Fraai medisch centrum optimaliseert zorgaanbod in Bilzen (Gortemaker Algra Feenstra)

Kwalitatieve zorg verlenen in een gebouw dat dateert uit de jaren 60: in tijden van stijgende comforteisen, razendsnelle technologische vooruitgang en steeds striktere normeringen is het een quasi onmogelijke opgave. Dat bleek de voorbije jaren ook in het medisch centrum van AZ Vesalius in Bilzen, dat tot op de draad versleten was. Aangezien elke renovatie-ingreep of vernieuwing steevast extra kosten en complicaties met zich meebracht, besefte ook Stad Bilzen dat het dringend tijd was om een vervangingsnieuwbouw op te trekken en de ziekenhuissite de 21^ste eeuw binnen te loodsen. Tegenover het bestaande complex verrees bijgevolg een kersvers medisch centrum met drie bovengrondse bouwlagen en een nuttige oppervlakte van 3850 m². Patiënten kunnen er terecht voor consultaties bij huisartsen en gespecialiseerde artsen, radiologisch onderzoek, bloedafnames, dagopnames voor chirurgische ingrepen en ingrepen in de pijnkliniek. Een ondergrondse parking met 44 plaatsen en een fietsenstalling maakt het plaatje compleet.

Casco operatiezaal als extra troef

Vijf consortiums stelden zich kandidaat voor de realisatie van het nieuwe medisch centrum. Uiteindelijk werd de opdracht toegekend aan het team met Gortemaker Algra Feenstra (architect), STRABAG Belgium (hoofdaannemer), De Klerck Engineering (studiebureau technieken) en SPIE (onderaannemer technieken). “We vonden het interessant om te kunnen samenwerken met een gerenommeerd architectenbureau uit Nederland, want daar wordt het zorgaspect toch door een andere bril bekeken”, zegt Marc Jackmaert, facilitair directeur bij AZ Vesalius. “Natuurlijke lichtinval (zowel in de wachtzalen als de consultatieruimtes) en de scheiding van de verschillende logistieke stromen (patiënten, goederen, personeel, kledij …) waren cruciale aandachtspunten. Het medisch centrum is ook voorzien op de eventuele toekomstige realisatie van een aanpalend gebouw. Via de ondergrondse parking zouden we beide entiteiten bouwkundig aan elkaar kunnen koppelen. Bovendien vonden we het zeer interessant dat het consortium voorstelde om naast twee volledig uitgeruste operatiezalen ook nog een derde operatiezaal in casco te realiseren. Deze laatste fungeert voorlopig als berging, maar kan indien nodig snel en efficiënt worden omgebouwd tot een volwaardige operatiezaal. Dit belangrijke pluspunt heeft mee de doorslag gegeven bij de toewijzing van het project.”

“Natuurlijke lichtinval en de scheiding van de verschillende logistieke stromen waren cruciale aandachtspunten”

DBM-formule

AZ Vesalius opteerde resoluut voor een DBM-project. Een opvallende keuze, aangezien deze formule nog niet al te vaak toegepast wordt in de Belgische zorgsector. “We vonden het handig dat het volledige bouwproject in goede banen werd geleid door één partij”, legt Marc Jackmaert uit. “Andersom gaf dat de architect, de aannemers en het studiebureau meer vrijheid om – binnen het vooropgestelde eisenpakket – vooruitstrevende, efficiënte en economisch optimale oplossingen uit te werken. Ze maakten hierbij gebruik van BIM, wat tot een betere coördinatie tussen ontwerpers en uitvoerders leidde. De DBM-procedure garandeerde ons ook een kortere doorlooptijd, aangezien de ontwerp- en de uitvoeringsfase geïntegreerd waren. En vermits het consortium eveneens instaat voor het onderhoud, lag de nadruk eens zo sterk op kwaliteit en duurzaamheid. Anderzijds hadden we als bouwheer natuurlijk minder controle door het ontbreken van een uitgebreid voortraject. Aanvankelijk was het wennen, maar achteraf bekeken is de evaluatie zeker positief!”

Digitale operatiezalen en CBCT-scans

Het welzijn van de patiënt staat centraal in het nieuwe medisch centrum. Dat dit geen loze woorden zijn, blijkt onder meer uit de open en hedendaagse inrichting, die de aanwezigen meteen op hun gemak stelt. De vele raampartijen garanderen een intensief contract met de buitenwereld en klimaatplafonds verzekeren het thermisch comfort. De combinatie van dit alles resulteert in een aangename, serene zorgomgeving, die ook nog eens erg vooruitstrevend is op zorgtechnisch vlak. “De digitale operatiezalen zijn uitgerust met UHD-chirurgieschermen, gekoppeld aan chirurgiemonitors van topkwaliteit (4K), zodat chirurgen in optimale omstandigheden kunnen opereren. Ook de bijbehorende administratie verloopt uiteraard volledig digitaal. En in de dienst medische beeldvorming kunnen niet enkel mammografieën en reguliere CT-scans, maar ook CBCT-scans worden uitgevoerd, waarvoor een kleinere hoeveelheid röntgenstralen nodig is. Hiermee kan er onder meer een 3D-beeld van (delen van) de kaken en de omliggende weefsels gemaakt worden”, licht Marc Jackmaert toe.

Structurele flexibiliteit

Een andere belangrijke troef van het nieuwe medisch centrum is de structurele flexibiliteit. De draagconstructie, die uit 2920 m³ beton en 270 ton wapening bestaat, kreeg een balkloze opbouw en is ingevuld met niet-dragende scheidingswanden. “Dit maakt herindelingen en technische aanpassingen in functie van verdere zorgevoluties een stuk makkelijker. Bovendien is er al rekening gehouden met eventuele toekomstige uitsparingen en doorvoeren. Ook een potentiële uitbreiding van het operatiekwartier is al ingecalculeerd”, aldus Marc Jackmaert. “Het bouwproces nam vijftien maanden in beslag, exclusief twee maanden stilstand vanwege de coronacrisis, die het ons zeker niet makkelijker heeft gemaakt. Vanaf de eerste ‘lockdown’ zijn alle werfvergaderingen en overlegmomenten immers gebeurd via webinars, aangezien het Nederlandse architectenbureau door de geldende preventiemaatregelen moeilijk ter plaatse kon komen. Geen sinecure, temeer omdat we toen pas in de ruwbouwfase zaten, maar los van enkele aanpassingsproblemen en kinderziektes is dat gelukkig vrij vlot verlopen. Zowel artsen als patiënten en bezoekers zijn lovend over het eindresultaat, dus dat doet ons uiteraard deugd. De realisatie van het nieuwe medisch centrum is een geslaagde eerste stap in de verdere ontwikkeling van de volledige ziekenhuissite!”