In particuliere woningbouw worden platte daken vaak stiefmoederlijk behandeld en wordt er vaak de voorkeur gegeven aan hellende daken om allerhande redenen. Maar zijn deze wel altijd gegrond of zijn zij soms het gevolg van een bepaalde perceptie? Derbigum brengt licht in de duisternis.
Bij een plat dak denkt men veelal aan industriële toepassingen en grote gebouwen of, voor particuliere woningen, aan bijgebouwtjes aan oude huizen waarin het toilet of de garage ondergebracht is. En toch kan een plat dak ook in de privé-sector zoveel meer zijn. In de moderne architectuur vindt men ondertussen veel unieke en markante woningen, echte pareltjes, het merendeel ervan met platte daken, of zeer eigenzinnige ontwerpen die alle verbeelding tarten en tegelijk de veelzijdigheid van dakbanen tot uiting laten komen.
Naar een optimale benutting van de beschikbare ruimte
Volgens de fabrikanten van dakpannen is de zolder van een woning de perfecte plek om logeer- of hobbykamers in te richten, zoniet blijft deze ruimte dikwijls onbenut of wordt ze - in de meeste gevallen - de verzamelplaats van een allegaartje van rommel. Van spullen die je nog wil bijhouden voor later maar die je eigenlijk nooit meer gaat gebruiken en uiteindelijk veelal weggegooid worden. En al richt je dan deze ruimte mooi in, dan nog moet je rekening houden met het hellend dak voor de inplanting van eventuele kasten. Bij moderne renovaties van woningen met een hellend dak zie je dan ook meer en meer dat er een volledige integratie van een aanbouw met een plat dak gebeurt, kwestie van de beschikbare ruimte optimaal te kunnen benutten.
Elk dak heeft onderhoud nodig
Fabrikanten van dakpannen verkondigen maar al te graag dat een pannendak minder onderhoud nodig heeft dan een plat dak en toch… Zowel een hellend dak als een plat dak hebben elk regelmatig onderhoud nodig, denk maar aan het verwijderen van bladeren uit de dakgoten, het ontmossen, het opsporen van gebarsten pannen of scheurtjes die aanleiding kunnen geven tot lekken. Een goed gelegd plat dak heeft in dat opzicht niet meer onderhoud nodig dan een pannendak : tweemaal per jaar, een keer na de herfst en een keer na de winter. Voor zo’n onderhoud kan je beroep doen op een professional, maar je kan dat natuurlijk ook evengoed zelf doen. En dan is het natuurlijk de vraag hoe stabiel en veilig je je voelt op een hellend dak…
De juiste vergelijking maken
Een ander heikel punt is de regenwaterrecuperatie. Ja natuurlijk is een plat dak plat, maar dat wil niet zeggen dat er helemaal geen helling op zit. Ook voor platte daken geldt de regel dat er een helling moet zijn die het water correct doet afvloeien.
Bepaalde fabrikanten van dakpannen vergelijken maar al te graag hun producten met het verkeerde type plat dak. Een graag gedane vergelijking is een hellend dak met een plat dak met grind erop bijvoorbeeld, wat zowat is als appelen met peren vergelijken, natuurlijk blijft er meer water gebufferd in een dak met een grindlaag erop. Een juiste vergelijking zou zijn een hellend dak met een plat dak met een naakte dakbaan naast elkaar te zetten, en dan zal je zien, of het regenwater nu van een plat of een hellend dak loopt, de hoeveelheid opgevangen water op het einde zal dezelfde zijn. Als je toch een verschil wil zoeken : het enige verschil zal in de snelheid zitten waarmee het water van het dak gelopen is, wat ook vanzelfsprekend is. De kwaliteit van het opgevangen water dan? De huidige generatie dakbanen is zo op regenwaterrecuperatie ingesteld dat er geen verschil in zuiverheid meer is tussen het water dat van een plat dak komt en dat van een hellend dak. Tegenwoordig zijn de dakbanen zo geëvolueerd en zijn er voldoende alternatieven op de markt dat ook via een plat dak perfect herbruikbaar regenwater kan opgevangen worden.
Vaak wordt voorgehouden dat het kostenplaatje van een hellend dak veel voordeliger is, maar dit dient wel met een dikke korrel zout genomen te worden. In zulke studies worden dikwijls vergelijkingen gemaakt met dakbanen die niet echt kwalitatief zijn en snel aan vervanging toe zijn. Een goede dakbaan, zoals bijvoorbeeld Derbigum SP heeft een verwachte levensduur van 35 tot 40 jaar. Sommige daken liggen er al meer dan 45 jaar. Wanneer deze daken dan toch aan vernieuwing toe zijn, volstaat het om de bestaande dakbaan als onderlaag te behouden en er eenvoudigweg een nieuwe laag op te plaatsen om terug voor minstens 45 jaar gerust te zijn. Een veel minder ingrijpende renovatie dan deze van een hellend dak. Wanneer men dan aan dezelfde tijdspanne komt als deze van een hellend dak zien we dat de totale kosten niet zo ver uit mekaar liggen. Een hellend dak vraagt een grote investering in het begin, bij een plat dak zijn de kosten meer gespreid in de tijd.
Zonnepanelen en moestuinen
Een plat dat kan ook zoveel meer zijn dan zomaar een dak. Neem bijvoorbeeld een installatie van zonnepanelen, op een plat dak kunnen de zonnepanelen zonder probleem in de gewenste richting geplaatst worden, waar men bij een hellend dak gebonden zit aan de oriëntatie van het gebouw.
Een plat dak kan overigens gemakkelijk voorzien worden als een bijkomende leefruimte, denk maar aan een extra terras, een groendak of zelfs een moestuin. Inderdaad, als de dakconstructie het toelaat is er geen enkele beperking om van je dak een mooie moestuin of groendak te maken. In verschillende grootsteden in de Verenigde Staten is dit al een veelgebruikt concept (Chicago, Portland, New York,…). In Europa begint dit gebruik van een plat dak ingeburgerd te geraken. Zo werden er verschillende projecten opgestart in diverse Europese grootsteden zoals Amsterdam, Berlijn, Den Haag en ook korterbij in Gent. Bovendien geven verschillende steden en gemeenten subsidies voor het omvormen van je dak naar een groendak.
Een groendak heeft ook het voordeel dat het het regenwater kan bufferen, zodoende komt bij hevige regenbuien niet al het regenwater direct terug in de riolering of de waterlopen terecht, maar wordt het geleidelijk aan terug vrijgegeven. Overstromingen bij plotse regenval worden zo vermeden.
Bij een hellend dak is in sommige gevallen een groendak mogelijk, maar dan nog dient men met veel praktische beperkingen rekening te houden.
Roof food in Gent - moestuin op hoogte
Klassieke type of meerwaardezoeker?
Zoals in vele vergelijkingen hebben beide systemen hun voor- en nadelen, en zal in het einde de persoonlijke smaak van de eigenaar beslissend zijn. Wil hij vasthouden aan de klassieke woningvorm of wil hij een dak met meerwaarde