Een betonnen watertoren

De ‘Zone d’Activité Economique’ (ZAE) van Feluy telt zo’n 720 hectare aan bedrijfsterreinen waar zich momenteel 18 ondernemingen gevestigd hebben met alles samen bijna 2.000 werknemers. Hun industriële processen vergen aanzienlijke volumes water, dat ze rechtstreeks betrekken bij de intercommunale IDEA.

Voor de uitbreiding van zijn installaties is IDEA op het bedrijventerrein van Feluy gestart met de bouw van een nieuwe watertoren met een capaciteit van 2.500 m³ drinkwater (tegenover de bestaande 2.000 m³).

Beton als vanzelfsprekende keuze

De nieuwe watertoren zal in de plaats komen van de oorspronkelijke in staal die dateert uit het begin van de jaren 1970. Deze laatste had af te rekenen met aanzienlijke stabiliteitsproblemen, onder meer wat de verankering van de vloerplaat betreft. Het bovenste gedeelte van het kunstwerk vertoont ook corrosie door het chloor dat gebruikt wordt om het water de desinfecteren. Chloor is een chemisch element dat niet echt goed samengaat met metaal. “Dat is voor een stuk de reden waarom onze keuze voor de bouw van een nieuwe watertoren op beton gevallen is”, verklaart Frédéric Coupain, de ingenieur die zich bij het studiebureau van IDEA bezighoudt met het project.

“Het is echter niet de enige reden. Beton heeft ook het voordeel dat het ter plaatse vervaardigd wordt. Het beton voor de werf is trouwens afkomstig van Roosens Betons, een bekende betonproducent uit Familleureux, … met de vrachtwagen amper 10 minuten rijden van het bedrijvenpark van Feluy. Dezelfde redenering gaat op voor het gebruikte granulaat dat verkrijgbaar bleek bij de steengroeve van Écaussinnes, een tiental kilometer verder. Op die manier kon de aannemer, Galère, een beroep doen op ondernemingen uit de regio, wat flink heeft bijgedragen tot het beperken van de vereiste hoeveelheid grijze energie”.

Daarnaast lagen economische argumenten aan de basis van de keuze voor beton, dat minder duur is dan metaal. En tot slot was het bouwwerk ook van meet af aan gedacht en opgevat als te bouwen in beton, meer bepaald wanden met vaste kromtestraal.

Opgepast, glijbekisting!

Het voorstel om met de glijbekistingstechniek te werken kwam van de aannemer, Galère, die de door IDEA uitgeschreven overheidsopdracht had binnengehaald. De opdrachtgever liet zich echter vlot overtuigen omdat met deze bouwwijze gemakkelijker een mouw kon worden gepast aan bepaalde specifieke vereisten die inherent zijn aan dit soort bouwwerken. “Deze techniek heeft als belangrijkste voordeel dat een zeer homogeen en gesloten oppervlak verkregen wordt, zonder aansluitvoegen of stortnaden. Dat is een aanzienlijk voordeel als het gaat om een bassin dat water zal bevatten. Nog een belangrijke troef van glijbekisting is uiteraard de snelheid. De 2 pijlers van de nieuwe watertoren, elk 42,40 m hoog, zijn opgetrokken op 13 en een halve dag, tussen eind augustus en begin september 2017. Dat ging met een snelheid van 13 cm/uur, terwijl de klok rond wapening aangebracht en beton gestort werd. Met een klassieke bekisting had hetzelfde werk maanden in beslag genomen”, onderstreept projectleider Denis Franssen van Galère.

De glijbekistingstechniek, die nochtans zijn sporen verdiend heeft, wordt in onze contreien eerder zelden toegepast. “Hij wordt vooral in de golfstaten gebruikt, voor de bouw van die zeer hoge torengebouwen daar. Bij ons was het daarentegen pas de derde keer dat wij er een beroep op deden. Daarom hebben we de Oostenrijkse aannemer Gleitbau erbij gehaald die ter zake al een grote ervaring heeft opgebouwd”.

Piana ma non troppo

Anders dan bij een klimbekisting waarbij de bouwverdiepingen achtereenvolgens maar vrij traag tot stand komen gaat het bij de techniek van de glijbekisting met kleinere stapjes omhoog maar in een sssneller tempo. Keerzijde van de medaille is dat een bouwwerf, zodra ze gestart is, niet meer stilgelegd kan worden. Er moet dus in een drieploegenstelsel dag en nacht doorgewerkt worden tot de voorgeschreven hoogte bereikt is.

De klassieke laad- en losmachines zoals kranen om bekistingsmateriaal op te hijsen zijn hier niet nodig. De bekisting wordt omhoog gebracht door middel van een hydraulisch systeem met vijzels, steunend op ‘staven’ die tot de funderingsplaat reiken. Die hydraulische vijzels, op jukken geplaatst, zijn verbonden met een hydraulische centrale die de hele bekisting, als stond ze op staanders, omhoog brengt elke keer dat ze in werking wordt gesteld.

“We gieten beton in de bekisting, in een laag van 20 à 30 cm, en zodra het beton uithardt herhalen we de hele operatie”, vertelt Frédéric Coupain. A rato van 6 tot 8 slagen van 2 tot 2,5 cm om het uur, dat wil dus zeggen tussen 12 en 20 cm per uur, is het door dag en nacht te werken mogelijk om per dag de bekisting tussen 2,90 en 4,80 m hogerop te krijgen.

Meer weten over dit project? Lees meer in het magazine Blik op beton (n28) van FEBELCEM.