EGM en B2Ai ontwerpen gevangeniscomplex Haren

In ‘Masterplan Detentie en Internering in humane omstandigheden’ is het langetermijnbeleid voor detentie in België vastgelegd. In het plan, waarvan de meest recente versie uit 2016 stamt, wordt nadrukkelijk aandacht gevraagd voor een menselijke leefomgeving in de Belgische gevangenissen.

Al in een zeer vroeg stadium van de planvorming voor het nieuwe complex werd duidelijk dat een gevangenis op basis van het alom bekende Ducpétiaux-concept (gevangenis in stervorm) of het Panopticum-model niet aansluit bij dit streven. De oplossing voor Gevangeniscomplex Haren is dan ook in een nieuw ontwerpconcept gevat dat ontwikkeld is op basis van de jarenlange ervaring van EGM met het ontwerpen van penitentiaire inrichtingen en (gesloten) jeugdzorginstellingen. Ook in die voorgaande projecten zijn de ruimtelijke, logistieke en veiligheidszaken van de opgave gecombineerd in een menselijke leefomgeving die steeds meer aandacht heeft gekregen. Voor Gevangeniscomplex Haren is een innovatief ‘gevangenisdorp’ gecreëerd met diverse kleinere prettig ogende gebouwen die in omvang, vorm en materialisatie verschillen. De afwisseling in beeld en schaal reflecteert de opzet van een regulier dorp.

Het ontwerp gaat op creatieve wijze om met de bestaande grillige contour en hoogteverschillen van het bouwterrein, waardoor een gevarieerd landschap en uitzicht ontstaat. Natuurlijk groen, een dorpse schaal en herkenbare materialen dragen bij aan de humane condities van de gevangenis voor zowel gedetineerden alsook medewerkers.

De omvang van de gevangenis en de ruimtelijke situatie geven de opgave een sterk stedenbouwkundig karakter. Op het 15 hectare grote terrein wordt ca. 116.000 m² gebouw gerealiseerd dat uiteindelijk plek biedt aan 1.190 gedetineerden. Op het complex komen onder meer twee arresthuizen en een strafhuis voor mannen, een gesloten en een open instelling voor vrouwen, een ziekenhuis, een observatieinstelling, een psychiatrische afdeling, een medisch centrum, een sportcomplex, een werk- en opleidingsatelier en een bezoekfaciliteit.