Gevels: functionaliteit en esthetiek hand in hand

Telkens weer laat de gevel van een gebouw de mens nadenken over hoe het in dat gebouw wel zou zijn, hoe het interieur er uitziet, … We kijken naar de stenen, de ramen, de vormgeving en vele andere elementen. Er zijn echter zoveel elementen bij die gevel die onze aandacht niet trekken of gewoon niet zichtbaar zijn van buitenaf, maar toch heel belangrijk zijn voor het gebouw. Denken we daarbij aan het voorkomen van geluidshinder, de energiebesparing, maar ook aan het ecologische aspect en het gezonde binnenklimaat. De gevel … mag het iets meer zijn?
Telkens weer laat de gevel van een gebouw de mens nadenken over hoe het in dat gebouw wel zou zijn, hoe het interieur er uitziet, … We kijken naar de stenen, de ramen, de vormgeving en vele andere elementen. Er zijn echter zoveel elementen bij die gevel die onze aandacht niet trekken of gewoon niet zichtbaar zijn van buitenaf, maar toch heel belangrijk zijn voor het gebouw. Denken we daarbij aan het voorkomen van geluidshinder, de energiebesparing, maar ook aan het ecologische aspect en het gezonde binnenklimaat. De gevel … mag het iets meer zijn?




Lamellen als functionele gevelbekleding

De eerste lamellen werden ontworpen om de klokken in de klokkentoren tegen regen en wind te beschermen, zonder daarbij het geluid te storen. Vandaag zijn de lamellen, zoals de Linius  van RENSON,  zo geëvolueerd, dat ze perfect kunnen zorgen voor de afscherming van installaties tegen regen, ongedierte, vogels, geluid, en in sommige gevallen zelfs lucht. In andere gevallen zijn ze specifiek ontworpen om een bepaalde luchtdoorlaat toe te laten, bijvoorbeeld bij nightcooling, of als afscherming van luidruchtige installaties of ruimtes, bijvoorbeeld parkeergarages.

Neem nu het Elbe Einkaufszentrum in Hamburg. De drukte in en rond dit koopcentrum is enorm. Dit leidt dan ook vaak tot geluidshinder voor de omwonenden. Bij de renovatie van het gebouw en de parkeergarages werd er ook net aan dit aspect enorm veel belang gehecht. Uit een rapport bleek dat een geluidsdemping van 14 dB zeker nodig was. Daarnaast moest ook voldaan worden aan de algemene voorwaarden voor de brandveiligheid (TÜV Rheinland), die een vrije doorlaat van 1/3 van de totale oppervlakte van de gevel van de parkeergarage eisten. Uiteraard moest ook rekening gehouden worden met de wensen van de architect en het geplande budget.




Een standaardoplossing die exact voldeed aan de gestelde eisen was er niet. RENSON had echter wel een akoestische lamel, die qua vorm en diepte voldeed aan de wensen van de architect. Op het vlak van technische eigenschappen vormde die lamel dan ook een optimale basis voor een verdere ontwikkeling. Verscheidene mogelijke oplossingen werden door onze R&D-afdeling ontwikkeld en aan uitvoerige testen onderworpen. Uiteindelijk werd een oplossing gevonden, die aan de gestelde eisen voldeed. De officiële testen bij de gekende onderzoeksinstelling IFT bevestigden onze eigen resultaten en de nieuwe lamel Linius L.150ACL met geïntegreerde niet-brandbare mineraalwol werd dan ook bij de bouwheer voorgelegd. De complete parkeergarage van het winkelcentrum werd uiteindelijk voorzien van kleurrijke Linius lamellen met een uitstekende geluidsdemping en een hoge luchtdoorlaat.


Zonwering als meerwaarde voor de gevel

Gebouwen met grote glaspartijen in het zuiden bieden veel voordelen. Maar om een woon- of werkomgeving aangenaam te maken, komt het erop aan warmte en licht op een goede manier te doseren. Een efficiënte externe zonwering houdt de zonnestralen tegen voordat ze in contact komen met de glasoppervlaktes: geen oververhitting, geen reflecties, geen hoge energiekosten voor bijkomende koeling. Bovendien geeft die zonwering de gevel een esthetische meerwaarde. Die zonwering kan op verschillende manieren in een gebouw geïntegreerd worden.


    


Vaak worden aluminium-lamellen horizontaal of verticaal al dan niet beweegbaar voor de glasgevel geplaatst. Voor CAP Entreprises (Centre d’affaires et pépinière d’entreprises) in Trégueux (Frankrijk) tekende architectenbureau Coquard-Colleu-Charrier een nieuw gebouw (kantoren, kleine productieruimtes, showrooms, vergaderzalen, …) met een moderne stijl, rekening houdend met het milieu. Veel licht en een goed contact met de natuur werken bevorderend en daarom waren dit ook belangrijke elementen bij de realisatie. Grote glaspartijen zorgen voor aangename werkplaatsen met veel zon en licht. Maar er moest ook rekening gehouden worden met mogelijke oververhitting en verblinding. Daarom werd een zonwering met beweegbare lamellen voorzien. Architectenbureau Coquard-Colleu-Charrier koos de RENSON Icarus Aero 400 voor het gebouw van CAP. Deze lensvormige aluminium lamellen werden verticaal gemonteerd en kunnen 90° gedraaid worden, naargelang de stand van de zon. Deze lamellen kunnen vanuit elke ruimte apart bediend worden. Zo kan elke gebruiker de zonwering volgens behoefte regelen.

Daarnaast zijn er ook de luifels of schuifpanelen. Aangezien luifels boven de ramen hangen, verstoren ze het uitzicht naar buiten niet. In de zomermaanden bieden ze een goede beschaduwing, terwijl ze in de wintermaanden de aangename zonnewarmte in de woning laten binnenschijnen. Ook met schuifpanelen kan de lichtinval in een gebouw ook beïnvloedt worden. Bij een aangename lichtinval worden de panelen gewoon weggeschoven. Bij risico op oververhitting kunnen de ramen afgeschermd worden door de panelen helemaal of gedeeltelijk ervoor te schuiven. De firma Callens & EMK bouwde onlangs een nieuwe hoofdzetel langs de autoweg Kotrijk – Gent in Waregem. Dit gebouw met een oppervlakte van 30000 m² in Waregem omvat productie, kantoren en vergaderruimtes. Bij het ontwerp van de gevel zorgde architectenbureau Goedefroo + Goedefroo uit Wielsbeke voor een architecturaal hoogstandje. De gevel volgt als het ware de beweging van het voorbijkomende verkeer. Het lijkt op een vis, die telkens weer zuurstof naar binnen zuigt. Grote glasvlaktes zorgen voor veel licht. Om storende reflecties en onaangename temperatuurstijgingen te vermijden, heeft de architect een efficiënte externe zonwering voorzien: Loggia schuifpanelen met Sunclips lamellen.

Wie liever niet gaat voor een aluminium zonweringsysteem kan ook kiezen uit een uitgebreid assortiment windvaste screens. Leijh, Kappelhoff, Seckel, Vanden Dobbelsteen Architecten tekende de hoofdzetel van de Vrieling Adviesgroep in het Nederlandse Hardenberg. Voor de beheersing van de zon en het licht installeerde Van Braak zonwering verschillende windvaste screens. De kleinere ramen van de kantoorruimtes werden voorzien van Fixscreen 100, terwijl de Fixscreen 150 werd geïntegreerd vóór de hoge glaspartijen van de ontvangstruimte voor de klanten.

Soms willen architecten bij gebouwen ook speciale constructies voorzien: specifieke oplossingen met aluminium lamellen, klapluiken, specifieke integratie van windvaste screens.

Het RENSON projectteam ontwikkelt projectgerichte, creatieve oplossingen – CSI – Customised Solutions through Innovations. In samenwerking met de architect, de ingenieurs en de bouwheer worden producten aangepast om te voldoen aan de behoeften van een specifiek project. RENSON werkt daarbij steeds met prototypes (tafelmodellen, werfmodellen, foto’s) en gaat pas na goedkeuring over tot productie. Bij de eerste plaatsing en montage zorgt RENSON eveneens voor de nodige begeleiding.

Bij de renovatie van het gemeentehuis van Relecq-Kerhuon in Frankrijk hebben architect Lionel Dunet en constructeur PCB veel gebruik gemaakt van glas als teken van transparantie en neutraliteit. De glaspartijen aan de N-gevel zorgen voor heldere ruimtes met veel genot van licht- en zoninval. De inval van de zon op de Z-gevel zou echter voor oververhitting en reflecties kunnen zorgen. Daarom werd besloten om een zonwering te voorzien. Het projectteam van RENSON ontwikkelde een projectgebonden oplossing, die een vaste lamellenwand perfect combineert met zonneluifels en klapelementen. Boven de ramen onderaan het gebouw werden luifels met Sunclips lamellen ingetekend. Architecturaal hoogstandje zijn echter de klapluiken op basis van C-vormige RENSON Sunclips EVO 96 lamellen. Neergelaten klapelementen beperken de directe zon- en lichtinval gevoelig. In open positie zorgen ze nog steeds voor schaduw en een vermindering van de storende effecten van lichtinval op computerschermen. In gesloten toestand vormen die elementen een doorlopende wand met de lamellen erboven, eronder en ernaast.

En dan is er het nieuwe dienstencentrum in Almere van de hand van QUA Associates en INBO Architecten. Het lijkt wel een vliegdekschip, opgetild boven een maaiveld en wordt gekenmerkt door veel licht en grote glaspartijen en een uitnodigende voorgevel. Er werd beslist om de vliesgevel van het gebouw te voorzien van windvaste screens, die in een vals plafond aan de buitenzijde van het gebouw geïntegreerd werden. In nauwe samenwerking met de architect ontwikkelde het projectteam van RENSON speciale beugels, die deze specifieke inbouwwijze mogelijk maken. Deze oplossing voldeed perfect aan de behoeften van de architect en de bouwheer en De Kruijff uit Amsterdam installeerde 70 windvaste screens type Fixscreen met een hoogte van 4 m en een breedte van 3,6 m.


Een gezond gebouw via de gevel

Het gebouw waarin je verblijft en het binnenklimaat zijn van cruciaal belang. In ziekenhuizen bijvoorbeeld zorgen niet alleen de artsen en het verplegend personeel voor een snelle genezing van een patiënt. Ook de indeling van het ziekenhuis en het binnenklimaat spelen een belangrijke rol. Bij renovatie of nieuwbouw moeten dan ook niet alleen energiebesparende maatregelen genomen worden, maar ook voorzieningen, die het comfort verbeteren.

De luchtkwaliteit is cruciaal voor het leefcomfort van een patiënt. De binnenlucht bevat namelijk vaak schimmels, bacteriën en virussen die meestal veroorzaakt worden door slechte ventilatie en oververhitting. Net daarom is het zo belangrijk om regelmatig en correct te ventileren. Ook de temperatuur speelt een belangrijke rol. Daglicht en het contact met de omgeving hebben heeft een positieve invloed op het leefcomfort van de patiënt. Door het zicht naar buiten blijf je ook steeds het gevoel hebben, niet opgesloten te raken. Daarom worden veel vensters geïntegreerd, waardoor het op warme dagen heet kan worden in de kamers. Intensieve nachtventilatie en de beperking van de zonne-instraling overdag door een efficiënte buitenzonwering moet die oververhitting tegengaan.

Een beperkte gevelrenovatie, een doorgedreven renovatie of een nieuwbouw, met zijn Healthy Concepten biedt RENSON een aantal energiezuinige oplossingen, die helpen om een gezond en aangenaam binnenklimaat te creëren. Het Health Care Concept, speciaal ontwikkeld voor ziekenhuizen en zorgcentra, bestaat uit 3 elementen: basisventilatie, intensieve ventilatie ’s nachts (nightcooling) en buitenzonwering. Via de gevel wordt gezorgd voor een goede luchtkwaliteit via ventilatieroosters alsook een aangename temperatuur door de combinatie van een efficiënte buitenzonwering en intensieve nachtventilatie (nightcooling). Dit concept werd bijvoorbeeld geïntegreerd in het Centre Hospitalier de Mouscron.


Continue en gecontroleerde basisventilatie

De firma Francovera installeerde ventilatieroosters type THM90 en AR75 van RENSON voor een goede luchtkwaliteit in de kamers en het operatiekwartier, maar ook in de spoedafdeling, de dialyse en de logistieke en technische ruimtes. Deze ventilatieroosters zorgen voor de toevoer van verse lucht, terwijl de afvoer van vervuilde lucht in de badkamer gebeurt en aangesloten is op een centraal afzuigsysteem. Deze ventilatieroosters werden ofwel horizontaal op het glas geplaatst ofwel verticaal geïntegreerd in de deurtjes achter de roosters voor intensieve nachtventilatie.


Intensieve Ventilatie (Nightcooling)


Naast elk raam in de gevel monteerde Francovera ook een opbouwrooster van RENSON type 432 met groot debiet. Achter deze roosters zit een deurtje, dat kan opengezet worden om zo grotere stromen verse, koele lucht binnen te laten. Die lucht koelt het gebouw en de binnenlucht af en zorgt zo voor een koeling op natuurlijke wijze, zonder gebruik van energieverslindende systemen.


Externe zonnewering voor glasgevels

De directie van het Centre Hospitalier de Mouscron wou een open gebouw met veel licht en zicht naar buiten op elke locatie in het gebouw. Door de grote glaspartijen en vele vensters in het gebouw waren directie en architect genoodzaakt om zonwering te voorzien. Aan de west- en zuidkant werd gekozen voor zonweringsystemen met vaste aluminium lamellen met een lensvormige doorsnede type RENSON Icarus 200 Quickfix. De kamers werden dan weer voorzien van screens, zodat ook daar de invloed van de zon op warme dagen beperkt kan worden.


Gezonde lucht en energiebesparing via de gevel

In Noord-Amerika bedenken architecten al intelligente gebouwen die zich kunnen aanpassen aan hun omgeving en de gebruikers. Ver van ons bed, dacht U? Neen hoor, want architect Jean-Marie Charpentier van het bureau Arte Charpentier heeft in de Franse stad Dijon, in samenwerking met het bedrijf Elithis, de bouwtekeningen ontworpen voor een gebouw dat gericht is op een evenwicht tussen esthetiek, stedelijke integratie, comfort, energie- en milieuprestaties: de Tour Elithis. Deze toren is één van de meest geslaagde voorbeelden van een tertiair gebouw met hoge-energie-efficiëntie.

De Elithis-toren wordt aan de westkant omringd door het auditorium en aan de oostkant door het congresgebouw. Aan de zuidkant geniet de toren echter een ruime opening. De ovale vorm is gekozen om een geringer vormcoëfficiënt te verkrijgen dan die van een vierhoek en daardoor de windvang te minimaliseren. Het centrum van de toren bevat de circulatieruimte, trappen en liften, waardoor de kantoorruimtes van natuurlijk licht profiteren, want die liggen langs het glasoppervlak. Op de begane grond is een restaurant.

De voornaamste posten van het energieverbruik van het gebouw zijn de kantoorautomatisering en verlichting en in mindere mate de verwarming en airconditioning. Dit rechtvaardigt dat het gebouw zo royaal is voorzien van ramen, waardoor het natuurlijke licht gemakkelijker kan doordringen en daarmee kunstlicht beperkt kan worden. Het bouwteam heeft dan ook gezocht naar een evenwicht tussen de beste natuurlijke verlichting en het behoud van het comfort tijdens de zomer en de winter. De toren wordt immers omhuld door een vliesgevel van hout en 75 % glas, waarvan de vaste delen zijn gevuld met cellulosevulling. Deze gevel kon op zichzelf echter niet voldoen in het nodige comfort tijdens de zomermaanden. Daarom werd een tweede warmteschild – een metaalgaas - geïntegreerd om een deel van de zonnestralen te verminderen. En dit is niet alles: een dubbele beglazing gevuld met argon, de isolerende pannen op basis van houtvezels en fotovoltaïsche dakpannen. Dit project laat dan ook toe om de productie van broeikasgassen met een factor 4 te verminderen.

Voor de luchtverversing en koeling heeft het bouwteam een systeem ontwikkeld onder de naam ‘ventilation naturelle à triple flux’. In de praktijk gaat het om een dubbele ventilatiestroom met een warmtewisselaar, gecompleteerd met afsluiters die verdeeld zijn over ieder 2,70 m ondoorzichtig vlak van de gevel. Hierdoor openen de afsluiters zich automatisch tijdens de dagen van het tussenseizoen en tijdens de zomernachten – om de warmte af te voeren. Het luchttoevoersysteem met dubbele stroming wordt geblokkeerd en de buitenlucht dringt door de afsluiter, gedreven door het onophoudelijk werkend vacuümsysteem. Deze ventilatie met drievoudige stroming is per kantoor instelbaar en zorgt zo voor een goede luchtkwaliteit en prettige temperaturen het ganse jaar door.

288 ventilatieroosters type AK80 van RENSON werden geïntegreerd om te voor zien in de natuurlijke basisventilatie alsook voor de nightcooling. Deze verluchtingen garanderen eveneens een geluidsdemping, waardoor ze eventueel ook overdag geopend kunnen worden.


Deel dit artikel:
Onze partners