Dubbeltentoonstelling Caring Architecture brengt pleidooi voor architectuur die zorgt

“Architectuur die zorgzaam is, onderscheidt zich door haar empathie voor de context, de gebruikers, de makers en de materialen. Het is een architectuur die kijkt naar de lange termijn en een kritische houding aanneemt ten opzichte van de menselijke activiteit op de planeet. Ze heeft oog voor het grotere plaatje en verbindt natuurlijke, materiële en immateriële waarden. Zorgzame architectuur gaat bewust om met de effecten van interventies in de (gebouwde) omgeving voor mens, ecologie en samenleving.” Met deze insteek verduidelijken de curatoren van Caring Architecture de cruciale rol van architectuur voor de leefbaarheid van onze planeet.

Critical Care. Architecture for a Broken Planet

Na stops in Wenen, Zürich, Dresden en Berlijn strijkt Critical Care. Architecture for a Broken Planet neer in Antwerpen. Aan de hand van 21 internationale spraakmakende projecten
toont de tentoonstelling hoe architectuur en stedenbouw kunnen bijdragen aan onze toekomst. Projecten uit Afrika, Europa, het Nabije Oosten, de Caraïben, de VS en Latijns-Amerika worden samengebracht en gegroepeerd in vijf thema’s: ‘zorg voor water en land’, ‘zorg voor publieke ruimte’, ‘zorg voor talent’, ‘zorg voor onderhoud’ en ‘zorg voor lokale productie’. Elk project behandelt een concrete problematiek. Of het nu om een rurale of stedelijke ruimte gaat, allen herdefiniëren ze de relatie tussen werk, economie en ecologie. Tekeningen op groot formaat, objecten en video’s geven op een tactiele manier een inkijk in het ontwerpproces, de uitvoering en het uiteindelijke gebruik.

Bij de tentoongestelde projecten horen onder meer het Caritas-project van architecten de vylder vinck taillieu, de projecten in het grensgebied tussen de VS en Mexico van Estudio Teddy Cruz + Fonna Forman, het model voor de stadsontwikkeling rond het station van Wenen van StudioVlayStreeruwitz en de renovatie van een wooncomplex in Bordeaux door Lacaton & Vassal,Frédéric Druot en Christophe Hutin.

Deze expo gaat ook gepaard met de publicatie van een boek. Het boek focust op de drie crisisgebieden economie, ecologie en arbeid. Het bevat projectomschrijvingen van uiteenlopende projecten, waaronder de wederopbouw van dorpen in China, irrigatie in Spanje, community land trusts in Puerto Rico, herwaardering van modernistische volkshuisvesting in Frankrijk, nieuwe allianties in informele nederzettingen in Nairobi en de herontwikkeling van traditionele bouwmethoden in overstromingsgebieden in Pakistan. Essays behandelen onderwerpen als ethische architectuur, landbeleid, creatieve ecologieën, diverse economieën, zorgzame gemeenschappen en de uitbuiting van arbeid. De projecten en essays in het boek leveren het bewijs dat architectuur en stedenbouw het vermogen hebben om de planeet weer leefbaar te maken.

Care for Space for Care. Scenes from Flanders and Brussels

De tentoonstelling Care for Space for Care is het Belgische antwoord op Critical Care. Ze belicht negen recente projecten uit Vlaanderen en Brussel met een focus op het proces, de betrokkenen en het voorafgaande onderzoek. Care for Space for Care doet je nadenken over de ecologische en sociaalmaatschappelijke rol van architectuur. Zorgen voor anderen vergt empathie. Je maakt de personen die betrokken zijn bij een project zichtbaar, je zorgt ervoor dat ze gehoord worden. De voorbeeldprojecten in deze tentoonstelling gaan verder dan de klassieke participatiemodellen. Wederkerige afhankelijkheid heeft oog voor persoonlijke zaken, emotionele arbeid en toont de menselijke kant van werken met ruimtes. Het herinnert ons aan het feit dat architectuur wordt gemaakt door, voor én met mensen.

Projecten:
• Huis Perrekes, Oosterlo door NU Architectuuratelier
• House for Seasonal Neighbours, Borgloon door Ciel Grommen en Maximiliaan Royakkers
• Sporthaven, Mortsel door Import Export Architecture

Een gebouw ontwerpen dat makkelijk onderhoud toelaat, is ook een vorm van zorg. Het is een weloverwogen beslissing om te werken met duurzame materialen, details en een open
ontwerp dat aanpassingen en toe-eigening toelaat. Een ontwerp dat focust op het onderhoud van een gebouw, beschouwt de structuur ervan als de sleutel voor een lang leven. Het is een vorm van respect voor de natuur als gelimiteerde bron voor materialen, maar ook ten aanzien van het collectieve (stedelijke) geheugen.

Projecten:
• Z33, Hasselt door Francesca Torzo
• Le Rideau, Brussels door Ouest
• Actiris, Brussels door Laura Muyldermans & LDSRa

Posthumanisme vereist een nieuw begrip van zorg dragen voor onze planeet en voor alle wezens en materialen die dezelfde ruimte en toekomst delen. Een posthumane architectuur werkt met alle relevante actoren, materialen en expertises om samen ruimtes te creëren waar iedereen van kan genieten.

Projecten:
• Ecotron UHasselt, Maasmechelen door NoAarchitects
• Charleroi Grand Hopital landschapsontwerp, Charleroi door Bas Smets
• Uitkijktoren in stampleem, Dilsen-Stokkem (Negenoord) door De Gouden Liniaal
Architecten