Gemaaid gras voor het eerst in ons land toegepast als isolatie

Het oude boswachtershuis naast de Kapel van Steenbergen aan de Zoete Waters in Oud-Heverlee is eigendom van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB). Dat gaf de woning recent in concessie aan Regionaal Landschap Dijleland, voor een termijn van vijftien jaar. Regionaal Landschap Dijleland is het boswachtershuis en de aanpalende schuur momenteel grondig aan het renoveren en zal de woning inrichten als streekhuis met kantoren, een infopunt en vergaderzalen. Het streekhuis krijgt de naam Huize Dijleland.

En de renovatie is goed voor een Belgische primeur, want Regionaal Landschap Dijleland koos ervoor het dak te isoleren met isolatiematten op basis van gemaaid gras. Een nieuw product, waarvan de ontwikkeling kadert binnen het Europese Interreg-project GrasGoed. In dat project onderzoeken het ANB en Natuurpunt samen met natuurbeheerders, enkele bedrijven en verschillende kennisinstellingen uit Vlaanderen en Nederland hoe van grasmaaisel uit natuurgebieden hoogwaardige producten kunnen worden gemaakt.

Enkel kale vezels

Het Nederlandse NewFoss levert de specifieke technologie nodig voor de productie van de matten. “Wij halen onder meer de eiwitten, suikers en zouten uit het gras, zodat enkel de kale vezel overblijft. We halen met andere woorden de voedingsbodem voor bacteriën en schimmels weg zodat de grasmatten niet kunnen gaan rotten”, zegt Edwin Hamoen, technologiemanager en verantwoordelijk voor R&D bij NewFoss. “Die vezels gaan vervolgens naar een ander bedrijf, het Zwitserse Gramitherm, dat er sinds enkele jaren isolatiematten van maakt.”

Het gemaaide gras is afkomstig uit natuurgebieden. “Het gaat om gras dat niet kan dienen als dierenvoeder. Dat is een bewuste keuze, enerzijds omdat we de voedingsketen niet willen verstoren, anderzijds omdat in gras dat koeien lekker vinden, echt wel heel veel eiwitten zitten, wat het gras voor ons dan weer minder interessant maakt omdat de verwerking ervan dan arbeidsintensiever wordt”, aldus Hamoen.

Vocht geen vijand

Met de isolatiewaarde van de grasmatten zit het prima. “Die is iets beter dan die van hout - waarvoor bomen moeten worden gekapt, terwijl wij met gemaaid gras een gratis en onuitputtelijk restproduct gebruiken - en te vergelijken met die van glas- en steenwol. Maar voor isolatie op basis van gras biedt heel wat voordelen ten opzicht van glas- en steenwol. Omdat de isolatiematten bestaan uit natuurlijke vezels, mogen ze gerust wat vochtig worden. Sterker nog, ze regelen de vochthuishouding van de woning. Er is dus ook geen dampfolie nodig. Daarnaast heeft grasvezel een vrij grote warmtecapaciteit. Waar de warmte na een uurtje door glas- en steenwol trekt, houdt grasisolatie de warmte veel langer vast. Beide troeven zorgen dus voor een prettiger woonklimaat. Een derde troef is de garantie dat de isolatiewaarde doorheen de jaren dezelfde blijft. Als je een muur waar glas- of steenwol inzit, openbreekt, zal je zien dat de isolatie toch deels ingezakt zal zijn. Wij garanderen dat je over de gehele muur steeds dezelfde isolatiewaarde zal hebben, zeker vijftig jaar lang. Wij baseren ons daarvoor op feiten. In Frankrijk werden zo’n kleine tien jaar geleden al enkele huizen voorzien van de bewuste grasisolatiematten en die worden gemonitord. Ook voor de plaatsers, ten slotte, biedt de isolatie voordelen, want ze is in tegenstelling tot glas- en steenwol niet irriterend voor de huid, ogen of ademhaling. Bovendien leeft al geruime tijd het idee dat het stof van glas- en steenwol ook permanent schadelijk kan zijn voor de gezondheid. Zo zou het kunnen leiden tot kanker.”

Geen muizengevaar

De grasisolatie is overigens ook bestand tegen vuur, en mensen met grasallergie zullen er ook geen last van hebben. Ook muizen, voor wie isolatie een geliefkoosd plaatsje is om te nesten, hebben er niets aan. De matten zijn te stevig om er een nest in te maken en het gras is ook niet meer eetbaar.

“Het is belangrijk dat we creatief proberen om te springen met reststromen. Het kost een pak minder en het is beter voor het klimaat. Zoals ook uit dit project blijkt, zijn zo’n initiatieven enkel mogelijk wanneer verschillende partijen samenwerken. Samen is het immers makkelijker een dergelijke vernieuwende keten te ontwikkelen, de overheid te stimuleren in te zetten op een circulaire economie en de vraag naar circulaire producten vanuit de markt te vergroten”, besluit Hamoen.

Het boswachtershuis fungeert voor ANB, Natuurpunt en Regionaal Landschap Dijeland als pilootproject. Op termijn is het de bedoeling dat zij maaigras uit heel Vlaanderen gaan verzamelen om te laten verwerken in isolatiematten. Dat Gramitherm vorige week een contract tekende voor een eerste fabriek in België, in de buurt van Namen, kan die ambitie alleen maar faciliteren.