Door klimaatveranderingen zijn overstromingen, droogte of voedsel- en drinkwatertekorten aan de orde van de dag. Er wordt hard gezocht naar oplossingen. Ook in de bouw kan de CO2-emissie drastisch verminderen door energiebewuste keuzes en het gebruik van duurzame materialen. Als architect heb je hier een belangrijke verantwoordelijkheid in. Archicad biedt een schat aan mogelijkheden om duurzaam en circulair te modelleren.
Met BIM voeg je informatie over het gebruik van materialen en energie eenvoudig toe aan je model. Zo kun je rekening houden met hergebruik, recycling en levensduurverlenging van materialen, terwijl het ontwerpproces helder en overzichtelijk blijft. Dit wordt ook wel Evidence Based Design genoemd. Je neemt dan aantoonbaar betere ontwerpbeslissingen met behulp van analyses en berekeningen op basis van het BIM-model.
Voor het kiezen van duurzame bouwmaterialen zijn in Archicad met name Madaster, Schedules, de Houtbouwmodule en de DesignLCA interessant. Daarnaast kun je bibliotheken van biobased bouwmaterialen in je ontwerpen integreren. In de materialendatabank vind je gevalideerde data over operational en embodied CO2.
Door via de rechtstreekse link met Madaster een materialenpaspoort aan te maken, heb je direct inzicht in materiaaleigenschappen. Hierbij gaat het om soort, afmeting en codering, maar ook om fysische eigenschappen, zoals dichtheid en eveneens embodied CO2. Informatie toevoegen en andere materialen kiezen, is tijdens het gehele ontwerpproces mogelijk. Verder kunnen er energielabels, levensduur van gebouwen en scores van gebruikskwaliteit gekoppeld worden.
"Duurzaam bouwen betekent voor ons: bewust kiezen voor duurzame bouwmaterialen en energiezuinige opties. Maar ook: aanpasbare gebouwen ontwerpen om de functie in de toekomst te waarborgen."
Met de informatie uit Madaster kun je als architect bewuster voor duurzame bouwmaterialen kiezen. Codering volgens NAA.K.T. is daarbij zeer nuttig. NAA.K.T. staat voor Naam, Kenmerk en Toepassing en is een systeem om eenduidige communicatie over materialen te waarborgen. De eenduidige naamgeving wordt vooral gebruikt wanneer BIM-modellen (in IFC) worden uitgewisseld met andere betrokkenen bij het project. Het zorgt ervoor dat materialen makkelijk terug te vinden en te identificeren zijn. Maar de codering laat ook ruimte voor aanpassingen of aanvullingen. Hiermee voorkom je ‘definitieve omschrijvingen’ voor een materiaaltype in een vroegtijdig stadium.
De Archicad KeyMember Editie beschikt over een speciale Houtbouw Module die het ontwerpen, modelleren en documenteren van constructies in HSB (Houtskeletbouw) en CLT (Cross-laminated timber) vergemakkelijkt. In de module vind je een uitgebreide uitleg over hoe je materialen en texturen aanmaakt, welke specifieke instellingen er zijn om bijvoorbeeld verschillende houtpatronen te creëren en welke functies en gereedschappen interessant zijn op het gebied van HSB en CLT. Verder kun je gebruikmaken van allerlei eigenschappen en varianten van muur-samenstellingen waarmee je in je eigen project direct aan de slag kunt.
De milieu-impact van bouwmaterialen kun je in Archicad controleren aan de hand van Schedules. Dit zijn lijsten of stuklijsten van alle mogelijke materiaaleigenschappen. Alles wat je in Schedules wijzigt, wordt direct in het model doorgevoerd en andersom. Ook kan je eenvoudig visualiseren waar welke materialen zich precies in het model bevinden om zo een duidelijk beeld van de milieubelasting te verkrijgen. Voor Belgische architecten kan de Meetstaat Manager in de KeyMember Editie hier handig bij zijn. Deze zorgt voor een automatische oplijsting van alle materialen volgens de VMSW-methodiek. De output integreer je vervolgens in eigen meetstaat- en lastenboekdocumenten.
Een andere toepassing van Schedules is de daglichtberekening. Met behulp van deze optie bepaal je de hoeveelheid daglicht die in de ruimte binnenkomt en hoeveel behoefte er is aan elektrische verlichting. Archicad geeft direct feedback of ontwerpen voldoen aan de vereisten voor de hoeveelheid daglicht per oppervlakte. Door middel van intelligente 3D-doorsnedes kun je daarnaast, via tekst en arceringen, de impact van circulaire maatregelen inzichtelijk maken. Bijvoorbeeld door aan te geven hoe licht binnenvalt, hoe de lucht circuleert en hoe de warmte over het project is verdeeld.
"CO2-neutraal bouwen is hoogst urgent. De DesignLCA helpt ons in een vroeg stadium de juiste keuzes te maken"
Zonnestudies geven je een heldere indruk van hoe de zon rond een gebouw beweegt. Met de Create Sun Study-tool in Archicad heb je dit in een handomdraai voor elkaar. Aan de hand van de locatie van je project, bepaalt de tool de zonnestand of maakt hij een 3D-simulatie van hoe de zon gedurende de dag over het model draait. Zo kun je, door de grootte van de ramen en de plaats van de verschillende ruimtes aan te passen, de impact van het uiteindelijke energieverbruik beïnvloeden. Sinds de nieuwste update beschikt Archicad bovendien over een Zonnepaneel-object. Hiermee bereken je hoeveel zonnepanelen er op een dakdeel passen. Aan de panelen is een label gekoppeld met informatie over de opbrengst.
Zoals de namen al doen vermoeden zijn de EcoDesigner STAR en de DesignLCA specifiek ontwikkeld om tijdens het ontwerpproces de energiebalans op te maken en milieueffecten te meten. Met de EcoDesigner STAR bereken je onder andere de warmte-invloed van zoninval, bezonningsuren per raam, R-waardes en koudebrugsimulaties. Op basis van de operationele CO2-emissie en gebouwoppervlakte uit de EcoDesigner STAR achterhaalt de DesignLCA vervolgens de CO2-uitstoot, energie-efficiëntie en hoeveelheid afval van het ontwerp. Kortom, met Archicad heb je allerlei middelen in handen om vorm te geven aan een toekomst waarin duurzaamheid en circulariteit centraal staan. Begin vandaag nog en maak het verschil!