Een nieuwe site voor ECA group in Oostende

De nieuwe site van ECA Group in Oostende zal honderden door de Belgische en Nederlandse marine bestelde drones vervaardigen en exploiteren. Tegelijkertijd zal deze faciliteit ook andere contracten en toekomstige klanten van ECA Group kunnen beleveren. De concrete activiteit zal bestaan uit de productie van onderwaterdrones en varende drones.

Strikte timing

“De site moest in exact één jaar worden gebouwd. Dat was één van de punten in het gedetailleerde programma van eisen van ECA Group”, vertelt Nele Boussemaere. Als projectarchitect bij het Gents-Oostendse bureau A1AR was zij van A tot Z bij het project betrokken.

Gezien de strikte timing was het logisch dat de bouwheer opteerde voor ‘Design & Build’. In die bouwformule werken ontwerpers en aannemers van bij het begin samen in een bouwteam. Het voordeel is dat architecten de haalbaarheid van hun ontwerpideeën bij de aannemer kunnen aftoetsen aan uitvoerbaarheid en budget. Dat bespaart tijd en, bij goed geplande projecten, ook geld. De bouwheer sluit immers een contract met het bouwteam tegen een vast budget.

Voor ECA Group in Oostende schreef de bouwheer aanvankelijk drie teams aan. Na een intens wedstrijdparcours besloot hij in zee te gaan met A1AR en Willy Naessens Industriebouw. Nele Boussemaere, projectarchitect bij A1AR, stelt: “Voor ons bureau was het de eerste keer dat we met Willy Naessens Industriebouw samenwerkten, zeker in een bouwteam. Met bouwen in prefab beton zijn wij uiteraard vertrouwd, al hadden wij tot nu toe enkel actieve ervaring met klassiekere constructies, zoals bijvoorbeeld sporthallen en scholenprojecten.”

De bouw van ECA Group in Oostende was qua complexiteit en qua eisenpakket van een andere orde. De gedelegeerde bouwheer overhandigde in februari 2020 een heel uitgebreid eisenpakket. A1AR en Group Willy Naessens zaten van meet af aan samen aan tafel. “Vanaf maart tot juni 2020 werkten we intens samen voor de wedstrijd. Tegen april hadden wij een volledig gebouw ontworpen en gecalculeerd. Dat gebeurde zonder elkaar één keer live te zien, want we zaten in volle lockdown. In juni vernamen we dat ECA Group voor ons team zou kiezen", stelt Boussemaere. Niet voor niets bestempelt A1AR dit gebouw als zijn ‘coronaproject’. Eenmaal het leven terug zijn normale gang ging, was het plan van ECA Group volledig in kannen en kruiken. Pas tegen de tijd dat de omgevingsvergunning kon worden ingediend konden de leden van het bouwteam en de bouwheer elkaar voor het eerst ontmoeten. In het contract dat werd afgesloten, stond te lezen dat de werf van ECA exact één jaar in beslag mocht nemen.

Projectarchitect Nele Boussemaere: “Naast de kwaliteit van het ontwerp was de planning dus van héél groot belang. De combinatie van prijs, planning en ontwerp was voor ECA overtuigend genoeg om voor ons te kiezen. Op de opening mochten we vernemen dat de opdrachtgever van in het begin fan was van onze ontwerpvoorstellen. Het feit dat we ook voldoende konden argumenteren dat onze planning spannend, maar realistisch was, heeft hen over de streep getrokken.”

Ontwerp met nieuw organisatieschema

Nochtans legde het team voor het ontwerp een gezonde portie eigenzinnigheid aan de dag. Het programma van eisen met een principeschema voor fabriek en kantoren legden ze naast zich neer. Dat programma was sterk gebaseerd op het organigram van de ECA-site in Toulon, waar vooral in aparte kantoortjes wordt gewerkt. “Wij hebben die indeling in ons hoofd vrij snel van tafel geveegd”, lacht Nele Boussemaere. “Wij waren ervan overtuigd dat er organisatorisch veel verbetering mogelijk was. Gedurende de wekelijkse ontwerpmeetings – ook allemaal online – hebben we de bouwheer beetje bij beetje kunnen overtuigen van een optimaler organisatieschema. Ten slotte vroeg de bouwheer nog een toets op de werking van het gebouw in eventuele COVID-tijden. Om het personeel te laten circuleren op voldoende afstand, hebben we te elfder ure de flexplekken en de coffee corners opnieuw georganiseerd, om zo een COVID-proof circulatieplan te kunnen afleveren.”

Beeldkwaliteit met prefab

Gezien de bouwteamformule kon van in het begin volledig in prefab worden gedacht. Nele Boussemaere: “We wilden een ontwerp afleveren dat fantastisch functioneert, maar ook op beeldkwaliteit en architectuur wilden we niet inboeten. De Naessens Group vormde op al deze fronten een héél dankbare partner. Het bedrijf is horizontaal georganiseerd en heeft alles in huis: ramen, dakelementen, prefab beton … Voor een architect is dat pure luxe. De manier waarop je detailleert met prefab is volledig anders dan met bijvoorbeeld klassiek metselwerk. Naessens heeft ons op vele vlakken enorm ondersteund met zijn expertise. Hadden we een vraag over de uitlijning van het raamwerk en de panelen, dan kregen we haast onmiddellijk een antwoord.”

Harmonieus gevelontwerp

Bij het gevelontwerp besteedde A1AR flink veel aandacht aan de lijnvoering en de harmonie tussen de paneelgrootte van de prefab wanden en het raamontwerp van de bovenliggende verdiepingen. De maximumafmetingen van de panelen werden daarbij gehanteerd, om zo binnen het budget te blijven. Nele Boussemaere stelt hierover het volgende: “We hebben absoluut de limieten opgezocht van wat mogelijk was binnen de vooropgestelde parameters van budget en afmetingen. We werkten binnen het grid en respecteerden de afmetingen van de panelen, die zo breed mogelijk werden geproduceerd. Anderzijds zochten wij naar een ideaal ritme van lijnvoering in de panelen. Voor één gevel kwamen wij een halve meter te kort om een ontwerp te creëren dat mooi gelijkloopt met de ramen. Daar hebben we met die limieten gespeeld door de panelen aan de binnenkant wat te laten schuiven tegenover de buitenkant. Normaal ligt de naad van het binnenpaneel op de lijn met die van het buitenpaneel en kan je zo beide panelen aan de kolom bevestigen. Dit is het eenvoudigst in constructie. De prefabrikant maakte het buitenpaneel iets groter dan het binnenpaneel en verplaatste zo de voeg van het buitenpaneel 50 cm naar links. Zo konden wij onze uitlijning behouden en bereikten we zowel structureel, technisch, als esthetisch een optimaal resultaat."

Boussemaere gaat verder: "Vanuit A1AR modelleerden wij voortdurend om de look aan de buitenkant goed te krijgen, de prefabrikant modelleerde hetzelfde gedeelte mee om te zien of onze wensen stabiliteitstechnisch in orde waren. Dat permanente pingpongen heeft ons beiden zeker en vast uitgedaagd om de limieten van bouwen met prefab op te zoeken, wat het geheel absoluut naar een hoger niveau heeft getild.”

Kantoren

Het team vertrok van een zuiver industriebouwskelet met een maximaal grid van 7,10 m. Vanuit die mogelijkheden ontwikkelden zich de kantoren, de interieurinrichting en de gevelindeling. De sokkel van deze site bestaat, op de uitsparing voor de inkomhal na, volledig uit sandwichpanelen. Boussemaere: “De rigiditeit gaf ons zekerheid. We gaven het geheel de uitstraling van een kantoor via een monumentale trap, een vide, en strategisch geplaatste raampartijen voor mooie doorzichten. Ook de plaatsing daarvan moest volledig gebeuren binnen het industriebouwgrid. Die grenzen leken uiteindelijk prettige uitdagingen te vormen.”

De kantoren zijn flexibel en demontabel opgetrokken in gipswanden. De volledige inrichting is droog gebouwd. Wil men de kantoren op termijn anders indelen, dan vormt dat geen enkel probleem.

Industriegedeelte

Ook het industriegedeelte omvatte een gedetailleerd programma van eisen dat, omwille van de sector, interne informatie blijft.

“Toch even melden dat we ook daar weer een kleine mindswitch van de bouwheer hebben gevraagd”, lacht de architect. “Het gebouw omvat niet één bouwlaag, zoals vooropgesteld, maar twee. Door vandaag compacter te bouwen laten we meer ruimte op het terrein open voor toekomstige uitbreiding. Gezien de productie-eenheid aan het water dient te liggen, kunnen we niet om het even waar een grotere site gaan bouwen.”

De extra bouwlaag gaf dan wel enkele logistieke consequenties voor de stapeling in het magazijn, maar dat kon het bouwteam intelligent oplossen.

Planning gehaald

De werf startte in januari 2021 en werd afgerond in januari 2022. “Uiteraard waren er bij een dergelijk complex project nog enkele onverwachte knopen door te hakken. Maar iedereen was zo goed op elkaar ingespeeld dat ook voor enkele moeilijke, niet te voorziene details, snel compromissen werden gezocht”, aldus Nele Boussemaere.

De fabriek in Oostende van ECA Group heeft een directe toegang tot het water van de haven en de Noordzee. De drones zullen op zee worden getest en de klanten kunnen deze in actie zien onder normale gebruiksomstandigheden. “We zijn zeer tevreden over de architectuur van A1AR voor het gebouw en over de tijdige oplevering door Willy Naessens Industriebouw van het project binnen scope en budget”, meldde CEO Steven Luys tijdens de opening.

De site is opgeleverd en wordt nu ingericht voor productie. Nieuwe teamleden, waaronder arbeiders, technici, administratieve medewerkers en ingenieurs, worden in sneltempo aangenomen, zodat de site in 2024 operationeel kan zijn.