Iets meer dan een jaar geleden stond aannemer Tim Adams voor een enorme uitdaging: “Ik wilde bewijzen dat je een bio-ecologische woning kan bouwen met het budget van een standaardwoning.” Inmiddels heeft hij zijn droom gerealiseerd en is zijn bio-ecologische woning in Pamel klaar voor verkoop. Missie geslaagd, want ondanks haar doordachte architecturale vormgeving en uitstekende energieprestaties kost de woning niet meer dan een traditioneel gebouwd exemplaar.
Iets meer dan een jaar geleden stond aannemer Tim Adams voor een enorme uitdaging: “Ik wilde bewijzen dat je een bio-ecologische woning kan bouwen met het budget van een standaardwoning.” Inmiddels heeft hij zijn droom gerealiseerd en is zijn bio-ecologische woning in Pamel klaar voor verkoop. Missie geslaagd, want ondanks haar doordachte architecturale vormgeving en uitstekende energieprestaties kost de woning niet meer dan een traditioneel gebouwd exemplaar.
.jpg)
De bio-ecologische woning van Tim Adams en Renaat van de Putte. Met een kostprijs van 350.000 euro is ze niet duurder dan een gelijkaardige traditionele woning.
Stiekeme droom
Tim Adams is een jonge aannemer houtskeletbouw met een passie voor bio-ecologisch en ecologisch verantwoord bouwen. Na een heel wat praktijkervaring te hebben opgedaan in andere ecologische projecten, kreeg hij het idee om zelf een bio-ecologische woning te bouwen: “Ik wilde de grenzen van het ecologisch bouwen zelf eens aftasten. Veel mensen gaan ervan uit dat bio-ecologisch bouwen per definitie duur is. Ik wilde bewijzen dat dit een onterecht vooroordeel is en dat het wel degelijk mogelijk is om een bio-ecologische woning te realiseren met een 'normaal budget'.”
Met deze stiekeme droom op zak schreef Tim Adams zich in voor het postgraduaat bio-ecologisch bouwen. Hij wist er architect en medecursist Renaat Van de Putte te overtuigen om samen met hem in zee te gaan en een systeemopbouw uit te denken die ze in de toekomst nog in andere projecten zouden kunnen toepassen. “Ik had al een mooi perceel op het oog in de Keerstraat in Pamel. Naast een reeks gerenoveerde rijwoningen bevond zich nog een oude schuur met een behoorlijk stuk grond aan. Renaat zag dat wel zitten, en vervolgens zijn er ook nog een aantal andere partners mee in het verhaal gestapt die de installatie van het sanitair, de grondwerken en de aanleg van de oprit op zich hebben genomen. Na de aankoop van de bouwgrond heb ik samen met Renaat het definitieve bouwconcept ontwikkeld – onder meer aan de hand van 3D-technologie. De schuur hebben we – bij uitzondering van twee originele muurfragmenten – volledig afgebroken en vervangen door een nieuwbouw, die geflankeerd wordt door een vrij grote tuin met een houten tuinhuis en een overdekt terrasje.”
.jpg)
De ingang van de nieuwe woning bevindt zich in een gedeelte dat aansluit bij de naburige rijwoningen. Een natuursteenboord van inlandse blauwe steen zorgt voor een visuele link.
Lichtspel
De ingang van de nieuwe woning bevindt zich in een gedeelte dat aansluit bij de naburige rijwoningen. Via deze eerste ruimte, die kan dienen als berging of ontvangstruimte, kom je terecht in de eigenlijke (nieuwbouw)woning, die op het gelijkvloers voornamelijk bestaat uit een grote leefruimte met open keuken. Dankzij de grote overspanning (maximum negen meter) en de overvloedige natuurlijke lichtinval krijg je er meteen een enorm ruimtegevoel. Nochtans bevat de muur aan de straatkant schijnbaar geen ramen, waardoor zo'n overvloedige natuurlijke lichtinval onwaarschijnlijk lijkt. Fout gedacht, zo blijkt: “Het plafond loopt namelijk niet door tot tegen die muur, maar stopt ongeveer een metertje ervoor. Door de muur boven het plafondniveau wél uit te rusten met ramen creëren we als het ware een lichtzuil die de leefruimte op een ongedwongen manier verlicht. Er was een portie vakwerk nodig om dit voor elkaar te krijgen, maar het resultaat mag er absoluut zijn. Onder invloed van de draaiende zon verplaatst het invallende licht zich voortdurend doorheen de ruimte, wat je haast op speelse wijze een fijn tijd- en ruimtebesef geeft. Door aan de straatkant geen zichtbare ramen te installeren, wilden we de woning maximaal afsluiten van de nabijgelegen straat,” lichten Tim Adams en Renaat Van de Putte toe.
Deze 'lichtstraat' is lang niet de enige architecturale ingreep die de toekomstige bewoners een fijne meerwaarde zal bieden. Aan de achterkant van de woning vinden we een andere bijzonderheid, die voortkwam uit de confrontatie met een beschermd muurfragment. “De achterburen hebben 'recht op zicht' op deze oude muur, wat betekent dat hij behouden moest blijven. We hebben die muur dan uiteindelijk geïntegreerd in een wintertuin, een hoge, vierkante ruimte die automatisch ontstond bij het inplanten van de woning. De wintertuin bevindt zich enerzijds buiten het luchtdichte volume, maar is anderzijds wel afgesloten van de buitenwereld via een grote glaskoepel. Deze zorgt voor een fenomenale lichtinval en een aangenaam veranda-effect in de zomer. De wintertuin vormt in feite het verlengde van het lichtspel dat je in het begin van de dag aan de gevelkant ervaart.”
.jpg)
Doordat de ramen in de muur aan de straatkant zich boven het plafondniveau bevinden, ontstaat er een lichtzuil die de open leefruimte op het gelijkvloers op een ongedwongen, natuurlijke manier verlicht.
Geen gestapelde kubussen
Ook op het verdiepingsniveau speelt het invallende daglicht een voorname rol. Een open trappartij in Rubberwood (in feite een afvalproduct) leidt naar een gang die baadt in het licht dat het huis binnendringt via de koepel van de wintertuin. De gang geeft toegang tot drie slaapkamers, een compacte badkamer met groot dakraam aan de douche en een extra kamer die kan dienen als opberg- of hobbyruimte. “De kamers zijn op zich niet heel erg groot (de twee kinderkamers hebben een oppervlakte nog geen 9 m²), maar geven wel een ruime indruk doordat ze vrij hoog zijn. Ze bevinden zich onder de schuin oplopende dakzijdes, die dus enerzijds het interne ruimtegevoel verhogen, en anderzijds zorgen voor een markante architecturale vormgeving. Met deze woning tonen we aan dat je ook bij het bouwen van compacte woningen tal van constructiemogelijkheden hebt. Compact bouwen hoeft met andere woorden niet gelijk te staan met het stapelen van kubussen,” besluit Renaat Van de Putte.
Behalve compact is de woning natuurlijk ook bio-ecologisch. Ze is volledig opgebouwd uit een houtskeletstructuur (FSC-gelabeld CLS-hout, 183 mm dik), intern afgewerkt met gipsvezelplaten van Fermacell en geïsoleerd met houtwol. De betonvloer is op Technopor geplaatst, een glasgranulaatfundering met een dikte van dertig centimeter. Het glasgranulaat is isolerend en drainerend, zodat koudebruggen in de richting van het bovenliggende beton uitgesloten zijn. De vijfentwintig centimeter dikke betonvloer wordt dan weer opgewarmd door een vloerverwarmingssysteem en fungeert op die manier als warmtebuffer en massa-element. De gevel is afgewerkt met hout en zwarte Koramic-gevelpannen. Via een natuursteenboord van inlandse blauwe steen vindt de woning op visueel vlak aansluiting bij de aanpalende rijhuisjes. De dakbekleding bestaat uit een combinatie van gerecupereerde pannen van het afgebroken gebouw en nieuwe pannen. “Door ze in een willekeurig patroon te gieten, hebben we op subtiele wijze een extra architecturale dynamiek gecreëerd,” aldus Renaat Van de Putte.
.jpg)
Een blik op de wintertuin aan de achterkant van de woning, een hoge, vierkante ruimte die automatisch ontstond bij het inplanten van de woning tegen een oude, beschermde muur.
Ecologisch én betaalbaar
Natuurlijk zijn er in een bio-ecologische woning als deze ook energiezuinige technieken aanwezig, zij het in beperkte mate. Het binnenklimaat wordt op peil gehouden via een systeem van lagetemperatuursverwarming en balansventilatie met warmterecuperatie. “Veel verder zijn we echter niet gegaan. We wilden de woning ook niet 'overtechnologiseren'. Dat zou de prijs voor de toekomstige bewoners alleen maar opdrijven,” vertelt Tim Adams. “Het was dus niet de bedoeling om te evolueren naar een passiefhuis, al wees de blowerdoortest wel uit dat we qua luchtdichtheid probleemloos de passiefnorm halen. Dit toont aan dat we er dus wel in geslaagd zijn om een woning te bouwen die weinig energie verbruikt en gezond is. Ze biedt op zich overigens voldoende mogelijkheden om de energieprestaties in de toekomst verder te verbeteren. De schuin oplopende dakzijde aan de straatkant richt zich bijvoorbeeld naar het zuiden en leent zich dus uitstekend tot het installeren van zonnepanelen of andere fotovoltaïsche toepassingen.”
En wat dan met het finale kostenplaatje? Is dit binnen de perken gebleven, of kost de woning uiteindelijk toch iets meer dan aanvankelijk verwacht? “De woning zal ongeveer 350.000 euro kosten. Dit is ongeveer de prijs die je betaalt voor een sleutel-op-de-deurwoning, met het belangrijke verschil dat de nadruk in deze woning op ecologisch en gezond wonen ligt,” aldus Tim Adams. “Ik ben een voorstander van 'ecolonomisch bouwen': duurzame woningen en gebouwen die ook betaalbaar zijn. Ecologie kan pas gesleten worden als het economisch aanvaardbaar is. Met oplossingen die enkel voor rijken of idealisten geschikt zijn, kan je de wereld niet verbeteren. Met projecten als deze kan het in mijn ogen wel...”
.jpg)
Hoewel de twee kinderkamers nog geen 9 m² groot zijn, geven ze toch een ruime indruk omdat ze zich onder de schuin oplopende dakzijde bevinden en dus vrij hoog zijn.
Foto's: Marc Sourbron
Noot: Dit artikel verscheen eerder al in Wonen met de Natuur.
Stiekeme droom
Tim Adams is een jonge aannemer houtskeletbouw met een passie voor bio-ecologisch en ecologisch verantwoord bouwen. Na een heel wat praktijkervaring te hebben opgedaan in andere ecologische projecten, kreeg hij het idee om zelf een bio-ecologische woning te bouwen: “Ik wilde de grenzen van het ecologisch bouwen zelf eens aftasten. Veel mensen gaan ervan uit dat bio-ecologisch bouwen per definitie duur is. Ik wilde bewijzen dat dit een onterecht vooroordeel is en dat het wel degelijk mogelijk is om een bio-ecologische woning te realiseren met een 'normaal budget'.”
Met deze stiekeme droom op zak schreef Tim Adams zich in voor het postgraduaat bio-ecologisch bouwen. Hij wist er architect en medecursist Renaat Van de Putte te overtuigen om samen met hem in zee te gaan en een systeemopbouw uit te denken die ze in de toekomst nog in andere projecten zouden kunnen toepassen. “Ik had al een mooi perceel op het oog in de Keerstraat in Pamel. Naast een reeks gerenoveerde rijwoningen bevond zich nog een oude schuur met een behoorlijk stuk grond aan. Renaat zag dat wel zitten, en vervolgens zijn er ook nog een aantal andere partners mee in het verhaal gestapt die de installatie van het sanitair, de grondwerken en de aanleg van de oprit op zich hebben genomen. Na de aankoop van de bouwgrond heb ik samen met Renaat het definitieve bouwconcept ontwikkeld – onder meer aan de hand van 3D-technologie. De schuur hebben we – bij uitzondering van twee originele muurfragmenten – volledig afgebroken en vervangen door een nieuwbouw, die geflankeerd wordt door een vrij grote tuin met een houten tuinhuis en een overdekt terrasje.”
Lichtspel
De ingang van de nieuwe woning bevindt zich in een gedeelte dat aansluit bij de naburige rijwoningen. Via deze eerste ruimte, die kan dienen als berging of ontvangstruimte, kom je terecht in de eigenlijke (nieuwbouw)woning, die op het gelijkvloers voornamelijk bestaat uit een grote leefruimte met open keuken. Dankzij de grote overspanning (maximum negen meter) en de overvloedige natuurlijke lichtinval krijg je er meteen een enorm ruimtegevoel. Nochtans bevat de muur aan de straatkant schijnbaar geen ramen, waardoor zo'n overvloedige natuurlijke lichtinval onwaarschijnlijk lijkt. Fout gedacht, zo blijkt: “Het plafond loopt namelijk niet door tot tegen die muur, maar stopt ongeveer een metertje ervoor. Door de muur boven het plafondniveau wél uit te rusten met ramen creëren we als het ware een lichtzuil die de leefruimte op een ongedwongen manier verlicht. Er was een portie vakwerk nodig om dit voor elkaar te krijgen, maar het resultaat mag er absoluut zijn. Onder invloed van de draaiende zon verplaatst het invallende licht zich voortdurend doorheen de ruimte, wat je haast op speelse wijze een fijn tijd- en ruimtebesef geeft. Door aan de straatkant geen zichtbare ramen te installeren, wilden we de woning maximaal afsluiten van de nabijgelegen straat,” lichten Tim Adams en Renaat Van de Putte toe.
Deze 'lichtstraat' is lang niet de enige architecturale ingreep die de toekomstige bewoners een fijne meerwaarde zal bieden. Aan de achterkant van de woning vinden we een andere bijzonderheid, die voortkwam uit de confrontatie met een beschermd muurfragment. “De achterburen hebben 'recht op zicht' op deze oude muur, wat betekent dat hij behouden moest blijven. We hebben die muur dan uiteindelijk geïntegreerd in een wintertuin, een hoge, vierkante ruimte die automatisch ontstond bij het inplanten van de woning. De wintertuin bevindt zich enerzijds buiten het luchtdichte volume, maar is anderzijds wel afgesloten van de buitenwereld via een grote glaskoepel. Deze zorgt voor een fenomenale lichtinval en een aangenaam veranda-effect in de zomer. De wintertuin vormt in feite het verlengde van het lichtspel dat je in het begin van de dag aan de gevelkant ervaart.”
Geen gestapelde kubussen
Ook op het verdiepingsniveau speelt het invallende daglicht een voorname rol. Een open trappartij in Rubberwood (in feite een afvalproduct) leidt naar een gang die baadt in het licht dat het huis binnendringt via de koepel van de wintertuin. De gang geeft toegang tot drie slaapkamers, een compacte badkamer met groot dakraam aan de douche en een extra kamer die kan dienen als opberg- of hobbyruimte. “De kamers zijn op zich niet heel erg groot (de twee kinderkamers hebben een oppervlakte nog geen 9 m²), maar geven wel een ruime indruk doordat ze vrij hoog zijn. Ze bevinden zich onder de schuin oplopende dakzijdes, die dus enerzijds het interne ruimtegevoel verhogen, en anderzijds zorgen voor een markante architecturale vormgeving. Met deze woning tonen we aan dat je ook bij het bouwen van compacte woningen tal van constructiemogelijkheden hebt. Compact bouwen hoeft met andere woorden niet gelijk te staan met het stapelen van kubussen,” besluit Renaat Van de Putte.
Behalve compact is de woning natuurlijk ook bio-ecologisch. Ze is volledig opgebouwd uit een houtskeletstructuur (FSC-gelabeld CLS-hout, 183 mm dik), intern afgewerkt met gipsvezelplaten van Fermacell en geïsoleerd met houtwol. De betonvloer is op Technopor geplaatst, een glasgranulaatfundering met een dikte van dertig centimeter. Het glasgranulaat is isolerend en drainerend, zodat koudebruggen in de richting van het bovenliggende beton uitgesloten zijn. De vijfentwintig centimeter dikke betonvloer wordt dan weer opgewarmd door een vloerverwarmingssysteem en fungeert op die manier als warmtebuffer en massa-element. De gevel is afgewerkt met hout en zwarte Koramic-gevelpannen. Via een natuursteenboord van inlandse blauwe steen vindt de woning op visueel vlak aansluiting bij de aanpalende rijhuisjes. De dakbekleding bestaat uit een combinatie van gerecupereerde pannen van het afgebroken gebouw en nieuwe pannen. “Door ze in een willekeurig patroon te gieten, hebben we op subtiele wijze een extra architecturale dynamiek gecreëerd,” aldus Renaat Van de Putte.
Ecologisch én betaalbaar
Natuurlijk zijn er in een bio-ecologische woning als deze ook energiezuinige technieken aanwezig, zij het in beperkte mate. Het binnenklimaat wordt op peil gehouden via een systeem van lagetemperatuursverwarming en balansventilatie met warmterecuperatie. “Veel verder zijn we echter niet gegaan. We wilden de woning ook niet 'overtechnologiseren'. Dat zou de prijs voor de toekomstige bewoners alleen maar opdrijven,” vertelt Tim Adams. “Het was dus niet de bedoeling om te evolueren naar een passiefhuis, al wees de blowerdoortest wel uit dat we qua luchtdichtheid probleemloos de passiefnorm halen. Dit toont aan dat we er dus wel in geslaagd zijn om een woning te bouwen die weinig energie verbruikt en gezond is. Ze biedt op zich overigens voldoende mogelijkheden om de energieprestaties in de toekomst verder te verbeteren. De schuin oplopende dakzijde aan de straatkant richt zich bijvoorbeeld naar het zuiden en leent zich dus uitstekend tot het installeren van zonnepanelen of andere fotovoltaïsche toepassingen.”
En wat dan met het finale kostenplaatje? Is dit binnen de perken gebleven, of kost de woning uiteindelijk toch iets meer dan aanvankelijk verwacht? “De woning zal ongeveer 350.000 euro kosten. Dit is ongeveer de prijs die je betaalt voor een sleutel-op-de-deurwoning, met het belangrijke verschil dat de nadruk in deze woning op ecologisch en gezond wonen ligt,” aldus Tim Adams. “Ik ben een voorstander van 'ecolonomisch bouwen': duurzame woningen en gebouwen die ook betaalbaar zijn. Ecologie kan pas gesleten worden als het economisch aanvaardbaar is. Met oplossingen die enkel voor rijken of idealisten geschikt zijn, kan je de wereld niet verbeteren. Met projecten als deze kan het in mijn ogen wel...”
Foto's: Marc Sourbron
Noot: Dit artikel verscheen eerder al in Wonen met de Natuur.
Onze partners