Hoe zou de Japanse architect Kengo Kuma uitdrukking geven aan de wereldberoemde sprookjes van Hans Christian Andersen? Je kan het sinds kort ontdekken het nieuwe museum gewijd aan de auteur in Odense, Denemarken, dat zijn team samen met Cornelius+Vöge architects heeft ontworpen. Het museum is opgevat als een ervaringsgerichte fantasiewereld van tuinen en ondergrondse tentoonstellingsruimtes.
Het 5.600 vierkante meter grote museum is gebouwd naast het geboortehuis van Hans Christian Andersen in het historisch centrum van Odense. In de bewuste woning was al sinds 1908 het H C Andersen House Museum gevestigd. Het originele huis is nu uitgebreid met nieuwe tentoonstellingsruimtes, publieke voorzieningen en een cultureel centrum en speelplek voor kinderen.
Het ontwerpteam liet zich inspireren door de sprookjes van Andersen en vatte het ontwerp op als een reis tussen de echte wereld en de fantasiewereld, waarbij cilindervormige houten volumes worden verbonden door meanderende paden afgeboord door groene hagen.
Reis tussen twee werelden
Het onthaal, de museumshop en het café bevinden zich in de bovengrondse ruimtes, in de ‘echte wereld’. Alle tentoonstellingsruimtes zijn ondergronds, in de ‘fantasiewereld’, gelegen. Via uitsnijdingen in de plafonds kunnen de bezoekers een blik werpen op de twee werelden.
De ruimtes zijn georganiseerd zonder hiërarchie, of een echt centrum, maar vinden hun oorsprong in de bestaande gebouwen rond het geboortehuis en de herdenkingszaal van H.C. Andersen. De gebogen groene hagen in de tuinen weerspiegelen de ondergrondse tentoonstellingsruimten. De paden kronkelen en weven om elkaar heen, binnenruimtes gaan over in buitenruimtes, de parken boven gaan naadloos over in de onderwereld beneden. In deze met elkaar vervlochten ruimten bevinden bezoekers en gebruikers van de tuinen zich in een wereld tussen binnen en buiten, waar een groene muur afwisselend verschijnt en dan weer verdwijnt. De ervaring doorheen het museum en de tuinen wordt een coherent verhaal dat de essentiële thema's van Andersens werk weerspiegelt: dualisme, het oplossen van de grens tussen realiteit en verbeelding, wordt afgelezen aan de ambiguïteit van de ruimtelijke sequenties en composities.
Houten paviljoens
De nieuwe bovengrondse gebouwen beantwoorden aan de bestaande schaal van het geboortehuis van H.C. Andersen, en aan de omringende historische context. Hun gevels zijn een moderne interpretatie van de oude Noord-Europese traditie van vakwerkhuizen. Expressieve houten constructies van massief hout zijn omsloten met glas, waardoor een lichte en delicate expressie ontstaat, en de gebouwen als paviljoens in de tuinen verschijnen. Het hout in het interieur is van de Deense fabrikant Dinesen.
Dromen worden werkelijkheid
‘Dit museum is een droomproject voor mij, want ik ben sterk beïnvloed door Andersen, die anders dan andere verhalenvertellers ruimtelijkheid in zijn sprookjes introduceert. Andersen leerde mij als het ware het geheim van ruimte kennen. Ik beschouw dit museum dan ook als een geschenk terug aan hem’, zegt Kengo Kuma over het project. ‘We hebben bewust gewerkt met standaardmaterialen zoals hout, glas en beton om duidelijk te maken dat we ook binnen de beperkingen van de realiteit onze dromen kunnen waarmaken. Die boodschap van Andersen is heel belangrijk voor de 21ste eeuw: in onze complexe stressvolle wereld kunnen we nog altijd dromen. In die zin hoop ik ook dat dit meer is dan een museum voor Andersen, en dat het de maatschappij van de toekomst uitbeeldt, dat is mijn hoop.’