Dhooge & Meganck en Dertien12 winnen ontwerpwedstrijd vrijetijdscentrum en gemeentehuis Wingene

“De groene ruimte in Wingene is vandaag onsamenhangend en verspreid”, legt David Dhooge de opvallende ontwerpkeuze uit. “Op de site zelf bevinden zich een aantal verspreide tuintjes en vrijstaande bomen. Diezelfde bomen hebben ons geïnspireerd om een aaneengesloten park te creëren voor de inwoners van Wingene. Als architect moet je radicale keuzes durven maken om binnen iedere opdracht zoveel mogelijk open ruimte te vrijwaren, zelfs extra open ruimte te creëren om de natuur terug naar de stad te brengen.” “Die keuze bracht een risico met zich mee in wedstrijdfase, maar we zijn er als bureau sterk van overtuigd dat we steevast een ontwerp willen voorstellen waar we geen 100 maar 300 % achter staan, en kijk, we hebben de opdracht binnengehaald”, vult Saar Meganck aan.

"Als architect moet je radicale keuzes durven maken om binnen iedere opdracht zoveel mogelijk open ruimte te vrijwaren, zelfs extra open ruimte te creëren om de natuur terug naar de stad te brengen", aldus David Dhooge. 

Vier gebaren richting park

Het nieuwe vrijetijdscentrum is geënt op het bestaande schoolgebouw en de bibliotheek. Die gebouwen worden opnieuw geactiveerd en krijgen vier accentvolumes in de vorm van rondingen, die een aanknoping maken met het parklandschap. “De volumes geven bezoekers uitzicht op het park en bieden de mensen in het park zicht op de activiteiten die zich binnen afspelen. Op die manier is er intens contact. Tegelijk speelt de grens tussen beide werelden, met name de gevel, een belangrijke rol omdat deze uitplooit naar het park toe in de vorm van een zitbank”, vertelt Saar Meganck. In een van de rondbogen is de hoofdingang van de theaterzaal gevestigd met een foyer en bar die uitgeven op het park. Ook de ingang van de bibliotheek wordt door een uitbouw geaccentueerd. In de oude school worden een extra polyvalente zaal, crealokalen voor de lokale jeugd en een grote leskeuken voorzien die in de zomer dienst kan doen als ijscobar in het park.

Flexibel en polyvalent

Het idee van de pandgang rond de bestaande speelplaats die al in het oorspronkelijke masterplan aanwezig was, hebben de ontwerpers behouden. “De rondgang zorgt voor een zeer flexibele en polyvalente planopbouw”, legt David Dhooge uit. “Ieder deelgebouw kan op zich functioneren maar ze kunnen ook allemaal samen ingezet worden en laten gelijktijdig gebruik toe. Bezoekers kunnen elkaar op die manier inspireren.”


Theaterzaal als aangename verblijfplek

De theaterzaal is opgetild boven de bestaande bibliotheek, waardoor een zeer transparant maaiveld ontstaat. Langs de zuidwestkant is een dakterras ingericht met een buitentrap die vertrekt vanuit de loges van de artiesten. “Op die manier hebben artiesten een plek om even te ontsnappen voor ze het podium op gaan”, zegt David Dhooge. “Deze keuze hebben we onder andere gemaakt na een suggestie van Wouter Deprez die uit de workshops over de theaterzaal in ontwerpfase naar voren is gekomen. Voor ons was het terras een intrigerend element om mee te spelen in de gevel.” Op het podium in de theaterzaal wordt ook daglicht binnengebracht. Hierdoor wordt de theaterzaal ook overdag een aangename verblijfplek, voor de lokale toneelgroepen in Wingene die er hun voorstellingen houden en bijvoorbeeld overdag repeteren of decorstukken opbouwen, maar ook bijvoorbeeld voor klasgroepen die kleinschalige voorstellingen of andere activiteiten kunnen organiseren op het podium. Het podium met potentieel daglicht is er voor iedereen, met uitzicht op het nieuwe park.


Eén architectuurtaal
 

"We laten de bestaande gebouwen verder groeien in plaats van er nieuwe architectuur tegenover te stellen. We houden dezelfde taal aan maar geven de nieuwe toevoegingen wel een eigen identiteit die de confrontatie niet uit de weg gaat.”

Eén van de belangrijkste pijlers van het ontwerp is de menselijke schaal. Het vrijetijdscentrum bouwt daarom o.a. af naar de omgeving toe, van het hoogste niveau van de theaterzaal tot de kleinste menselijke schaal van de zitbanken. Er wordt vooral een architecturaaltaal gehanteerd die zich sober opstelt en niet schreeuwerig wil zijn. De nieuwe toevoegingen zullen hoofdzakelijk uitgevoerd worden in een gelijkaardige baksteenarchitectuur als de bestaande gebouwen waarop ze ingrijpen en verder bouwen. Een verhaal van historische lagen. De theaterzaal krijgt een expressieve betonarchitectuur met een zekere geleding op de gevel. “We laten de bestaande gebouwen verder groeien in plaats van er nieuwe architectuur tegenover te stellen”, legt David Dhooge uit. “We houden dezelfde taal aan maar geven de nieuwe toevoegingen wel een eigen identiteit die de confrontatie niet uit de weg gaat.”


Participatie

Naast de bouw van een nieuw vrijetijdscentrum wordt het gemeentehuis gerenoveerd en uitgebreid. “Het bestaande gemeentehuis is zeer onoverzichtelijk voor zowel gebruikers als bezoekers”, stelt Saar Meganck. “Wij brengen daar een duidelijk patroon in en creëren zo een grote leesbaarheid, waardoor de bezoeker makkelijk zijn weg vindt en de gebruiker een aangenamere werkomgeving krijgt.” De verbouwing is het resultaat van een participatief proces met alle gemeentepersoneel. David Dhooge: “De gemeente heeft een duidelijk beeld van waar ze naartoe wil. Ze wil het ‘nieuwe werken’ integreren in het gebouw. We creëren iets tussen een landschapskantoor en afgesloten burelen. Ieder lokaal geven we vorm als een huiselijke leefruimte waar een vijftal mensen samenwerkt. De ruimtes zijn geschakeld rondom een centrale lichtpatio met een doorbreking in het dak waardoor alle lagen met elkaar gerelateerd zijn. Alle ruimtes geven uit op die vide, wat interactie bevordert en het gebouw transparanter maakt.”
 

“We hebben nu een eigen kantoortje op de werf waar we een dag per week gaan werken, in het hart van het vrijetijdscentrum, als een soort van eerste vlag die we daar planten." 

Participatie is voor Dhooge & Meganck en Dertien12 geen hol begrip: “We hebben nu een eigen kantoortje op de werf waar we een dag per week gaan werken, in het hart van het vrijetijdscentrum, als een soort van eerste vlag die we daar planten. Zo weten de buurtbewoners dat er iets aan de gang is en voor ons is het ook zeer nuttig om ter plaatse te zijn en rechtstreeks contact te hebben met de bouwheer. Een heel fijn, informeel infomoment heeft er bovendien toe geleid dat het project echt gedragen wordt door de buurtbewoners.”

Kunstintegratie

Stand-upcomedian Wouter Deprez werkt een kunstintegratieproject uit voor het nieuwe vrijetijdscentrum. Hij gaat oude en recente verhalen van de streek verzamelen en ze integreren in het park en het gebouw, wellicht in de vorm van luisterboxen die onopvallend zullen fluisteren vanuit een hoekje in een gebouw, of vanuit een boom of bankje in het park. “Nadien komen we één keer per jaar terug om nieuwe verhalen te aanhoren bij de Wingenaars en die eventueel te integreren in het kunstproject. Op die manier blijft het project leven ook nadat we er weg zijn en komen we er ook geregeld terug”, aldus David Dhooge.