De Superette in Bokrijk (BC architects & studies)

De herbestemming van de schuur van Meeuwen was voor BC architects & studies een uitgelezen  project om hun innovatieve werkwijze ook in  België toe te passen. Alle overtuigingen en  aspecten die hun werk kenmerken, en die ze  eerder realiseerden in projecten in Burundi,  Marokko en Ethiopië komen ook hier naar  voor. We denken dan in eerste instantie aan  het begrip vakmanschap. Oude bouwmaterialen  en technieken die vernieuwend een op een  hedendaagse manier worden aangepakt. BC  architects & studies koos voor de verwerking  van lokale grondstoffen op de bouwsite en  wil met handwerk een doordachte architectuur  maken.

Vernaculaire typologie &  hedendaagse architectuur

Met het oog op restauratie en herbestemming van het pand werd de schuur eerst volledig ontmanteld. Alle wanden in leem en vitselwerk werden verwijderd, evenals de dakbedekking in stro. Alleen het houten vakwerk bleef nog overeind. Er werd een volume toegevoegd aan de noordgevel waarin twee broodovens een plaats krijgen. Dit bijna 10m hoge ovengebouw is opgebouwd uit in een hedendaags bakstenen metselwerk, dat dialogeert met de authentiek gerestaureerde gevel van de schuur.

Het ontwerp van de ‘Superette’ is een dialoog tussen een vernaculaire typologie en een minimale hedendaagse architectuur. Het ontwerp is puur en kenmerkt zich door de aandacht voor materialiteit, textuur en strakke vormgeving. Het is een hedendaagse vernaculaire architectuur die rekening houdt met de lokale identiteit van de bouwwerken.

Het programma

In de schuur zijn drie vrijstaande volumes  tussen de bestaande spanten zorgvuldig  gepositioneerd. Twee van de drie zijn  opgebouwd uit kalkhennepwanden. In deze  twee ruimtes bevinden zich het toilet, het  buffervat voor de verwarmingsinstallatie  en de industriële koelcel. De ruimtes zijn  opgebouwd uit een houten structuur met een  houten beplanking aan de binnenkant en  een zichtbare kalkhennepafwerking aan de  buitenkant. Beide kalkhennepvolumes hebben  een toegankelijk dak. De mezzanine boven de  technische ruimte biedt een overzicht over  de schuur. De mezzanine van de koelcel  wordt voor opslag van de bloem en andere  ingrediënten.  Het derde volume is een 10 meter lange toog  uit stampleem die gebruikt wordt als toonen  werkbank, waarbij brood gemaakt, verkocht  en geconsumeerd wordt.

Ambachtelijke lokale bouwmaterialen

Net zoals de bakkerij ‘de Superette’ inzet op het vakmanschap van het brood bakken, maakten BC architects & studies voor dit project gebruik van ambachtelijke bouwmaterialen en hun vakmannen. Zo werd leem uit de Maasvallei met de hand gebakken tot bakstenen, of werd deze ongebakken verwerkt tot stampleem of leempleister. Kalk- en hennepvezels werden op de site gemengd tot ‘kalkhennep’ en tussen het eikenhouten vakwerk of als wanden van binnenvolumes verwerkt.

BC architects & studies werkt zoveel als  mogelijk met natuurlijke en lokale materialen.  Het dak werd heropgebouwd met riet op een  populieren onderdak.  De eiken vakwerkstructuur werd opgevuld  met kalkhennepisolatie; de buitenzijde zal  in het najaar 2017 bepleisterd worden met  kalkpleister.  Voor de interieurinrichting werd er gekozen  voor leembouw: voor de binnenpleister en  stamplemen vloer en toogmeubel. Zichtbare  kalkhennep binnenvolumes geven een hedendaags  aspect aan de bakkerij.