Eerste Belgische gemeentehuis met BREEAM-duurzaamheidscertificaat

Transparantie, multifunctionaliteit, flexibiliteit en een minimale ecologische voetafdruk: dat waren de kernwaarden bij het ontwerp en de realisatie van het nieuw administratief centrum van Leopoldsburg, waar de dienstverlening van de gemeente en het OCMW voortaan gecentraliseerd worden. De verregaande ambities op functioneel en energetisch vlak zijn gekoppeld aan een strakke, moderne look die de unieke charme van het historische gedeelte niet hypothekeert, maar net extra in de verf zet. Een knappe vondst van architectenbureau UAU collectiv, hoofdaannemer Van Roey en studiebureau ABT, die de krachten bundelden om deze bijzondere Design & Build-opdracht tot een goed einde te brengen.

Historische grandeur

Het bouwteam kwam op de proppen met een slimme, vooruitstrevende oplossing. Het bestaande volume uit 1856 werd gepreserveerd, intern gestript en aangevuld met een achterliggende nieuwbouw. Van Roey vormde het voormalige gemeentehuis via enkele welgemikte ingrepen om tot een monumentale inkom-, tentoonstellings- en evenementenruimte met een historische grandeur. “Om alle binnenwanden en vloeren te kunnen uitbreken en een open geheel te kunnen creëren, hebben we de draagconstructie eerst nog versterkt met behulp van twee platte balken (zodat de muren opnieuw de vereiste stijfheid verkregen) en een extra staalconstructie in de dakspanten (wat een technisch huzarenstukje was, want ze is naar binnen gehesen met een zogeheten ‘evenaar’)”, vertelt senior projectleider Willy Withofs. “Voorts hebben we enkel nog een nieuwe vloer in polierbeton gelegd en alle wanden wit geschilderd. In combinatie met zwart schrijnwerk leidt dit tot een imposant geheel met een knappe, rustieke uitstraling.”

“Het nieuwe gemeentehuis kreeg een BREEAM Excellent-certificaat, een zeldzaamheid voor openbare gebouwen”

BIM en prefab

Achter het bestaande gemeentehuis pronkt een nieuwbouw met vijf bouwlagen en een kantooroppervlakte van meer dan 3.000 m². Deze is uitgerust met een okerkleurige glazen façade die de contouren van het historische gedeelte reflecteert. “De voor- en achtergevel bestaan integraal uit glas, waardoor het voormalige gemeentehuis letterlijk in het middelpunt van de belangstelling komt te staan. De zijgevels zijn opgebouwd uit betonnen crepi met achterliggende isolatie”, legt Willy Withofs uit. “Constructief gezien gaat het om een prefabstructuur met betonnen balken, kolommen, wanden, vloeren en voorgespannen welfsels. De structuur bestaat uit twee kernen, waardoor er geen sprake is van kolommen en het gebouw desgewenst flexibel in te delen is met wisselende configuraties. Aangezien we zowel de ruwbouw als de technieken op voorhand hadden uitgetekend in 3D – conform de BIM-methodiek – konden we alle clashes op voorhand elimineren en is de uitvoering zeer vlot verlopen. Dankzij de combinatie van BIM en prefab nam het optrekken van de ruwbouw slechts één maand in beslag.”

BEN en BREEAM

Duurzaamheid en energie-efficiëntie waren cruciale aandachtspunten in dit project. De nieuwbouw voldoet aan de BEN-normen dankzij een verregaande focus op isolatie en luchtdichtheid. Ook de technieken doen hun duit in het zakje: CO2-gestuurde ventilatie, ledverlichting, een warmtepompsysteem dat is aangesloten op een ijsbuffer … Op die manier wordt het energieverbruik beperkt tot 25 % van het energieverbruik in het oude gemeentehuis. Bovendien kreeg het nieuwe complex een BREEAM Excellent-certificaat, een zeldzaamheid voor openbare gebouwen. Dit is onder meer te danken aan maatregelen op het vlak van materiaalgebruik (keuze voor hernieuwbare en bio-based materialen zoals hout en bamboe, hergebruik van de bestaande PV-panelen, toepassing van glas met 30 % gerecycleerde grondstoffen, minimum 25 % gerecycleerd toeslagmateriaal in de constructies …), de implementatie van demonteerbare verbindingen, het inschakelen van lokale werkkrachten, een minimalisering van het benodigde transport, enzovoort. “Dit alles maakt van het nieuw administratief centrum van Leopoldsburg een van de meest ecologische en vooruitstrevende gemeentehuizen van het land”, concludeert Willy Withofs.