DWARSBEUK. Johan Rutgeerts: Betonschaamte (2)

Laatst waren we aan een algemene gewapende betonplaat toe voor een ondergrondse parking, zo’n tweeduizend vierkante meter groot, die we voor het gemak een radier générale noemden, wat stamt uit de tijd dat de ingenieursopleiding redelijk elitair was en bijgevolg enkel voor de Franssprekende upperclass bestemd was. Zo was het toch in Vlaanderen.
Maar daar gaat het hier verder niet over.

We hadden een plaat met een omgekeerd balkenraster in het hoofd maar de ingenieur hield het bij een plaat met doorlopende gelijke dikte. Dat zou de aannemer heel wat werk aan bekisting sparen en zijn eenheidsprijs voor het beton zou daarom ook goedkoper worden. Vooruit dus met die doorlopend 50 cm dikke plaat met flink veel staal erin. Aan de eenheidsprijs van het beton hebben we dat niet echt gemerkt dat het een prijsgunstige oplossing was. ‘Beton is beton’ , zei de aannemer, toen ik hem erop wees dat deze methode toch arbeidsvriendelijk, eigenlijk arbeidsgunstig was. Beton is beton, herhaalde hij nog eens.

Op die plaat hebben we dus ongeveer 450 m³ teveel beton laten storten. De aannemer heeft ook 450 m³ meer grond moeten afgraven en wegvoeren.  Dat heeft de opdrachtgever een aardig centje meer gekost en dat waren ook 45 betonmixers extra on the road en minstens dubbel zoveel trucks die de grond moesten afvoeren. Als u zich soms afvraagt vanwaar al dat verkeer op de weg komt, dan zit dat soort transport er ook voor een deel tussen.

Ecologisch gerekend: die 450 m³ komt ook overeen met de productie van 1.170.000 kg CO₂ extra in de lucht, alleen al door de productie van het cement. Een benzineauto stoot gemiddeld 0,224 kg C0₂ per kilometer uit. Zuinig gerekend en zuinig gereden is die 450 m³ beton het equivalent van 130 keer rond de aardbol rijden, gesteld dat u dat ambieert. We kunnen het ook anders uitdrukken: die 450 m³ beton staat gelijk aan 350 auto’s die een jaar op stal blijven staan, als we weten dat een auto in België gemiddeld 15.000 km per jaar rijdt.

Er wordt inderdaad onderzoek gedaan om in het beton granulaten te verwerken die ook CO₂ opnemen en vasthouden zoals olivijngruis, afvalstoffen uit de industrie, magnesium en calcium, magnesiet: het zou de CO₂-uitstoot bij de productie van beton met 30 % kunnen verminderen en de kwaliteit van het beton niet schaden. Futurologen beweren zelfs dat de kwaliteit van het beton zou verbeteren. Futurologen benaderen alles altijd positief, anders mogen ze zich geen futuroloog noemen. Opvallend: die toepassingen zijn al langer bekend maar komen maar niet van de grond. Het blijft nog steeds in marginale productiecijfers steken. Futurologen hebben daar geen greep op.

En dan nog iets; zelfs als die CO₂-reductie er komt, dan nog is the best war on CO₂ die van het minder gebruik maken van beton. Globaal minder beton gebruiken bekomt men door globaal zuiniger te rekenen. Ik ga dat hier tot vervelens toe blijven herhalen: beton is wereldwijd goed voor 9 % van de CO₂-uitstoot.

Toen de eerste ingenieurs twee eeuwen geleden zich op constructies stortten was het een uitdaging om met zo weinig mogelijk materiaal zoveel mogelijk stabiliteit op te wekken. De magie van het ingenieursbrein.

We zijn vandaag een beetje ver afgeweken van dit ideaal.

Betonschaamte zal misschien wel resulteren in een regelgeving waarbij werken zullen gegund worden als aangetoond wordt dat het betongebruik niet overgedimentioneerd is.