Expo 'The House of the Explorer' toont de wereld volgens Bovenbouw Architectuur

Ontwerpen vanuit een verlangen naar het meest gepaste

‘Relevante gebouwen ontwerpen die de juiste dingen vertellen over de stad.’ Dat is waar Bovenbouw Architectuur voor staat. Het architectenbureau leverde de afgelopen jaren heel wat uiteenlopende projecten die dienstbaar willen zijn voor de samenleving. ‘Als architectenbureau proberen we onze behoeftes als ontwerpers niet op de eerste plaats te zetten’, vertelt Somers. ‘We werken niet vanuit een verlangen naar vernieuwing, maar eerder vanuit een verlangen naar het specifieke en het meest gepaste.’

Het werk van Bovenbouw Architectuur drijft op de spanning tussen denken en handelen, tussen heden en verleden, en tussen exotisme en alledaagsheid. Of zoals architectuurcriticus Bart Verschaffel het verwoordt: ‘De architectuur van Bovenbouw begint aan de kant van de beleving. Ze kiest van bij het begin voor woorden en verhalen die de architectuur bezetten, ze werkt en speelt met bestaande, bekende typologieën en bouwelementen, ze verdraagt daardoor en zoekt zelfs ambiguïteit, gelaagdheid, allusies, dubbele betekenissen. Het resultaat is lucide architectuur, die niet agressief confronterend maar prikkelend is en steeds iets nieuws vertelt.’

Deze werkwijze is volgens Sofie De Caigny, directeur van het Vlaams Architectuurinstituut, een van de hoofdredenen om Bovenbouw naar voor te schuiven als een bureau om rekening mee te houden: ‘Bovenbouw vertelt een verhaal dat relevant is voor een bredere benadering van wat architectuur vandaag kan betekenen voor de Europese stad, een benadering die de analoge en associatieve werkwijze van de klassieke architect op een toekomstgerichte manier inzet.’
 

Architectuurgeschiedenis als onuitputtelijke inspiratiebron

Inspiratie vinden Somers en zijn team in de brede architectuurgeschiedenis. ‘Bovenbouw is een omnivoor. We putten echt uit alle architectuurstromingen, of het nu brutalisme, structuralisme renaissance of barok is. De keuze van inspiratie hangt sterk af van de condities en context waarin we werken en hoe die zich verhouden tot de geschiedenis. We maken als het ware telkens een lasagne of een broodje speciaal op maat van de plek.’

Zo’n visie vergt een elastische aanpak die sterk verschilt van project tot project. In het werkproces van Bovenbouw dienen projecten uit het verleden vaak als basis voor ontwerpen van vandaag. ‘Neem nu de school die we ontwierpen voor de gemeente Berlaar. Daarbij was de 18de-eeuwse Bank of England van de Britse architect Sir John Soane een van de inspiratiebronnen. Soane had deze opdracht opgevat als een stad in een bouwblok, oftewel een stad in de stad. Met de school in Berlaar hebben wij een beetje hetzelfde gedaan. Je kan het een vorm van recuperatie noemen, maar dan op een andere schaal en in een andere context.’

Een architectenbureau als personage

Dat Somers een architect graag ziet als iemand die architectuur opnieuw ontdekt en hergebruikt vormt de rode draad in de monografische expo The House of The Explorer. De tentoonstelling is een uitnodiging om het fictieve huis te betreden van die architect-ontdekker. ‘We presenteren ons bureau als een personage. We hebben van de exporuimte in deSingel een heel intieme, huiselijke ruimte gemaakt. Via de objecten die we tonen, kom je als toeschouwer te weten wie er woont.’ En ook hier zit John Soanevoor iets tussen. Een bezoek aan het SoaneMuseum -ingericht in het huis van de architect zelf -liet ooit een diepe en sprookjesachtige indruk na op een jonge Somers.

The House of the Explorer brengt geen thematisch of chronologisch verhaal, maar eerder een visuele en zintuiglijke belevenis. Een snelle blik neemt je mee in een parallelle wereld vol kleine en grote verrassingen. Voor de aandachtige kijker is het een ontdekkingstocht doorheen de vele lagen geschiedenis, verbanden en referenties die het werk van Bovenbouw rijk is.
 

Living the Exotic Everyday

In de tentoonstelling ontbreekt één evidentie: foto’s van gebouwen. Hieraan komt het boek Bovenbouw Architectuur. Living the Exotic Everyday tegemoet. Het biedt de fotografische duiding die de tentoonstelling weert. Naast een overvloed aan beeldmateriaal zorgen essays voor aanknopingspunten tussen het veelzijdige oeuvre en de vele fascinaties van Bovenbouw.

Praktisch

tentoonstelling
The House of the Explorer. Bovenbouw Architectuur
do 28 februari2019 →zo 16 jun 2019
open wo →zo / 14 →18 uur en tijdens avondvoorstellingen
open op feestdagen
gesloten ma, di
gratis

boek
Bovenbouw Architectuur. Living the Exotic Everyday
uitgegeven in het Engels door Vlaams Architectuurinstituut 2019
auteurs: Dirk Somers, Maarten Van Den Driessche en Bart Verschaffel
€ 29,50
te koop in de betere boekhandel of via www.vai.be