Eervolle vermelding Belgian Building Awards 2023 / Mixed Use: Wintercircus (Baro Architectuur & SUMProject)

Met het grootste respect ging het ontwerpteam aan de slag met het Wintercircus en zijn rijke geschiedenis als stenen circus en garage. Ook de staat van het gebouw waarin de architecten het aantroffen bij het begin van hun opdracht werd gewaardeerd. Daarom kozen de architecten ervoor om ook die fase uit de geschiedenis van het gebouw zichtbaar te laten bij de renovatie. De afgebladderde pleisterlagen rond de middenpiste werden gefixeerd en zichtbare bakstenen werden gereinigd. Verder werden de nieuwe wanden gecementeerd om aan te sluiten bij de bestaande toestand. Het gebouw mocht geen te cleane uitstraling krijgen, het ruwe karakter en de gelaagdheid van het Wintercircus moest maximaal afleesbaar blijven.

Tegenstrijdige eisen

Op subtiele wijze implementeerde het ontwerpteam het nieuwe programma. Bovendien werden de verschillende onderdelen met diverse en soms zelfs tegenstrijdige eisen op vlak van akoestiek, technieken en draagstructuur geslaagd naast en boven elkaar geplaatst. De architect combineerde stille ruimtes (vergaderzalen) met een concertzaal en een vrij toegankelijke evenementenpiste. Bovenop een elegant en open auditorium bevindt zich een intensieve daktuin. De verschillende ruimtes zijn met elkaar verbonden door oude, betonnen hellingen uit de tijd van Mahy, een olifantenhelling uit de circustijd en nieuwe lift- en trappenkernen, die een integrale toegankelijkheid toelaten en publieke en private routes onderscheiden.

De bestaande middenpiste met koepel moest een overdekt plein worden dat overdag voor iedereen toegankelijk is en zich leent tot de organisatie van verschillende activiteiten. De omliggende ruimtes bieden plaats aan flexibele werkplekken, vergaderzalen, een auditorium en retailfuncties. Het café en het restaurant brengen extra leven in de brouwerij. Daarnaast beschikt de rooftopbar over een panoramisch uitzicht over de Gentse skyline. Onder de middenpiste realiseerde Baro Architectuur een nieuwe, ronde concertzaal.

Stedelijk plein

Het Wintercircus zat een lange tijd verstopt achter woningen, enkel in de Lammerstraat en de Sint-Pietersnieuwstraat kon je een glimp opvangen van het gebouw. Met de komst van het Miriam Makebaplein, dat samen met de bibliotheek en het Wintercircus deel uitmaakt van masterplan De Krook, kwam er een nieuw gezicht voor het gebouw bij. De architecten voegden daar een derde hoofdingang toe waardoor bezoekers bij het binnenkomen meteen de imposante koepel boven de middenpiste konden spotten. De combinatie van de drie ingangen zorgt ervoor dat de middenpiste fungeert als stedelijk plein.

Na de bouw van de concertzaal vernieuwde de architect de plaat van de middenpiste volledig. Ze werd geïsoleerd. Tijdens het polieren van de betonplaat werd rood quartszand uitgestrooid om opnieuw de dieprode kleur van voordien te bekomen en aan te sluiten bij het bestaande kleurenpalet. Het bestaande stalen binnenschrijnwerk werd, waar mogelijk, maximaal behouden en gerestaureerd. Het nieuwe binnen- en buitenschrijnwerk kreeg een stalen karakter om zoveel mogelijk de fijnheid van de bestaande profielen te benaderen. De stalen koepelspanten werden hersteld en verstevigd om het nieuwe dak, opgebouwd uit isolerende sandwichpanelen, te kunnen dragen. Aan de buitenkant kregen de gevels een volledige isolering.

Technische installaties

Onder de concertzaal zorgt een BEO-veld in combinatie met drie warmtepompen en een vloerverwarmingssysteem voor fossielvrije, CO2-neutrale verwarming en koeling. 36 boringen van 149 meter diep onder een bestaand gebouw in het drukke stadscentrum van Gent: het was een technisch en logistiek huzarenstukje.

De aannemer realiseerde twee ondergrondse technische ruimtes waarin alle technische voorzieningen werden ingepast, met aandacht voor makkelijk onderhoud en vlotte toegankelijkheid. Bovendien moesten alle technieken met het grootste respect voor de historische architectuur geïmplementeerd worden. De technieken staan in het zicht, voor elektriciteit en verlichting werkte de architect met kabelgoten. Om de technische installaties buiten te kunnen plaatsen, kreeg de oorspronkelijke manege een nieuw hellend dak dat bovenaan open is. Aan de binnenzijde werd het afgewerkt met akoestische panelen om geluidsoverlast te vermijden. Voor het dak baseerde het ontwerpteam zich op de historische plannen van het gebouw, waarop te zien was dat de vroegere manege ook een hellend dak had.