Genomineerden Belgische Prijs voor Architectuur en Energie: Architectuur Meergezinswoningen

Vorige week belichtten we de projecten die in aanmerking komen voor de Architectuurprijs voor eengezinswoningen. Deze keer richten we ons vizier op de categorie Architectuur Meergezinswoningen. Architectenbureaus Volt, ONO en tweemaal MDW passeren de revue. De winnende projecten worden op 25 oktober in BOZAR bekendgemaakt.
Vorige week belichtten we de projecten die in aanmerking komen voor de Architectuurprijs voor eengezinswoningen. Deze keer richten we ons vizier op de categorie Architectuur Meergezinswoningen. Architectenbureaus Volt, ONO en tweemaal MDW passeren de revue. De winnende projecten worden op 25 oktober in BOZAR bekendgemaakt.


Lofts Abelstraat in Ronse
Van Volt Architecten uit Gent




Het betreft de herbestemming van een 19e eeuwse textielfabriek tot een project voor groepswonen (6 woningen, 1 atelier, 2 kantoorruimtes, gemeenschappelijke buitenruimtes). VOLT architecten begeleidde de bouwheren vanaf de eerste financiële haalbaarheidsstudie met bijhorend masterplan tot en met de inrichting van verschillende woonruimtes.

In een eerste fase werd een totaalconcept uitgewerkt waarbij de potenties van de site werden onderzocht, een aantal mogelijke opdelingen en invullingen werden getoetst en de bouwfysische toestand van het gebouw in kaart werd gebracht. Aan dit onderzoek werd een raming van de te verwachten kosten gekoppeld.

In een tweede fase werd binnen het totaalconcept een volledig uitvoeringsdossier voor de casco van de gebouwen en buitenruimtes uitgewerkt. Uitdaging hierbij was het uitdenken van een sterk totaalbeeld dat de nodige vrijheid liet naar verder invulling van de verschillende ruimtes, op dit moment waren immers nog niet alle eindgebruikers en concrete bouwprogramma’s bekend.

Gelijktijdig met de uitvoering van de casco-fase werden in een derde fase een aantal van de woonruimtes en een kantoorruimte verder uitgewerkt en ingepast binnen de totaalstructuur. Tijdens het ganse proces werd regelmatig overleg georganiseerd met de verschillende bouwheren en werd de kostprijs van het project bewaakt en bijgestuurd door het architectenbureau.


Dosfel - Klein Kwartier in Dendermonde
Van ONO architectuur uit Antwerpen




Het project betreft de renovatie van 6 kleine arbeiderswoningen, rug-aan-rug gelegen met 4 grotere burgerwoningen.Het binnengebied ertussen was voor de renovatie dens bebouwd met volumes van twee bouwlagen met hellend dak erop. Hierdoor werd de lichtinval in de hoofdvolumes beperkt. Er is gekozen voor het volledig leegmaken van het binnengebied. Gezien de zeer slechte staat van de huizen zelf kon finaal enkel het metselwerk en een gering aantal houten vloerstructuren bewaard blijven.

De vier grote woningen werden omgevormd tot een gelijkvloers appartement en een bovenliggende duplex. Ze worden gekenmerkt door een behoud van de kamerstructuur in de hoofdvolumes en de nieuwe invullingen in het binnengebied. Bij de zes zeer smalle arbeiderswoningen werden de bestaand binnenwanden gesloopt om zo groot mogelijke ruimtes te maken binnen de woning. De niet-draagkrachtige zoldervloer werd hier verwijderd en een mezzanine ingevoegd. Zowel in badkamer en slaapkamer wordt het hellend dak zichtbaar.

Om de kwaliteit van de woninggroep te verhogen binnen een low-budget positie werd vooral ingezet op de nieuwe invulling in het binnengebied. De nieuwbouw, behorende tot de grote woningen, bestaat uit kamers die rondom 4 patio’s zijn gegroepeerd. Inspelend op de bestaande grote gevelopeningen werd een eerste volume hoog opgetroken over de ganse achtergevel. Door bij ruimteovergangen trappen te introduceren en de daken mee te verlagen, kon het nieuw volume zo laag mogelijk worden gehouden aan de kant van de koeren van de kleine woningen. Het groendak is een zichttuin voor de bewoners.


Complex Le Lorrain in Sint-Jans Molenbeek
Sociale woningen van MDW Architecture uit Brussel




Als toonaangevend woonproject van het Wijkcontract "Quartier Maritime" geeft het complex een nieuw elan aan de buurt dankzij een sterke, duurzame en moderne architecturale interventie die de binnenkant van de huizenblok openstelt met behoud van de sporen van haar industriële verleden.

Om die binnenkant te laten zien zijn de woningen langs de straatkant omhoog en iets naar achteren geduwd, om zo een eerste visuele sequentie te creëren. Omdat de binnenkant te zeer afgesloten werd door hoge scheidingsmuren besloot MDW Architecture niet op het hele perceel te bouwen en de maisonnettes een niveau hoger te plaatsen om de vangst van licht te optimaliseren en te profiteren van het aanwezige zonlicht.

Op de binnenplaats is door het verlagen van de scheidingsmuren een visuele verbinding gemaakt met de tuinen van de aangrenzende gebouwen (hoek Bouvierstraat en Le Lorrainstraat). Dit laat ook toe om binnen de bestaande huizenblokken het gevoel van "verstikking" te verminderen.

Voor een aantal woningen zijn prive-tuinen gecreëerd, evenals een speelruimte voor kinderen. De platte daken van de maisonettes zijn met sedum beplant en zowel langs de scheidingsmuren als aan de toegangspoort zijn er klimplanten voorzien.


Savonnerie Heymans in Brussel,
42 sociale woningen en een spelbibliotheek van MDW Architecture uit Brussel




De renovatie van de Savonnerie Heymans zorgt voor een echte "dorp" van 42 duurzame sociale accommodaties én een spelotheek. Het project is stedelijke microchirurgie dat de situatie van dit huizenblok verbetert door de dichtheid te verlagen en het geheel groener te maken.

De verscheidenheid van de gebouwen - nieuwbouw, gerenoveerd en geherstructureerd - weerspiegelt de verscheidenheid van wooneenheden: studio's, 1 tot 6-slaapkamer appartementen, lofts, duplexen en maisonettes. De historisch aanwezige elementen zijn gerestaureerd en herbruikt. Materialen zijn gekozen omwille van hun geschiktheid voor de site en hun vermogen om haar industriële verleden op te roepen. Eenvoudige en compacte volumes worden geanimeerd door bioklimatologische loggia's. De loggia's glazen schuifdeuren - open of gesloten - animeren op een willekeurige manier de gevels.

Het complex omvat een reeks van gemeenschappelijke externe ruimtes die elkaar aanvullen: het mini-bos, de grote hof en het 3D-park.

De 32 nieuwe wooneenheden zijn lage energie en 4 van het gerenoveerde wooneenheden zijn passief. De volumes zijn compact en overgeïsoleerd. Er is een collectief verwarmingssysteem (WKK + 40 m2 zonnepanelen). Alle wooneenheden beschikken over hoge output dubbele flux ventilatie. 90% van de accommodaties beschikken over bioklimatologische loggia's (dubbele huid, passieve zonne-energie) die een akoestische en thermische barrière vormen zonder dat er dure of ingewikkelde plannen aan te pas komen.

Ecologisch gezien werd de zwaar vervuilde grond gezuiverd. De keuze van de materialen is ingegeven door de analyse van de levenscycli (ACV) en de NIBE normen: isolatie in hennepvezels of cellulose (verticale wanden en hellende daken) of in geexpandeerde kurk (vloeren, een aantal platte daken); Fermacell platen; witkalk; kozijnen / gevelbeplating / terrassen: allen in FSC-gelabelde Europese lariks; opvang van regenwater, etc.


Jury

Uit 66 geselecteerde inzendingen koos de eindjury 18 genomineerden projecten die in aanmerking komen voor één van de 4 architectuurprijzen. Voor de Energieprijs werden 11 projecten genomineerd, verdeeld over 3 categorieën. De juryleden waren: Carlos Arroyo (Spanje), Vasa Perovic (Slovenië) en Rudy Ricciotti (Frankrijk) en de Belgische architecten Chantal Dassonville, Niklaas Deboutte en Ward Verbakel (één per gewest). Naast de vertegenwoordigers van de organisatoren was ook het redactieteam van mediapartner A+ aanwezig en van het CIVA Marceline Bosquillon als waarnemer.
Deel dit artikel:
Onze partners