Frans bureau Lacaton-Vassal laureaat van Pritzker Prize 2021

Ziehier de motivatie van de jury van de Pritzker Prize 2021, dat de befaamde architectuuraward toebedeelde aan het Parijse collectief Lacaton-Vassal:

"Het werk van Anne Lacaton en Jean-Philippe Vassal weerspiegelt de democratische inborst van architectuur. Via hun ideeën, hun professionele aanpak en de gebouwen die er al uit resulteerden, bewezen ze dat het wel degelijk mogelijk is om te streven naar restauratiearchitectuur die tegelijk technologisch vooruitstrevend, innovatief en ecologisch bewust is. Het is het ‘mantra’ van het team van Anne Lacaton en Jean-Philippe Vassal sinds de oprichting van hun bureau in 1987. Ze hebben niet alleen een architecturale aanpak ontwikkeld die de erfenis van het modernisme doet herleven, maar hebben ook de definitie van het architectenmetier verder verfijnd. De modernistische droom om ieders leven een nieuw elan te geven, is opnieuw relevant dankzij hun werk, dat bovendien inspeelt op de klimatologische, ecologische en sociale noden van onze tijd – in het bijzonder op het vlak van stedelijk wonen. Dankzij hun doordachte omgang met ruimte en materialen ontstaat er een architectuur die vormelijk even sterk is als de overtuigingen waaruit ze is voortgevloeid en die even transparant is op esthetisch als op ethisch vlak. Ze weigeren elke tegenstelling tussen architecturale kwaliteit, milieubewustzijn en de queeste naar een ethische samenleving.

Kritische en innovatieve benadering

Al meer dan dertig jaar leidt hun kritische benadering van architectuur tot genereuze ruimtes, ideeën en gebruiksvormen en een spaarzame omgang met middelen, materialen en vormen. Deze aanpak resulteerde in de realisatie van innovatieve residentiële, culturele, educatieve en commerciële gebouwen. Sinds hun eerste projecten, waaronder het Maison Latapie, het Europees Instituut voor Humane Wetenschappen in Saint-Denis en de Architectuurschool in Nantes, geven ze blijk van een warme gevoeligheid ten opzichte van toekomstige gebruikers. De architecten zijn erin geslaagd om duidelijk te maken dat gebouwen pas mooi zijn wanneer mensen er zich goed voelen, wanneer de lichtintensiteit comfortabel en de luchtkwaliteit aangenaam is, wanneer de scheiding tussen binnen en buiten vervaagt.

Projecten met verschillende dimensies

Van meet af aan hebben Anne Lacaton en Jean-Philippe Vassal het begrip ‘duurzaamheid’ voortdurend ‘uitgerekt’, in die mate dat het nu beschouwd wordt als een optimaal evenwicht tussen economische, ecologische en sociale factoren. Hun œuvre omvat een rijke variëteit aan projecten die op een actieve manier inzetten op deze drie dimensies.

In woonprojecten zoals de transformatie van de Tour Bois le Prêtre in Parijs of drie huizenblokken in de wijk Grand Parc in Bordeaux (beide in samenwerking met Frédéric Druot) hebben ze, in plaats van sloop en wederopbouw voorop te stellen, zorgvuldig ruimte toegevoegd aan de bestaande gebouwen in de vorm van royale uitbreidingen, wintertuinen en balkons, die veel gebruiksvrijheid toelaten en die zich dus verankeren in het ‘echte leven’ van de bewoners. Er zit een zekere nederigheid vervat in die aanpak, die zowel inspeelt op de doelstellingen van de oorspronkelijke ontwerpers als op de wensen van de huidige bewoners.

In het cultureel centrum FRAC Nord-Pas de Calais in Duinkerke kozen ze ervoor om de originele zaal te behouden en er een tweede zaal met gelijkaardige afmetingen aan toe te voegen. Ze zijn niet nostalgisch naar het verleden, maar streven naar transparantie, openheid en helderheid, waarbij ze respect voor het erfgoed combineren met het voornemen om ‘verantwoordelijk’ te handelen. Dit gebouw, dat voorheen onopgemerkt bleef, is uitgegroeid tot het emblematische icoon van een nieuw cultuur- en natuurlandschap.

Met hun overtuiging dat architectuur meer is dan alleen gebouwen realiseren, met de uitdagingen die ze aangaan en de ontwerpen die ze maken, door een verantwoordelijk – en soms eenzaam – pad te bewandelen dat illustreert dat de beste architectuur nederig kan zijn en hoe dan ook altijd doordacht, respectvol en verantwoordelijk is, hebben Anne Lacaton en Jean-Philippe Vassal aangetoond dat architectuur een grote impact kan hebben op onze samenleving en kan bijdragen tot het besef dat we niet alleen zijn op deze aardbol."