Eigenzinnige uitstraling voor ondernemershub in oud ziekenhuis Gentbrugge (KRAS architecten)

De transformatie van de site rond het AZ Maria Middelares in Gentbrugge omvat ingrijpende werken die de buurt een nieuwe invulling moet geven waarbij wonen en zorg hand in hand gaan. Projectontwikkelaar Revive zal er een 36-tal appartementen en 11 woningen bouwen, een nieuw sportmedisch centrum en tegelijk de leegstaande verdiepingen van het bestaande ziekenhuisgebouw grondig renoveren. Vandaag is de parking nog volledig verhard maar die wordt omgevormd tot een buurtpark van maar liefst 6.500 vierkante meter. Parkeren zelf gebeurt binnenkort grotendeels ondergronds. Vanaf de derde verdieping van het ziekenhuis komt een hypermoderne MedTech-hub.

Het masterplan van de site is opgemaakt door Archipl Architecten, dat ook instaat voor het architectuurontwerp van de meergezinswoning en het sportmedisch centrum. KRAS architecten tekende het ontwerp voor de MedTech ondernemershub en de eengezinswoningen. Het landschapsontwerp is in handen van Atelier Arne Deruyter.

Bouwblokvisie

In maart 2021 keurde het stadsbestuur van Gent de Bouwblokvisie goed. Dit nieuwe beleid moet ervoor zorgen dat de leefbaarheid in drukbevolkte gebieden verbeterd wordt door de aanleg van groene zones, het invullen van ruimte voor werkgelegenheid en voorzieningen als crèches en dokterspraktijken. Het project dat Revive realiseert op de site van het AZ Maria Middelares is het eerste grote project dat past binnen die nieuwe visie door de aanleg van een publiek park.

Ondernemershub voor MedTech-bedrijven

In dit projectartikel zoomen we in op de MedTech ondermershub die een plek krijgt in het ziekenhuis, naar een ontwerp van KRAS architecten i.s.m. boydens engineering (part of Sweco) en Studiebureau Riessauw. De onderste bouwlagen van het gebouw werden recent verbouwd tot Medisch Centrum, en blijven tijdens en na de werken ook in gebruik. Het bovenste deel van het gebouw, met name de verdiepingen 3 tot en met 6, wordt herbestemd tot een ondernemershub voor bedrijven die met slimme technologie de bestaande kliniek kunnen ondersteunen; zogenaamde HealthTech bedrijven. Hierbij wordt gedacht aan IT-bedrijven die medische software ontwikkelen, bedrijven die zich toespitsen op scanapparatuur, 3D-printing, robottechnologie, enzovoort. Daarnaast wordt een deel van het gelijkvloers verbouwd en herbestemd tot een kleine koffiebar, die een centrale ontmoetingsplek kan worden voor de buurt, de werknemers op de site en de patiënten van de kliniek.

Het oorspronkelijk gebouw is vandaag de dag nog zichtbaar op de bovenste bouwlagen. Het bestaat uit een skeletstructuur in beton en ribbenvloeren, met een gevel in prefab betonnen sierelementen en baksteenmetselwerk. Het is een typerend gebouw uit de jaren 1970 met een aantal kwaliteiten, zoals een rationele modulaire opbouw in prefab betonelementen, een eerlijke uitstraling en een aantal sculpturale, brutalistische elementen. Anderzijds zijn er ook een aantal manifeste gebreken: een opmerkelijke schaalbreuk met de omgeving, een gebrek aan isolatie volgens de huidige normen, een groot aantal koudebruggen, een zeer beperkte verdiepingshoogte, enz. Bovendien moet rekening gehouden worden met het Medisch Centrum, dat tijdens de werken actief moet blijven en dat reeds een gevelrenovatie heeft doorgemaakt. Deze zaken vormen de randvoorwaarden voor het ontwerp van KRAS architecten.

Eigenzinnig gevelontwerp

De nieuwe gevel respecteert en versterkt het modulaire raster van de bestaande structuur, maar geeft deze gevel ook een nieuwe, hedendaagse uitstraling. Waar de bestaande gevel door zijn horizontaliteit de schaalbreuk met de omgeving nog versterkt, krijgt de nieuwe gevel een uitgesproken verticale geleding, die beter integreert in de omgeving. Het schrijnwerk wordt voorzien in aluminium met een witgroene tint, die aansluit bij de reeds aanwezige matte beglazing met groene tint. De voorziene horizontale en verticale vinnen in aluminium versterken de grafiek en de modulaire opzet van de gevel. Tussen de verticale vinnen worden geprofileerde keramische tegels aangebracht, eveneens in een witgroene tint. Deze bijzondere gevelelementen geven het gebouw een eigenzinnig karakter.

Integratie in de omgeving

In het gebouw wordt een onderdoorgang vanuit de Kliniekstraat naar de nieuwe binnentuin geïntegreerd. Ter hoogte van deze onderdoorgang wordt aan de achtergevel een nieuwe terrastoren voorzien, die naar vormgeving refereert naar de bestaande trapkernen. De terrasstructuur is opgevat als een structuur van ronde betonnen kolommen en in de hoeken afgeronde vloerplaten, en sluit aan bij de gedeelde binnenruimtes (vergaderplekken, koffiecorners, informele ontmoetingsruimtes enz.). Aan de zijde van de Kliniekstraat wordt deze vormentaal herhaald onder de vorm van een kleine betonluifel, die de koffiebar, de onderdoorgang naar de binnentuin en de ingang naar de ondernemershub markeert.

Op de bovenste verdieping worden bezoekers getrakteerd op een adembenemend zicht op de Gentse stadscentrum. Deze verdieping huisvest verder een groot aantal gedeelde ruimtes, waaronder een lunchplek, event rooms en vergaderzalen. Deze worden gekoppeld aan een dakterras op de 7^de verdieping.

De betonnen vloerplaten uit de jaren 1970 lenen zich perfect tot betonkernactivering. Daarnaast werd zorgvuldig gezocht naar een ingenieuze lay-out van de technieken in het gebouw, die zorgvuldig werden ingewerkt binnen de bestaande constructie.

De nieuwe performante gebouwschil valideert enerzijds de bestaande kwaliteiten van het gebouw. Samen met de nieuwe planlay-out, die de flexibiliteit en inrichtbaarheid van het oorspronkelijke kliniekgebouw bewaart, zorgt deze ervoor dat het gebouw minstens klaar is voor de volgende vijftig jaar.

Timing

In de eerste fase zullen de gebouwen naast het ziekenhuis gesloopt worden, daarna begint de renovatie aan het ziekenhuis en de inrichting van het MedTech-hub. Nadien start de bouw van de woningen en appartementen. Als alles volgens plan verloopt zullen de werken in 2026 volledig afgerond zijn.