Gerechtshof Britselei in Antwerpen ondergaat restauratie

Het gerechtshof werd officieel ingehuldigd in 1877. Het pand in eclectische stijl met een neorenaissance-inslag maakte deel uit van de reeks monumentale gebouwen die in de tweede helft van de 19^de eeuw werden opgetrokken langs de Antwerpse Leien. Het ontwerp was van architect Jan-Lodewijk Baeckelmans, die zich voor het silhouet van het gerechtshof liet inspireren door het Louvre in Parijs. Zijn gebouw moest de rechtzoekende ook imponeren en zo angst inboezemen. Jan-Lodewijk Baekelmans heeft nooit het resultaat van zijn ontwerp gezien. Het was zijn jongere broer Frans die de verdere coördinatie van de uitvoering op zich nam.

Beschermd monument sinds 1997

Het gebouw deed 129 jaar lang dienst als gerechtsgebouw en is sinds 1997 beschermd als monument. In 2006 trokken veel gerechtelijke diensten er weg, om onderdak te vinden in het nieuwe Justitiepaleis aan de Bolivarplaats. Het gerechtshof werd daarna vooral nog gebruikt voor assisenzaken. De laatste zaak vond plaats in 2016.

TV OGA, een tijdelijke vereniging van de architecten- en studiebureaus HUB, Origin Architecture & Engineering, Bureau Bouwtechniek en RCR, werd aangesteld om een masterplan uit te werken voor het gerechtshof aan de Britselei. Ook Daidalos Peutz en Ney & Partners werden betrokken bij het masterplan. Dat resulteerde in een geïntegreerde studie en ontwerp om het volledige gebouw te renoveren en restaureren zodat het opnieuw voldoet aan de behoeften van de FOD Justitie. Voorafgaand aan de studie werd een bouwhistorisch en materiaaltechnisch onderzoek uitgevoerd, wat noodzakelijk is omdat het gaat om een beschermd monument. Er werd ook overleg gepleegd met het Agentschap Onroerend Erfgoed.

Perstilium

Originele elementen – materialen en meubilair – worden gerestaureerd en enkele storende verbouwingen uit het begin van de 20^ste eeuw verdwijnen om het oorspronkelijke ontwerp van het gebouw in ere te herstellen. Zo wordt de overkoepeling van een van de twee binnenkoeren afgebroken, zodat er een peristilium ontstaat, een ruimte in openlucht omgeven door een zuilengang. Die ingreep zorgt ook voor een grotere lichtinval in de indrukwekkende inkomhal met de mooi naame Salles-des-Pas-Perdus.

Zolder wordt landschapskantoor

Een van de mooiste en best bewaarde ruimtes is de assisenzaal. Die wordt volledig gerestaureerd, met inbegrip van de schilderijen. De zaal zal een meer polyvalent karakter krijgen om tegemoet te komen aan de evoluerende behoeften van de rechtbanken.

Met het oog op dat laatste worden er ook aan aantal zaken toegevoegd aan het gebouw. Zo wordt de vierde verdieping, waar nu een zolder is, opgewaardeerd tot een volwaardige kantoorverdieping met landschapsbureaus. De circulatiewegen voor het publiek, de politie, de magistraten en het personeel worden ook van elkaar gescheiden. Bovendien zal er in de voortuin aan de zijde van de Anselmostraat een paviljoen gebouwd worden waarlangs gedetineerden op een discrete manier kunnen worden binnen- en buitengebracht.

De daken worden geïsoleerd en het buitenschrijnwerk vervangen door performant schrijnwerk naar historisch model. Daarnaast worden duurzame technieken in het gebouw geïntegreerd, waardoor de energie-efficiëntie van het gebouw gevoelig zal toenemen. Tussen 2006 en 2012 liet Regie der Gebouwen de daken, de kroonlijsten en de gevels al restaureren en renoveren.

Efficiënter, veiliger en meer duurzaam

“Na goedkeuring van de openbare aanbesteding door de Ministerraad net voor het bouwverlof kan de uitvoering van de werken nu echt beginnen”, aldus Koen Geens, vice-Eerste minister en minister van Justitie, belast met de Regie der Gebouwen. “Het doel van de renovatie en restauratie is om de beschikbare oppervlakte van het gebouw optimaal te benutten zodat Justitie en zijn medewerkers kunnen werken in een efficiëntere, veiligere en duurzamere omgeving.”

Artes Group voert de werken uit. Na de voltooiing van de werken eind 2022 nemen het hof van beroep, het parket-generaal, het arbeidshof, het auditoriaat-generaal en het hof van assisen van Antwerpen er hun intrek. Die rechtbanken zijn nu nog gevestigd aan de Waalsekaai, met uitzondering van het assisenhof, dat zich momenteel in het Justitiepaleis aan de Bolivarplaats bevindt.