwerking met ORG de volledige site hebben kunnen hertekenen in een masterplan en daarbij horend de bouw van een gloednieuwe brandweerkazerne met omgevingsaanleg hebben kunnen mee realiseren. En dat met de modernste zonale seinkamer van het land van waaruit de dispatching van de volledige zone West in Vlaams-Brabant zal gebeuren.

Van welk project in uitvoering of in voorbereiding koestert u hoge verwachtingen?

Woning ‘Sint-Jan’ voor de familie Van Buggenhout.

Betaalbaar en compact energieneutraal bouwen is een absolute must anno 2015. Als je deze elementen kan combineren in een eenvoudige complexloze woning in halfopen verband met de nodige aandacht voor vormgeving en esthetiek, kom je als architect niet alleen tegemoet aan de bouwdroom van vele burgers maar verhef je deze Vlaamse architectuur ook tot gemeenschappelijk patrimonium. Een architect dient immers steeds een pionier te zijn in het aanbrengen van ideeën en oplossingen die verder reiken dan het individueel belang. De locatie van deze woning is bovendien uniek. Met zicht op de prachtige kerk van Relegem als achtergrond heb je een decor bij uitstek om te integreren in de woning. We mogen ons niet steeds volledig afsluiten in onze eigen cocon. Als binnen buiten wordt en buiten binnen, dan pas krijg je niet alleen interactie, maar ook integratie van de eigenheid van een plek. De meerwaarde hiervan verrijkt ons allen.

Welk project van een andere Belgische architect is voor u een schot in de roos?

Het Umicore gebouw in Hoboken door Conix RDBM Architects is het uitpuren van vorm, materiaal, visie en expressie. Als een slang, soepel en eigentijds, vertelt het gebouw zijn verhaal. Meer moet dat niet  zijn in architectuur. Less is more!

Welke buitenlandse architecten vormen voor u een grote bron van inspiratie?

Het zijn niet zozeer expliciete buitenlandse architecten, maar elke mogelijke interpretatie van ruimte, vorm en kleur die voor mij een nieuwe bron van inspiratie kunnen vormen, als het ware een herbronning, maar dan vertrekkend vanuit een ander frame.

Ik hou heel erg veel van eenvoud, soberheid en strakheid. Van het pure en het functionele. De invulling die ik zelf genereer moet dus vooral in die richting gezocht worden. Dit hoeft bovendien niet alleen op architectuur van toepassing te zijn, want je kan dit gerust als levensvisie gebruiken. De kracht van herinterpretatie is trouwens helemaal geen nieuw fenomeen. Elke maatschappij, elke stroming is geboren uit het herinterpreteren van de voorgaande. Van Altamira tot heden… Er is geen weg terug, alles is evolutie, actie en reactie.

Als ik dan toch enkele belangrijke architecten mag opnoemen, dan heb ik veel respect voor pioniers zoals Frank Owen Gehry, Frank Lloyd Wright, Le Corbusier, Arne Jacobsen en Ludwig Mies van der Rohe. Zij horen thuis in de galerij der groten samen met onze eigen Jo Crepain en Vincent Van Duysen welke als Vlamingen absoluut niet mogen ontbreken. Bovendien zijn er heden zoveel jonge sterke beloftevolle architecten met vernieuwing en herinterpretatie bezig. Dit belooft voor de toekomst.

Wat zijn volgens u de meest geslaagde recente bouwprojecten in het buitenland?

Een van mijn laatst bezochte gebouwen waar vorm, kleur, materiaal en functionaliteit prachtig met elkaar in harmonie verweven werden, is het ‘Tietgen Student Housing’ van Lundgaard & Tranberg in Kopenhagen. Prachtig hoe hier de betekenis van ‘samen’ wonen en studeren in community werd vorm gegeven. Architectuur vertelt hier duidelijk een verhaal, brengt een boodschap en geeft vorm aan de ruimte. Het gebouw krijgt een echte ziel en leeft als het ware.

Een tweede zeer geslaagd bouwproject, is de herinterpretatie van het Noorse symbool bij uitstek, de staafkerk. Deze werd prachtig vorm gegeven in het Noorse dorpje Knarvik met het ontwerp van Laut Reiulf Ramstad. De ruwe vormen van het landschap inspireerden de architect tot een maximale inpassing in het rotsachtige. Licht, materiaal en kleur vormen wederom een harmonie, maar dat is dan ook één van mijn stokpaardjes.

Ook de vormgeving van David Chipperfield staat hoog in mijn ranking. Neem bijvoorbeeld zijn project in Valencia waar hij met ‘Veles e Vents’ zijn eigen interpretatie neerzet in samenwerking met b720 Arquitectos. Het functionele van ‘overschaduwen’ is zo mooi verweven met het commerciële en de locatie, een uitkijkpost, een tribune over het kanaal heen en dit zonder afbreuk te doen aan het pure van de vorm, de expressie, de ziel.

Welke jonge architect in Vlaanderen maakt momenteel veel indruk op u?

DMOA architecten om hun lef en durf in omgang met nieuwe materialen welke ze combineren en gebruiken op een indrukwekkende wijze. Zo is hun woning met Cortenstaal in Kontich een voorbeeld van een originele integratie van niet alledaagse materialen in een natuurlijke omgeving. Indrukwekkend speels, maar toch harmonieus.

Wat vindt u zo boeiend aan uw job als architect? Zou u uw kinderen aanmoedigen om in uw voetsporen te treden?

Wat architect zijn betekent is moeilijk te omschrijven. Het voelt aan alsof we op de een of andere manier verbonden zijn met onze omgeving, met mensen, met kleuren en vormen. Als je het in woorden wil neerschrijven overkomt me meteen het gevoel dat ik iets mis, het gevoel dat er iets is dat je niet kan omschrijven met woorden. Het gevoel dat je een dimensie niet kan vatten. En daarom denk ik dat het eerder een roeping is.

Net daarom wil ik mijn kinderen niet expliciet aanmoedigen om in mijn voetsporen te treden, maar eerder om hun eigen weg te zoeken. Het kan goed zijn dat dit dezelfde richting op gaat, maar dan is dit van binnenuit gaan groeien en alleen dan voelt het net zo aan zoals ik dit heden zelf ervaar. Alleen de liefde voor je vak maakt ook dat je de mindere dagen aankan. En het boeiendste van al blijft de afwisseling van projecten, het aangaan van nieuwe uitdagingen, telkens een nieuwe tunnel die je kan verkennen met als toetje de ingetogen fierheid wanneer je ziet dat wat in je verbeelding is gaan groeien ook in de realiteit dezelfde emoties losmaakt.

Welke ontmoeting is bepalend geweest voor uw verdere architecturale ontplooiing?

Als jonge architect heeft vooral mijn Afrika-ervaring een diepe indruk nagelaten. Het pure van Afrika en de wijze waarop de mensen hiermee omgaan beïnvloedt niet alleen vorm en kleur, maar zijn de basis voor expressie van eenvoud en soberheid. Dat maakt dat ik altijd dankbaar ben geweest om kleinere projecten te blijven uitvoeren. Ik heb immers altijd graag een directe band willen houden met mijn opdrachtgevers om dat gevoel van verbondenheid en expressie te kunnen blijven ervaren. De grootste voldoening is immers de glinstering in hun ogen wanneer alles afgewerkt is zoals zij dit verwacht hadden. En dat mis ik eerlijk gezegd bij de grotere projecten welke bij oplevering niet dezelfde intensiteit hebben van verbazing en dankbaarheid. Ook al strelen deze het ego van de architect dat ze erin slagen dergelijke grote projecten tot een goed einde te brengen. De grootste vreugde zit hem soms eerder in de kleinste dingen.

Herkent u zichzelf nog in de ambitieuze jonge student die u ooit zelf was ? Komen droom en werkelijkheid sterk overeen?

Droom en werkelijkheid komen helaas niet altijd overeen. Als student kan je maximaal dromen, bedenken, filosoferen. In de werkelijkheid erna moet je ook compromissen leren sluiten. Maar kiezen is niet altijd verliezen. Dromen evolueren, net zoals wij zelf evolueren in smaak en goesting. Dit is onomkeerbaar, maar daarvoor niet minder. Als student vol ambitie wil je vooral alles zo snel mogelijk realiseren, maar door ouder te worden leer je gaandeweg dat je vooral ook moet rijpen. Net zoals wijn in oude vaten is ervaring zeer belangrijk om je eigen targets finaal te halen, te realiseren, maar zonder jezelf te verloochenen. Ik blik vooral tevreden terug naar de voorbije 22 jaar, zie nog vele uitdagingen voor de deur staan voor de komende 22 jaar en sta nog steeds klaar om mijn eigen kleine bijdrage te leveren aan ons mooi creatief beroep.

Faits divers

Welke job zou u nu uitoefenen als u geen architect was?

Maritiem bioloog omwille van mijn passie voor koraalriffen. Dan zat ik waarschijnlijk ergens in de buurt van het ‘great-barrier-reef’ Australië.

Waar hebt u uw architectuuropleiding gevolgd?

Sint-Lucas in Brussel met zeer goede herinneringen aan afdeling beeldhouwen.

Bij wie hebt u stage gelopen?

Gerrit Borms welke me vooral nuchterheid heeft bijgebracht.

Wat was de titel van uw eindwerk?

Thesis: “Onderzoekmethodologie akoestiek van de Pieter de Somer Aula in Leuven”

Ontwerp: “Virtual Reality Center met herinrichting van de Kanaalzone in Brussel”

Favoriet architectuurboek

Architectuurboek Vlaanderen n°…

Favoriet ander boek

Thrillers uit de Reeks van Pieter Aspe.

Favoriete film

Interstellar, een nieuw epos à la ‘2001 a Space Odyssey’

Favoriet tv-programma

Vooral Discovery Channel met o.a. ‘Megastructures’

Favoriete muziek

Heden ‘Selah Sue’ en uit nostalgie ‘Simple Minds’

Hebt u veel vrije tijd en hoe brengt u die het liefst door

In de week is er geen tijd, maar het weekend is heilig voor mijn familie en vrienden. Dan ben ik graag weg van alle drukte. Stilte brengt me dan rust en ontspanning, zelfs als ik in de tuin werk, want stilzitten, zit niet in mijn bloed. Ik ben altijd wel bezig met iets. Zo ben ik ook een gepassioneerd lid van de zee-aquarianen van Aalst.

Favoriete Belgische stad

Brussel omwille van de prachtige Art Nouveau-gebouwen. Horta ten top. Maar ook omwille van het sappige Brussels en de gezellige Marollen, de zavel, enz...

Favoriete Europese stad

Barcelona omwille van Gaudi en het klimaat.

In welk land zou u het liefst geboren en opgegroeid zijn

Zuid-Afrika omwille van de onmetelijke open ruimte en natuurpracht welke me nog telkens kan verwonderen in vormgeving, licht en kleurspel. Puur Afrika ten top.

Actief of passief sportbeoefenaar? Welke sport

Vroeger voetbal, golf en squash. Heden door drukke carrière enkel tijd voor vakantie en wat fietsen.

Favoriete architectuursite

Architectenweb omwille van de diversiteit aan topics.

Favoriete andere website

Go Zuid-Afrika omwille van het nieuws uit Kaapstad, onze tweede thuis waar ons hart deels is achtergebleven.