Eerste Leuvense Community Land Trust-woningen stap dichterbij (KPW architecten)

In mei 2022 lanceerde AG Stadsontwikkeling Leuven een openbare procedure om een ontwerpteam aan te stellen. Veertien architectenbureaus stelden zich kandidaat. Vijf van de 14 kandidaten mochten daarop een ontwerp indienen. De wensen en noden van de buurt werden meegenomen tijdens de zoektocht naar een geschikt ontwerpteam. De ontwerpopdracht wordt nu gegund aan KPW architecten uit Leuven.

“Het plan van KPW architecten houdt zeer goed rekening met de eigenheid van de locatie. De open ruimte zal zoveel mogelijk gevrijwaard worden en het modulaire bouwsysteem van de woningen laat veel flexibiliteit en vrijheid toe. De architectuur nodigt bovendien uit tot interactie tussen buren en voorbijgangers. Het groen en de pergola’s creëren dan weer een buffer met de straat zonder dat de woningen moeten inboeten op licht en uitzicht”, zegt Lies Corneillie, voorzitter van AG Stadsontwikkeling Leuven.

De aanstelling van het ontwerpteam betekent een nieuwe, belangrijke stap in de realisatie van de eerste CLT-woningen in Leuven. De komende maanden werkt KPW architecten het ontwerp verder uit en wordt het voorgelegd aan de buurt. Volgend jaar zal AG Stadsontwikkeling Leuven een omgevingsvergunning aanvragen. Als alles vlot verloopt, starten de werken in de zomer van 2025. ​

Tiental kwalitatieve woningen

“Het ontwerpteam zal een tiental kwalitatieve en betaalbare woningen met minimum één en maximum vier slaapkamers en met een tuin ontwerpen. Er komt ook een gemeenschappelijke ruimte", zegt Wouter Nilis, voorzitter van CLT Leuven.

Naast de CLT-woningen komt er een multifunctioneel kantoorgebouw met een publieke functie. De concrete invulling daarvan is nog niet bekend. Het openbaar domein rond de woningen en rond het kantoorgebouw zal heraangelegd worden, net als de esplanade aan het Provinciehuis. Het groene karakter van de plek zal behouden worden en er komt een afvalsorteerstraat.

Bouwgrond als “eindige grondstof”

Pieter Walraet, architect en vennoot bij KPW Architecten, is naar eigen zeggen “blij te kunnen meewerken aan een stukje woonwereld waarin grond, een stuk aarde, niet verder verknipt en verhandeld wordt. (Bouw)grond is immers een grondstof. Het is eindig en het slachtoffer van een hevige versnijdreflex.”

Volgens Walraet is het moeilijk in te schatten hoe komende generaties zullen terugkijken op onze periode, maar hij acht het goed mogelijk dat ze het privatiserings- en verkavelingsmechanisme als een anachronisme zullen ervaren. En dat ze het verkopen van kavels of publieke gronden, zorgzaam bijeen gespaard door vorige generaties, als een gemiste kans zullen bestempelen.

“Wat je verkoopt komt immers niet meer terug en dus verlies je aan zeggenschap en slagkracht om beleid te voeren en om verandering te initiëren omdat de belangen van individuele eigenaars zelden met elkaar stroken zowel in intentie als in tijd. We kijken ernaar uit om hier samen te werken aan een betaalbaarder wonen. En de inzichten die we hierin verwerven te delen,” besluit Pieter Walraet.

Wat is een Community Land Trust?

​Een CLT is een ledenvereniging die bestaat uit vertegenwoordigers van de overheid, het bredere middenveld en bewoners. Ze koopt bouwgronden aan om die vervolgens in te zetten om betaalbaar wonen op een kwalitatieve manier mogelijk te maken. Doordat de bewoners van de huizen op die gronden de grond zelf niet moet betalen, wordt de aankoop een stuk goedkoper.

De bewoners krijgen een volwaardig gebruiksrecht op hun huis, met dezelfde voordelen en verantwoordelijkheden als een gewone eigenaar. Ze mogen hun huis verbouwen of verkopen en hun erfgenamen kunnen de woning later erven. De eigenaar van de woning betaalt maandelijks een zeer beperkte “huur” of canon aan de trust voor het gebruik van de grond. Om de woning ook op lange termijn betaalbaar te houden, wordt de latere herverkoopprijs beperkt.

De CLT is een belangrijk instrument om werk te maken van duurzaam betaalbaar wonen. CLT Leuven mikt dan ook op de missing middle: mensen die een lening kunnen aangaan maar moeilijk een woning kunnen verwerven op de private markt.