Drinkwater in gebouwen: nood aan samenwerking tussen professional en wetenschap

Meer samenwerking voor een duurzame toekomst

Volgens Jo Devos, Marketing Manager bij Viega Belgium, investeert de producent van sanitaire systemen fors in onderzoek en ontwikkeling. Daarom verwelkomen ze de inzichten van specialisten zoals postdoctorale onderzoekers Elisa Van Kenhove en Lien De Backer van de UGent, die wetenschappelijk onderzoek verrichten naar Legionella in sanitair warm- en koudwatersystemen. Hun  competentie kan worden versterkt, en van daaruit kunnen de installateurs, studiebureaus en architecten geïnformeerd en oplgeid worden zodat ze op het terrein de juiste keuzes maken. Burgerlijk ingenieur-architect Elisa Van Kenhove voegt daaraan toe dat als onafhankelijke onderzoekers zij tijd kunnen spenderen aan onderzoek, zonder de commerciële druk. Dergelijke samenwerkingen, transparantie tussen bedrijven en onderzoeksinstellingen en communicatie zijn nodig om de toekomstige uitdagingen op te vangen. 

De bedreigingen voor ons drinkwater?

Op het vlak van waterverontreiniging zijn de temperatuur (tussen 20° en 55°C), stagnatie en drukverliezen de grootste boosdoeners, waardoor in de leidingen zich schadelijke micro-organismen kunnen ontwikkelen. Daarnaast zijn schaarste van regen- en grondwater йn van (dure) energie relatief nieuwe uitdagingen, maar die zijn sterk met ons drinkwater verbonden. Volgens Van Kenhove moet een vicieuze cirkel worden doorbroken: “Water is de bron van alle leven, en bevat ook letterlijk veel leven. Zowel goede als gevaarlijke bacteriën (Legionella) komen zo onze gebouwen binnen. Om die te doden, verwarmen we het water constant op 60°C, wat uiteraard veel energie vraagt. Maar het water dat uit de warmwaterkraan komt, is meestal slechts 38°C. Hier kan veel winst geboekt worden. En dan spelen er nog de distributieverliezen onderweg, van het buffervat naar de tappunten.”  Industrieel ingenieur Lien De Backer, valt haar bij: “Het wordt  steeds warmer in de technische ruimtes en daar zal dus de koelvraag toenemen. Zowel koelen als verwarmen zijn grote energievreters. We willen naar een duurzame warmwaterproductie, zonder compromissen in veiligheid en kwaliteit. Verwarmen op lage temperatuur is dus de toekomst. Daarvoor moet wel een aantal voorwaarden vervuld zijn. Met een slecht ontworpen systeem ga je altijd legionellaproblemen hebben.”

De basisvoorwaarden voor een goed ontwerp

Om spaarzaam met drinkwater om te springen, zijn waterbesparende toestellen en aftappunten de eerste horde (zoals een waterbesparende douchekop) om te nemen. Om besmetting te voorkomen, wil je een installatie met zo weinig mogelijk stilstaand water, niet overgedimensioneerd, met voldoende waterdoorstroming en -verversing, om hoge concentraties van schadelijke micro-organismen te vermijden. Elisa van Kenhove doet onderzoek naar de mogelijkheid om dit op lage temperatuur te doen zonder chemicaliën toe te voegen. Jo Devos legt de nadruk op het belang van het ontwerp van de installatie: “Ook met verbindingsbochten in plaats van knieën worden de drukverliezen sterk verminderd en doorstroming verbeterd. Zo kan de leiding kleiner worden gedimensioneerd, wat resulteert in waterbesparing. En ten derde moet je natuurlijk de juiste materialen gebruiken die geen schadelijke stoffen afgeven in het water, zoals nikkel, lood of ijzer.”

Nood aan bewustmaking

 Een voordeel aan de samenwerking voor De Backer is het zorgen voor bewustwording rond drinkwater  in de bouwsector. Waterlekken blijven een onderbelicht probleem. Beter is om naar een gebouw als een geheel te kijken en totaalconcepten te gebruiken. Vandaag ziet ze dat iedereen nog te veel van op een eiland werkt. Het BIM is alvast een stap in de goede richting, en vanuit hun hydraulische en biologische modellen en simulaties kunnen zij helpen de impact op de lange termijn te voorspellen.

Jo Devos stemt daarmee in: “Precies daarom zijn partnerships tussen bedrijven als Viega en de universiteiten zo waardevol. Momenteel werken we aan een universeel lastenboek dat als houvast kan dienen voor studiebureaus en architecten, voor een toekomstgericht ontwerp en de juiste materialen. Om een simpel voorbeeld te geven: welk type leidingsysteem kies je? Dit moet meer kunnen dan enkel water transporteren, maar bijvoorbeeld ook bestand zijn tegen een thermische desinfectie van 70°C. Dat zijn de dingen waar we voorschrijvers en installateurs over willen informeren en sensibiliseren.”