Doorkijkstation Roeselare maakt breuklijn tot open plein

De stationsbuurt van Roeselare met zijn ingewikkeld verkeerskluwen wordt vandaag als zeer onaantrekkelijk ervaren. Hier komt verandering in dankzij een langs vier zijden toegangkelijk nieuw stationsgebouw, dat oa. via open pleinen de dialoog met de omgeving aangaat.

“Een stationsomgeving is een interessante plek in de stad. Het is een sociaal laboratorium waar alle lagen van de bevolking samenkomen. Op bovenlokaal niveau verbindt een station steden met elkaar. Op lokaal niveau echter zorgt de spoorinfrastructuur nog te vaak voor een breuklijn in het stedelijke weefsel. Als ontwerper kan je een statement neerzetten en voor het stationsgebouw van Roeselare heb ik bewust gekozen om een ontwerp uit te tekenen waar ‘verbinden’ en ‘dialoog’ centraal staan”, zegt Roosmarijn Bisschop (architect Eurostation). “En juist omwille van deze dialoog, eindigt het ontwerp niet bij het gebouw. Het loopt naadloos verder in het stationsplein, het spoorviaduct en opent zich naar toekomstige ontwikkelingen. Deze elementen zaten eveneens vervat in het stedenbouwkundige plan van Euro Immo Star. Ik heb ze nog krachtiger en explicieter gemaakt”, alsnog Roosmarijn Bisschop.

Momenteel opent het stationsgebouw zich enkel naar het stadscentrum. Samen met het hoge talud waarover de treinen sporen, vormt het een breuklijn die het stadscentrum scheidt van de wijk Krottegem. Het ontwerp voor de vernieuwde stationsomgeving heft die barrière op.

Om de doorgang onder spoorwegviaduct te verbreden en aldus de centrum- en de achterliggende wijken beter met elkaar te verbinden, schuift het stationsgebouw meer dan twintig meter op. De metalen constructie die vandaag het stationsgebouw en de treinperrons overkapt, blijft evenwel staan. “Die overkapping, het stationsgebouw en het spoorwegviaduct verbinden tot een geheel dat tegelijk zeer transparant is, was een hele uitdaging”, vertelt architect Edward Sorgeloose.

Om die verbinding te realiseren, stelt het architectenteam van Eurostation en Edward Sorgeloose Architecture een combinatie van gesloten gevelvlakken en open glaspartijen voor. Deze vlakken vouwen op subtiele wijze rond het spoorwegviaduct en vormen zo het stationsgebouw. Om de losstaande overkapping te integreren in het ontwerp, bekleedt het team de rand van de overkapping met hetzelfde gevelmateriaal als de (weinige) muren van het stationsgebouw. Tot slot plaatsen de ontwerpers daar waar de overkapping niet langer kan rusten op het gebouw, sierlijke kolommen die de dakconstructie dragen. De overkapping dialogeert hierdoor met het stationsplein en versterkt de hiërarchie van de openbare ruimte. Bovendien zorgen de kolommen voor een herkenbare signatuur van het stationscomplex op het plein.

In die dakconstructie komen brede openingen om het zonlicht tot op de perrons te laten schijnen. Aan licht zal het ook in de nieuwe stationshal niet ontbreken. Dat zal rijkelijk binnenstromen langs het vele glas dat de hal omkleedt. Een hal die langs vier zijden toegankelijk is. “Het station kent geen voor- en achterkant meer”, zegt Roosmarijn Bisschop, “want het opent zich langs alle zijden naar zijn omgeving waarop het naadloos aansluit”.

Een stationsomgeving kiest niet. Mensen komen er om de trein te nemen, om iets te drinken op het stationsplein, omdat het de meest aangename route is van de ene wijk naar de andere, om af te spreken, om de bus te nemen en ga zo maar door. Al deze activiteiten zorgen voor een stedelijke cadans. En dit ritme van de stad is weerspiegeld in de architectuur van het nieuwe stationsontwerp. Het spel van gevels, doorkijken en reflecties accentueert de identiteit van de plek. Het is een plek waar verbinden centraal staat, zonder dat het een synoniem wordt van homogeniteit. Bovendien opent dit spel van gevels zich voor toekomstige ontwikkelingen in de stationsomgeving. Het stationsgebouw is niet langer een eiland in de stad, maar treedt in dialoog met het hedendaagse en toekomstige gebruik van de ruimte.

Open plein

Om de aansluiting van het stationsgebouw op het omringende plein te versterken, stemmen de architecten van het gebouw hun ontwerp maximaal af op dat van Bureau Bas Smets dat het pleinontwerp uitwerkt. En omgekeerd. Zo wordt het groenplein aan de noordzijde van het stationsplein, doorgetrokken in en óp het stationsgebouw. In een met glazen wanden ommuurde binnentuin komen bomen waarvan de kruinen reiken tot boven het dak waarop groen wordt aangeplant. Aan dit groendak grenzen de perrons. Zo krijgen de spoorperrons niet alleen de functie van het op- en afstappen, maar worden ze ook stedelijke terrassen. Het project van Bas Smets kadert binnen het masterplan die door Bureau uapS (urbanisme architectuur projecten S) werd opgemaakt op vraag van de stad Roeselare.

De integratie van stationsgebouw en -plein wordt ook – en vooral – verzekerd door het feit dat de materialen voor de bestrating van het plein en de bevloering van het gebouw dezelfde zijn. En dat zij in hetzelfde verband worden aangelegd, waarbij grote betonnen plavuizen worden onderbroken door natuurstenen stroken in het verlengde van de zware peilers van het spoorwegviaduct. Stroken die de zones aan beide zijden van het viaduct visueel met elkaar verbinden.

Het plein loopt in het stationsgebouw en onder het spoorviaduct door. Waar je ook op het stationsplein staat, je ziet onbelemmerd naar de andere kant. Je kijkt dwars door het stationsgebouw heen en onder het verbrede en helder uitgelichte viaduct door. De barrière die vandaag het stadscentrum en de wijk Krottegem van elkaar scheidt, is niet meer. Het stationsgebouw wordt hierdoor de spil in een open stedelijk plein.

In het Infopunt Stadsvernieuwing van Roeselare (H. Consciencestraat 12, op wandelafstand van het station) staat een maquette die het stationsproject gedetailleerd verbeeldt. Het Infopunt is open op dinsdag van 10 tot 12 uur en op woensdag en zaterdag van 14 tot 17 uur. Groepen kunnen een afspraak maken op infopunt@roeselare.be of 051 26 96 02.