Depot Rato: ideaal ‘bewaarklimaat’ voor erfgoed dankzij kalkhennepbeton (TECRO & KREA)

Het erfgoeddepot zal een bewaarplaats zijn voor erfgoedcollecties uit Mechelen en de regio: archeologische vondsten, kunstwerken, historische voorwerpen zoals eeuwenoude manuscripten, gebruiksvoorwerpen... Experts gaan nauwgezet door alle deelcollecties om ze te herwaarderen en, als dat nodig is, een nieuwe bestemming te geven.

Het depot is ook een plaats waar expertise over behoud en beheer wordt opgedaan én gedeeld. Wie onderzoek wil doen, zal collectiestukken kunnen opvragen en ter plaatse bestuderen. De collectie is voor een groot deel al online ontsloten via een databank, maar zal op termijn nog uitgebreid worden.

Industrieel erfgoed

De naam Depot Rato is een knipoog naar de eigenaar van de oude fabriekshallen: Société Rateau. De oude loodsen van het bedrijf vormen een schitterend stukje industrieel erfgoed. Hier bouwde Auguste Rateau in 1911 een omvangrijk atelier voor de productie van turbines, pompen en ventilatoren. Tijdens de twee Wereldoorlogen raakten de fabrieksgebouwen beschadigd, maar de industrie bleef er onverminderd draaien. In de late jaren ’70 nam de groep Alstom de Société Rateau over voor de bouw en het onderhoud van treinwagons, turbines en pompen. Na de sluiting kocht de stad de lege gebouwen aan. Het industriële erfgoed blijft wel bewaard met de twee grote loodsen Het Depot Rato kreeg een nieuw dak en er kwam een overdekte doorsteek op de site. De tweede loods kreeg een bibliotheekbox, een bureau, een vergaderzaal en verwerkingsruimtes.

kalkhennepbeton

De depotboxen in loods 1 zijn opgetrokken in een vernieuwend en duurzaam materiaal – kalkhennepbeton. Collecties moeten we in een stabiel klimaat bewaren waarbij temperatuur en vochtigheid langzaam (en niet bruusk) variëren. Kalkhennepbeton is zeer sterk vochtregulerend. Het kan een teveel aan vocht opnemen en vertraagd weer afgeven. Daarnaast heeft het ook een goede isolatiewaarde. Het depot kan dus een stabiele binnentemperatuur bekomen zonder energieverslindende installaties en is daarmee klaar voor een duurzame toekomst. Dit is een van de eerste depots in Vlaanderen waar de boxen volledig op zichzelf staande kalkhennepwanden hebben.

Waarom een erfgoeddepot?

Erfgoed is vaak kwetsbaar en het bewaren ervan is niet altijd evident. In Depot Rato worden de  best mogelijke omstandigheden gecreëerd om het te bewaren. Denk aan het regelen van licht, temperatuur, luchtvochtigheid en het beschermen voor schadelijke stoffen, insecten of diefstal.

Het erfgoeddepot zorgt ervoor dat een collectie in veilige condities kan worden bewaard, gecontroleerd en ontsloten voor het publiek. In het depot komt ook een restauratieatelier, waar experts schade aan objecten herstellen en ze kunnen terugbrengen naar hun oorspronkelijke staat.

Het gebouw krijgt ook een verwerkingsruimte voor archeologie, specifieke behandelingsruimtes, een consultatieruimte, enkele werkplekken, een polyvalente ruimte voor opleidingen en vrijwilligerswerk en een grote box voor het magazijn van de bibliotheek.

Timing

Afgelopen voorjaar kwam de werking van Depot Rato in een stroomversnelling: nadat de aannemer klaar was met alle werken, werd gestart met de inrichting van het depot om het klaar te maken voor de komst van de duizenden archiefstukken. De eigenlijke verhuis vindt nog deze zomer en komend najaar plaats. Stap voor stap wordt Depot Rato in gebruik genomen.

Vorige maand mocht de allereerste bewoner van het depot alvast zijn intrek nemen: Rik met de blauwe blouse, het zelfportret van Rik Wouters. Het werk kreeg als eerste een plek in de nieuwe schilderijenbox.

Wie kan gebruik maken van Depot Rato?

In de eerste plaats is het depot bedoeld voor de instellingen en organisaties die hun collectie of werking in het depot onderbrengen: Stadsarchief Mechelen, Erfgoedcel Mechelen, Het Predikheren, Projecten & Monumenten Mechelen en Museum Hof van Busleyden.

Als tweede groep is het depot ook toegankelijk voor onderzoekers, vrijwilligers en erfgoedprofessionals (op afspraak). Het grote publiek zal welkom zijn om een kijkje te nemen achter de schermen tijdens rondleidingen, evenementen en publieksdagen.