Dokter Daylight 13/24: Schilderen met daglicht

Cijfers zijn één ding maar het licht/de ruimte zien/voelen via een render blijft absoluut noodzakelijk. Men kan op een donkerdere plek zitten maar toch uitzicht hebben op al het mooie dat licht ons kan serveren. Renders zijn dus een extra tool. Raytracing programma’s zijn heel realistisch en game engines als UNREAL 5.5 (Gratis-Epic Games) beheren globaal licht op een heel realistische manier en doen dit zelfs real-time. Ik gebruik Unreal en heb na een paar minuten al een 4K render!

De uitdaging: gebruik bij je renders enkel globaal licht (daglicht dus).

Men heeft de neiging om architecturale renders te doen met toevoeging van kunstlicht om het plaatje mooier te laten lijken. Maar eigenlijk bedrieg je jezelf hiermee, en geef je een verkeerd beeld van de ruimte die je creëert.

Het komt erop neer 3 zaken in het oog te houden:

1) Zet je noorden juist! Plaats je gebouw op de juiste coördinaten. (Te vinden op Google Maps)

2) Kies een vast moment voor het binnendringend zonlicht. Je mag gerust het mooiste moment kiezen dat je kunt vinden. Je zou geneigd kunnen zijn het zonnigste moment te kiezen, 21 juni bv. om 12u. Maar vergis je niet: op dat moment staat de zon het hoogste en dringt hij niet ver in de ruimte. Neem je anderzijds 21 maart of (zijn spiegelbeeld) 21 september, dan zal de zon lager zitten en dus verder de ruimte binnendringen. Vermeld op je render welk moment je koos.

3) Verander de externe omstandigheden niet als je vergelijkende situaties wilt weergeven (bij opties). Dit spreekt voor zich: je wilt geen appelen met peren vergelijken

Wistjedatje?

Hoogstens 1 keer per jaar, rond 21 juni (zomer zonnewende), verschijnt er op het kerkhof van Laken in Brussel een hart op een oude grafsteen.

Uniek

Het is een uniek fenomeen: in het dak van de kapel is een cirkelvormige opening en wanneer de zon op zijn hoogste punt staat vallen de zonnestralen precies binnen tegen één van de zes hoeken en vormen zo een hartje. Men noemt het wel eens het verschijnsel van het oplichtend hart.

Romantisch

Het magische fenomeen doet zich voor op het graf van Léonce Evrard en zijn echtgenote Louise Flignot. Het Franse echtpaar woonde in Laken. Louise stierf in 1916 en haar echtgenoot ging haar in 1919 achterna. Het graf dateert van 1920, dus hij heeft zelf nooit zijn eigen graf mogen aanschouwen. Het blijft een groot mysterie of hij ooit de plannen van de bouw gezien heeft.

Het hart is te zien op de plaats waar de hand van een gebeitelde treurende vrouw reikt. Elk jaar komen toeristen het moment van eeuwige liefde herbeleven.

Zaha Hadid, de bekende architecte, sprak over “beeldhouwen met daglicht” - dit geldt als een uitdaging op zich: iets moois creëren met daglicht, de bewoners verbazen met oogverblindende effecten gedurende de hele dag, reflecties, structuren, vormen, materialen die schitteren, die zichtbaar worden….Ik noem het "Schilderen met daglicht".

Centraal licht of sfeerlicht? Strijklicht en de kunst om direct licht altijd te zien.

Net zoals een lamp in het midden van de kamer er is voor een functionele reden, is het veel aantrekkelijker om in elke hoek sfeerverlichting te hebben die onze plafonds van indirect licht verzorgen.

Op dezelfde manier is een opening in een plat dak van een uitbouw veel interessanter als men ze tegen de zijwanden plaatst ipv in het midden. Afhankelijk van de oriëntatie van de aanliggende wand kan men het strijklicht/directe licht zo de hele dag lang op die wand “zien” evolueren. Het krijgt dus een oppervlakte om op zichtbaar te worden. Dat kan een accentwand zijn of een hoge kastwand.

Evoluerend licht op een noordwand door een lange smalle opening:

Plaatst men een opening verder van de muur af, dan is het belangrijk te beseffen dat het directe licht er niet door recht naar onder zal schijnen. Direct licht door een opening boven een eiland zal waarschijnlijk naast het eiland op de grond licht terecht komen. Hetzelfde geldt voor een opening boven een eettafel.

Een wand om het directe licht op te vangen en te zien werkt bijgevolg veel beter. Het is veel moeilijker dat licht op de grond tussen de stoelen en de meubels te ontwaren.

Op de afbeelding hieronder heeft men een opening op verschillende plekken in het plafond verplaatst: het raam kijkt in dit voorbeeld naar het westen. De eerste opening zit tegen de Noordwand en verplaatst men van daaruit naar de Zuidwand. Elke plaatsing heeft een ander effect op de ruimte. Dit zien en beseffen help om de juiste keuze van plaatsing te maken.

Extra Tip: in plaats van één grote opening in het midden, die ’s avonds ook nog eens een donkere vlek aan je plafond is en het moeilijk maakt om lampen te hangen is het interessanter om twee smallere openingen te voorzien. Zet die smalle openingen tegen de twee zijwanden en je hebt doorheen de dag verschillende types licht tegelijkertijd:

Bijvoorbeeld: duidelijk afgetekend licht tegen de noorderwand (zie wistjedatje van hoofdstuk 4 voor het concept) en diffuus licht tegen de zuiderwand met vanuit het zuiden ook nog eens direct licht op uw vloer of zitbank.

Schaduw:

Heel vaak heeft men ook de neiging om pragmatisch gezien een zenitale lichtopening tussen twee functies te zetten om ze zo alle twee van licht te voorzien. Het idee heeft zijn waarde maar ook zijn nadeel. Plaats men het tussen twee bureaus of tussen een keuken en het kookeiland dan moet men toch ook beseffen dat men steeds in zijn eigen schaduw zal werken daar het licht steeds achter je gaat zijn!

Ook hier helpt een tweede smallere opening als “tegenflitser”, zoals men in de fotografie een gezicht in tegenlicht toch nog zou belichten. Aan een keukeneiland bv. betekent dit dat moeder en kind elk aan hun kant van het eiland kunnen zitten en geen last van schaduw zullen hebben bij het samen kokerellen.

Romantisch: ontwerpen met effecten

Architecten zijn trouwens veel romantischer dan men zou denken. Op de Daylight Academy wordt er via een huiswerkje daglicht concepten verzameld en gedeeld. 2 op de 3 concepten hebben met reflecties op het water, lichteffecten en weerspiegelingen te maken. Dat is ook de essentie van het daglicht zoals we er allemaal met heimwee in de winter naar verlangen. Een ondergaande zon blijft prachtig, hoe vaak men er ook naar kijkt. Naast de noodzaak om voldoende daglicht binnen te brengen mag men bijgevolg ook de magie van een mooi daglicht niet vergeten tijdens het ontwerpen.

Als elk effect te vertalen is via een daglicht concept in een bruikbaar kant en klaar puzzelstukje, dan kun je aan de slag en van een menu aan prachtige effecten een keuze maken om jouw puzzel te maken. Een puzzel waarvan de afbeelding tijdens de dag en het jaar constant van afbeelding veranderd en blijft boeien.