Gert Biebauw (Bureau Bouwtechniek) over afscheid Zaha Hadid

Wat maakte Zaha Hadid als architecte zou bijzonder volgens u? Wat is haar betekenis geweest voor de architectuur van vandaag?

De architectuur van Zaha Hadid is er een van beweging, dynamiek en een die je losmaakt van de realiteit. Vlakken zijn geen vlakken meer maar golven, draaien rond, torderen. Lijnen gaan uit elkaar en komen terug bij elkaar na het halve gebouw te zijn rondgeweest. Deze architectuur is uniek en een inspiratie geweest voor vele architecten. Daarnaast is haar curriculum zeer bijzonde: als 'buitenlandse' vrouw in de UK is zeblijven opboksen tegen gevestigde waarden. 

Haar ontwerpen en ideeën waren bovendien dé aanleiding binnen verschillende domeinen om over te gaan tot vernieuwing. Onder meer voor computerspecialisten om steeds betere software te ontwikkelen die een dergelijke vormentaal ondersteunt. Voor ingenieurs om nieuwe benaderingen te vinden voor het berekenen van complexe structuren. Maar ook materialen en productietechnieken te ontwikkelen die de nieuwe toepassingen moesten toelaten, werden ontwikkeld. 

Hoe verliep de samenwerking met haar?

Het was en is een erg vlotte samenwerking met het team van Zaha Hadid. Een van hard werken, wederzijds respect en gekenmerkt door een grote openheid en dialoog.

Hoe kwam zij over als mens? Ze had de reputatie niet gemakkelijk te zijn. Klopt dat met uw ervaringen?  

Ik heb haar slechts een keer ontmoet, dus ik ben niet geplaatst om uitspraken te doen over haar persoon. Dat ze in haar professioneel leven niet gemakkelijk was, is een kwaliteit zoniet een vereiste om te bereiken wat zij heeft bereikt. Dat je het als genie moeilijk hebt met middelmatigheid, kan ik aannemen.

Hoe is de samenwerking tussen uw bureau en Zaha Hadid tot stand gekomen?

Een van onze medewerkers is in Londen verder gaan studeren en kon zo aan de slag gaan bij ZHA. Toen de wedstrijd van het Havenhuis zich aandiende was het de perfecte gelegenheid voor ons bureau om een samenwerking op te zetten. Voor ons bureau de start van verschillende samenwerkingen met Zaha Hadid Architects.

Wat maakt haar ontwerp voor het Havenhuis zo boeiend?

Wij werden geboeid door de verschillende technische uitdagingen die het project stelt met in het bijzonder het ontwerp van de gevel waar we een intensief en boeiend traject hebben afgelegd tussen wedstrijdontwerp en uitvoering. 

Voor ons bureau betekende het havenhuis ook de aanleiding om voortaan projecten in BIM uit te werken. Dat heeft de manier van werken binnen ons bureau erg veranderd.

 Er is redelijk wat kritiek gekomen op de palen voor het havenhuis, vooral m.b.t. de kostprijs. Was die kritiek terecht?

De opdracht was een iconisch gebouw te ontwerpen met een uitstraling naar de wereld. Dat soort gebouwen behoort per definitie tot de 'duurdere' prijsklasse dus ik begrijp de kritiek niet helemaal. 

Niet alle architecten vandaag lopen even hoog op met Zaha Hadid omdat ze zich te zeer gedroeg als een sterarchitect en te zeer uit was op spektakelarchitectuur. Is die kritiek terecht?

Haar ontwerpen zijn niet bescheiden of ingetogen te noemen, maar  ook al ben je voor of tegen, je kan niet ontkennen dat ze een ongelofelijk talent was. 

Ik las onlangs de toespraak van Peter Cook bij de toekenning van de golden medal door RIBA eerder dit jaar aan Zaha Hadid, en dit citaat vat het voor wat mij betreft mooi samen:  "Such self-confidence is easily accepted in film-makers and football managers, but causes some architects to feel uncomfortable, maybe they’re secretly jealous of her unquestionable talent. Let’s face it, we might have awarded the medal to a worthy, comfortable character. We didn’t, we awarded it to Zaha: larger than life, bold as brass and certainly on the case. Our Heroine. How lucky we are to have her in London."

Hield Zaha Hadid zich op het einde volgens u nog veel zelf bezig met het ontwerpen of was ze veeleer een manager dan een ontwerpster?  

Volgens mij was ze nog betrokken bij het ontwerp van al haar projecten al maakte de omvang van haar bureau het wellicht moeilijk om alle projecten tot in de kleinste details te volgen. 

Kan het bureau van Zaha Hadid op dezelfde manier blijven bestaan nu het boegbeeld er niet meer is?

Het bureau beschikt zeker over grote talenten en sterke medewerkers die de projecten kunnen verderzetten. Al ben ik benieuwd hoe het bureau gaat omgaan met het verlies...