Festival van de architectuur 2019: de tips van de stadsbouwmeester

Waarom is ‘Verbind de stad!’ gekozen als thema van het Festival van de architectuur?

“Mijn visie als stadsbouwmeester vat ik samen onder de noemer ‘Samen stad bouwen’. Als stadsbouwmeester bouw ik de stad niet alleen, ik doe dat samen met de stadsdiensten en alle stakeholders of ‘Gentmakers’, maar ook samen met alle Gentenaars. Iedereen in deze stad heeft recht op een mening over hoe zijn stad vormgegeven wordt en recht om daar aan te participeren. Dat vraagt dat we mensen betrekken en tonen wat kwaliteitsvolle architectuur is, en waar kansen liggen om mee stad te maken.
Vandaag worden we in de stad, niet alleen in Gent, vaak geconfronteerd met projecten die om de haverklap worden stilgelegd omwille van bezwaren en procedures. Achter die bezwaren zit vaak een terechte bekommernis, net zoals er in elk van die projecten een aantal kwaliteiten zitten. Ik ben ervan overtuigd dat er een andere manier is om in dialoog te gaan dan via procedures. Net daarom is het cruciaal om mensen op een positieve, verbindende manier te betrekken in hoe we ruimte maken.
Ruimte wordt steeds schaarser in de stad. Als we het met steeds meer mensen en steeds minder ruimte moeten gaan doen, stijgt die urgentie des te meer. Omgekeerd ontstaat van daaruit ook de kans om via architectuurprojecten gemeenschapsvormend te werken. Op plaatsen waar de ruimte schaars is, gaan we uit noodzaak functies samen moeten brengen, maar dan op zo’n manier dat die die noodzaak een kwaliteit wordt, zoals een stadsbibliotheek die ook een kunstacademie is, een café, en een ontmoetingsplek.”

“Dat idee willen we verder opschalen zodat we niet alleen vanuit een plek of gebouw gaan verbinden, maar ook tussen stadswijken en zelfs woonkernen, als we op Vlaamse schaal denken.  In Gent is de 19^eeeuwse gordel zeer dens bebouwd, met weinig of geen ruimte om bij te bouwen. Tegelijk is er in die wijken wel een grote dynamiek aanwezig. Die willen we koppelen aan de 20^eeeuwse gordel waar wel nog mogelijkheid is om te verdichten, maar ook open ruimte die we willen vrijwaren. Door die twee gordels te verbinden kunnen beide wijken van elkaars kwaliteiten profiteren. Dat gaan we letterlijk doen met de startactiviteit van het Festival: Dominoes van het gerenommeerde Station House Opera. Aan de hand van duizenden vallende domino’s gaan we Ledeberg in de 19^eeeuwse gordel verbinden met Gentbrugge en Moscou in de 20^eeeuwse gordel en letterlijk tonen waar de kansen zitten om te verbinden, met name op de Standaertsite en Wijkpark De Porre, het start- en eindpunt van Dominoes.”
 

Met het festival wilt u de architectuurcultuur in Gent stimuleren. Het wordt het startschot van de publiekswerking van de stadsbouwmeester. Wat zal die gaan inhouden?

“In onze visienota staan een aantal instrumenten klaar, op conceptueel niveau, die we de komende jaren gaan uitrollen: het stadsdebat, stadsbezoek, stadskaart, stadsontwerp, stadsexpo en meer. Het festival is in de eerste plaats een kans om de stad en architectuur te vieren met zoveel mogelijk mensen, maar in tweede instantie is het een manier om het netwerk van partners samen te brengen waarmee we deze activiteiten hierna vanaf 2020 mee kunnen beginnen opzetten. Het Team Stadsbouwmeester wil geen Gents architectuurinstituut worden. We gaan het niet allemaal zelf organiseren maar willen samenwerken met organisaties zoals het Vlaams Architectuurinstituut, de Vooruit, Archipel, de twee architectuuropleidingen in onze stad, andere culturele spelers, buurtinitiatieven en nog meer. Een aantal projecten zitten al in de pijplijn. Zo zijn we partner van de Stadsacademie, die de koppeling wil maken tussen academisch onderzoek en maatschappelijke, stedelijke kwesties. De fietstocht en wandeling die we aanbieden tijdens het festival willen we opschalen naar een heuse architectuurgids – en kaart voor Gent, in samenwerking met Archipel. Verder gaan we tentoonstellingen en ontwerpend onderzoek uitwerken. Zo gaan we sterk inzetten op het herdenken van de verkaveling en op zoek gaan naar andere woontypologieën, opnieuw in samenwerking met vele partners.”
 

Exposities, performances, workshops, lezingen… keuze te over in het programma van het festival. Wat zijn volgens u drie niet te missen events?

“Aan Gentenaars zou ik zeggen: kom naar Dominoes en voel hoe die twee wijken verbonden worden door een kunstinstallatie. Trek daarna op fietstocht door Gent en voel hoe de stad verandert en ontdek architectuurprojecten waar je nog nooit eerder van had gehoord. Voor architecten en architectuurstudenten is de lezing van Assemble Studio een absolute aanrader. Die kan je meepikken in DOK of tijdens het Colloquium, waar ook heel wat andere interessante stemmen aan bod komen. Pik vooral wat mee van wat begeesterende ontwerpers ons kunnen leren.
Voor iemand die ten gronde bezig is met stad maken en die meer wil weten over wat wij als Team Stadsbouwmeester doen, organiseren we elke dag een activiteit (zie hieronder).
Maar het festival heeft nog zoveel meer in de aanbieding. Het programma zit zo mooi in elkaar dat ik eigenlijk alles zou willen aanraden.”
 

Vanuit het Team Stadsbouwmeester organiseert u ook een aantal activiteiten. Wat mogen bezoekers daarvan verwachten?  

“Elke dag van de week houden we activiteit gericht op een van de kamers van de stadsbouwmeester.
Maandag zetten we de ontwerpkamer in de kijker met de opening van de tentoonstelling in de Belgacomtoren, met projecten van studenten, ‘Ontwerpen voor Gent’ genaamd. Dinsdag is de advieskamer aan de beurt. Dan ga ik met het college van burgemeester en schepenen en het managementteam van de stad een hele dag fietsen in Gent om hen al die kansrijke plekken te tonen en hen te wijzen op de opgaves waar Gent voor staat. Woensdag komt de kwaliteitskamer aan bod. Tijdens een speeddate kunnen alle Gentenaars met bouwgoesting met hun vragen bij ons terecht. We organiseren daarnaast ook een ‘Staten Generaal’ over kwaliteitskamers.
Donderdag zetten we voluit in op het thema ‘Verbind de stad’ tijdens het Colloquium met boeiende gasten zoals Eva De Klerk (bezieler van de NDSM werf in NL), Jeroen de Willigen (stadsbouwmeester Groningen), Jane March (Assemble Studio).
Maandagavond is er nog een lezing over mijn visie als stadsbouwmeester. Die koppelen we aan een stadsdebat nr. 0, waarmee we willen uitzoeken hoe we stadsdebatten in de toekomst in Gent gaan organiseren. Het is zo cruciaal dat we met de vele stemmen die we horen buiten het stadhuis in dialoog gaan, maar vandaag hebben we daar geen kant-en-klare methodiek voor. Dit stadsdebat nr. 0 wordt het startpunt voor nog meer stadsdebatten in 2020.”


Meer weten over de visie van de stadsbouwmeester? Lees hier meer in het diepte-interview dat architectura.be begin dit jaar had met Peter Vanden Abeele.