Een droom van een speelplaats

Geen typische betontegels

Zoals bij zoveel scholen in Vlaanderen was die bijzonder troosteloos ingericht, met de typische betontegels als ondergrond. Neen, het moest en zou groen en avontuurlijk worden. Natuur, bomen en dieren brengen we naar de school in plaats van kinderen naar de natuur. Speelheuvels waar speelgroen gecombineerd wordt met bouwen met natuurlijk materialen.

Kinderen verlangen naar weer buitenspelen. Steeds meer onderzoeken tonen aan dat groen – oftewel: 'natuur' – een positief effect heeft op gezondheid en welbevinden. Met enkele collega’s droomde Cedric over een unieke, natuurspeelplaats.

Hoe het begon

Vanaf het begin was er al direct een werktitel, namelijk: ‘een droom van een speelplaats’. Het initiatief om tot een vernieuwde speelomgeving te komen vertrok dan wel vanuit de leerkrachten, vanaf het begin werd reeds gezocht naar mogelijkheden om iedereen die op een of ander manier bij de school betrokken is, deel te laten uitmaken van het project.

De nieuwe speelplaats dient als speel- en leeromgeving voor alle kinderen van de school. Zij zijn dan ook de belangrijkste participanten in het traject. Daarnaast hebben leerkrachten en ouders ook een belangrijke stem in dit verhaal.

Een kerngroep Team Speelplaats, die bestond uit enkele leerkrachten, stelde een enquête op waarin iedereen bevraagd werd. Men kon aangeven wat nu al leuk was en wat er volgens hen tekort was, dus wat er zeker moest komen. Massaal vulden 260 deelnemers deze enquête in! Werkelijk alle leerlingen van de school werden uitgedaagd om na te denken over hoe hun droomspeelplaats eruit moest zien. Op basis daarvan werd een Team Speelplaats Junior opgestart. Hierin zaten leerlingen van het 4^e, 5^e en 6^e leerjaar. Deze werkgroep is essentieel geweest binnen dit traject. 

Er werden diverse scholen bezocht met een groene natuurspeelplaats, er kwam een denkdag, er werd inspiratie gevonden in binnen- en buitenland en er werden zelfs cursussen gevolgd rond outdoor-teaching en duurzaamheid.

Tussen droom en daad …..

Cedric Ryckaert: “We gingen ervoor, ook al moest het archeologisch onderzoek drie maal worden uitgevoerd. Daarbij moesten we onze omgevingsvergunning tot drie keer toe opnieuw indienen en het opstellen van een openbare aanbesteding kostte erg veel tijd en vertraging”.

Het speelplaatsproject was één van de 23 geselecteerde projecten voor de Proeftuin Ontharding van het Vlaams Departement Omgeving. Middels deze campagne zet de Vlaamse Regering in op zowel klimaatadaptatie als -mitigatie. Zodat ontharding resulteert in het tegengaan van hitte-eiland effecten, meer ruimte voor water, betere luchtkwaliteit, grotere biodiversiteit, meer CO2-opslag enz.

Uit ruim driehonderd inzendingen werd het project beloond met een subsidie van 250.000 euro. Het plan is goed voor 1.500 m² ontharding, waardoor 115.000 liter hemelwater opgevangen en hergebruikt zal worden. Het overtollige hemelwater zal optimaal in de bodem kunnen infiltreren.

Het juryrapport looft de hoge betrokkenheid van leerkrachten, leerlingen en ouders van de school. Daarnaast werd ook de keuze voor kwalitatieve partners zoals Studio Basta, Fris in het landschap en Studiebureau ARA geapprecieerd. Het ecologische concept, het inpassen van de hemelwaterinfrastructuur en het verhogen van de speelwaarde voor de kinderen in een nieuw, groen, speellandschap krijgt lof.

Een hoge heuvel waarop, onder, langs en rondom gespeeld kan worden. Met in de heuvel een soort buizensysteem dat in contact staat met de nieuwe toren die er bovenop komt te staan. Voor de kleinsten zand maar ook een klim- en klauterparcours. En helemaal tof een zand/water-speelplek waar kinderen experimenteren met water en natuurlijke bouwmaterialen.

Door het aanplanten van streekeigen plantgoed zullen de kinderen de seizoenen sterker gaan beleven. Speciaal de water- en bouwspeelplaats zal de kinderen prikkelen om met natuurlijke elementen om te gaan. Anders gezegd: spetterend spelen.

Onthardingsverhaal

Cedric Ryckaert memoreerde al dat de Sint-Paulus een toonaangevende rol wil spelen in het onthardingsverhaal dat noodzakelijk is. Het inzetten op meer groen en een grotere biodiversiteit kadert in op een visie op lange termijn. Meer groen betekent meer speelbeleving. Het is Kenny Windels, van Studio Basta in samenwerking met Fris in het Landschap, gelukt om met zijn ontwerp een rijk gestructureerde, afwisselende, uitdagende en levendige buitenruimte te ontwerpen. Een perfecte vertaalslag van onderwijskundig concept naar een groene buitenruimte. Dat levert voldoende zuurstof tot nadenken (o.a. Axenroos).

Het Aannemersbedrijf Growebo zorgde voor de uitvoering van het project met advies en ondersteuning van het bureau Jan Ooms (Voor Advies en Ontwerp Spelen). Ooms, sinds jaren ’80 ontwerper voor het spelende kind, werkte als veiligheidsexpert nauw samen met Windels en met Axel Vosters van Mamm’out bvba (Adventure Builders). 

Speeltoestellen

Goede Speelprojecten bvba. leverde alle speeltoestellen. Een gespecialiseerd bedrijf in duurzaam geproduceerde speelobjecten van Robiniahout. Goede Speelprojecten realiseert speelplekken die natuurlijk en avontuurlijk zijn, die voorzien zijn van veel groen en duurzame materialen, die voorkomen dat een buitenruimte een ongewenste ‘footprint’ heeft op het milieu. Immers, duizenden schoolkinderen spelen dagelijks op een vlak stuk beton. Meer groen zorgt voor een hoger welbevinden, verbetert de luchtkwaliteit en zorgt voor meer opname van hemelwater in de bodem.

Het onderliggende didactische speel- en leerverhaal van de Sint-Paulus zorgt voor een fantastische extra. Zo beschikt Goede Speelprojecten als enige leverancier in de Benelux over de prestigieuze duurzaamheidspaspoorten van NLGreenlabel.

Beton omgetoverd

In juli 2019 werd begonnen met de aanleg. Zo wordt in diverse fases beton omgetoverd in een groene en avontuurlijke speelplaats. “De mooiste momenten zijn telkens weer wanneer een stukje speelplaats door de kinderen in gebruik genomen wordt. Nu al merken we dat het werkt. Dat de kinderen op een andere manier spelen. Dat er leven is op onze speelplaats", aldus Cedric.