De Sijs is eerste cohousingproject met kurkgevel

De Sijs verrijst in de vallei van de Molenbeek, vlak bij een groengebied aan de rand van de Leuvense binnenstad. Met een K-peil van 27 en een E-peil van 30 haalt het project de BEN-norm moeiteloos en door verschillende circulaire elementen kan De Sijs ook rekenen op een goede score op de Vlaamse maatstaf voor Duurzaam Wonen en Bouwen, die gebaseerd is op de internationaal erkende BREEAM-certificatie. Initiatiefnemer van het project is het Autonoom Gemeentebedrijf Stadsontwikkeling Leuven, dat van dit “betaalbaar en duurzaam cohousingproject” een testcase wil maken. De bouwgrond blijft in handen van Stad Leuven en werd in erfpacht gegeven aan een geselecteerde groep van bouwheren, die voor het ontwerp via een wedstrijd voor OFFICEU architects for urbanity uit Brussel koos. Het ontwerpproces verliep participatief; in verschillende workshops dacht ook de bouwheergroep mee na over het programma.

Mix van oud en nieuw

“De naam van het project is ontleend aan het beschermde, 18^de eeuwse hoekpand met café dat decennialang de bewuste straathoek sierde”, haalt Pieter Maes van OFFICEU architects for urbanity aan. “Die voormalige woning zou in het project initieel een herbestemming krijgen als hoofdtoegang tot het complex en gemeenschappelijke ruimte, ware het niet dat de tand des tijds daar een stokje voor stak. Het gebouw bleek te instabiel om te kunnen behouden. Zo was er onder meer een scheefstand van 56 cm tussen de aanzet van de zuidgevel en de nok en bleek ook de fundering ondermaats. De veiligheid tijdens de werken aan het gebouw kon niet gegarandeerd worden – het zou bijna onmogelijk zijn de fundering te versterken zonder dat het gebouw daarbij in elkaar zakt - wat tot een afbraak via noodprocedure heeft geleid. Jammer, want zo scoort het project natuurlijk een pak lager op het vlak van circulair bouwen.”

Het Sijsgebouw zal dus als nieuwbouw herbouwd worden. Maar dat zal in de mate van het mogelijke toch op een circulaire manier gebeuren. Zo zullen in het nieuwe ontwerp bepaalde delen van het historische pand gerecupereerd worden, zoals de dakspant uit de 17^de eeuw. Ook het typische steile dak blijft behouden, al komt daar weinig hergebruik aan te pas. De nieuwbouw wordt vervolgens verbonden met twee andere nieuwbouwvolumes, een achter en een naast het nieuwe hoekpand, en wordt zo de spil van de L-vormige circulatieas. De verticale circulatiezones van de twee nieuwe volumes krijgen langs de straatkant een groenscherm, dat niet alleen visueel meerwaarde creëert maar ook het straatlawaai buffert voor de achterliggende appartementen, twaalf in totaal.”

Geanticipeerd op afnemend autogebruik

Met een half verzonken, multifunctionele parkeerruimte die zich opent naar de gemeenschappelijke tuin en ook kan dienen als uitbreiding van het gemeenschappelijke atelier of overdekte buitenruimte, wordt geanticipeerd op een afnemend autogebruik. “Want ook dat is circulair bouwen, nadenken over toekomstige functies om zo de levensduur van een gebouw te verlengen, liefst tot in het oneindige”, zegt Maes. “Bijna-energieneutraal en circulair bouwen zijn voor ons nooit een doel op zich, maar wel een middel om een duurzaam project te realiseren. Aangezien onze natuurlijke grondstoffen eindig zijn en de menselijke druk op de planeet onhoudbaar groot wordt, dienen we zowel ruimte-, materiaal- als energieverbruik te beperken, binnen een beredeneerd en onderbouwd kader.”

Houtskelet

Om die reden werd voor houtskeletbouw gekozen. “Een houtskelet is moduleerbaar en recupereerbaar in de toekomst. Hout is bovendien een natuurlijk materiaal en dus hernieuwbaar. Bovendien konden we zo de wanddiktes beperken, belangrijk gezien de zeer beperkte beschikbare ruimte en de lage U-waardes."

Een vierde circulair aspect maakt De Sijs tot een ware primeur. “De gevelafwerking bestaat uit kurkpanelen op een houtvezelplaat. De Sijs is daarmee het eerste cohousingproject met zo’n gevelafwerking. Naast het feit dat het circulair materiaal betreft, biedt die afwerking ook esthetische voordelen en draagt ze ook bij aan de goede isolatiewaarde van de gevels, zowel thermisch als tegen geluid”, besluit Maes.