Enkele weken geleden vernamen we van Sven Mouton, samen met z’n echtgenote Hilde Duerinck oprichter van het jonge Gentse bureau CRU! Architecten, dat hij een groot voorstander is van bamboetoepassingen in hedendaagse architectuur. In deze Gewikt en gewogen vertelt hij ons meer over z'n eigen ervaringen met bamboe als bouwmateriaal.
Enkele weken geleden vernamen we van Sven Mouton, samen met z’n echtgenote Hilde Duerinck oprichter van het jonge Gentse bureau CRU! Architecten, dat hij een groot voorstander is van bamboetoepassingen in hedendaagse architectuur. Sterker nog: Mouton integreerde het zelf in z’n ontwerpen voor het Braziliaanse Camburi-gemeenschapscentrum en z’n eigen woning/kantoor/bed and breakfast. In deze Gewikt en gewogen vertelt hij ons meer over zijn ervaringen met bamboe als bouwmateriaal.
Het gemeenschapscentrum van Camburi (Brazilië). Sven Mouton van CRU! tekende het ontwerp en zag enkel maar voordelen in het gebruik van bamboe als bouwmateriaal.
Hoe stonden de aannemer en de bouwheer tegenover de niet-alledaagse keuze voor bamboe?
Aangezien er nog maar nauwelijks aannemers zijn die kennis hebben van bamboetoepassingen, fungeerden we zelf als aannemer en bouwheer. De bevriende aannemers die langskwamen op de werf hebben er allen wel enige informatie over verkregen, zodat het vandaag voor een private partner niet meer onmogelijk zou mogen zijn om er een aannemer voor te vinden. Door de eenvoud van de technieken is het voor de ‘handigere’ doe-het-zelver ook mogelijk om, mits ondersteuning, aan zelfbouw te doen.
Dat hedendaagse architectuur met bamboe mogelijk is, werd reeds in 2000 op de Expo in Hannover geïllustreerd door Colombia en z'n bamboekunstenaar Simon Velez.
Zijn er bepaalde elementen of details die nog voor verbetering vatbaar zijn?
Er is nog verder onderzoek nodig om degelijke basiscijfers te kunnen opstellen waarmee men kan rekenen en verfijndere normen kan opstellen. Hoewel er al wel heel wat proeven gedaan werden, rekenen we vandaag de dag omwille van de grilligheid van het materiaal met een veiligheidscoëfficient van 1/7. Dit kan – net als de manier van verknoping - zeker nog verder verfijnd worden. We proberen momenteel samen met de Kaho St Lieven scharnierende knooppunten te ontwikkelen. Deze hogeschool ondersteunt dit onderzoek door er – net als de VUB en sinds kort ook de RUG – jaarlijks een thesisonderwerp aan te wijden. In Brazilië worden we ondersteund door de PUC Universiteit in Rio de Janeiro. Zij hebben de werken aan het gemeenschapscentrum vanaf het begin mee begeleid en onderzocht.
Een heuse kathedraal uit bamboe, getekend Simon Velez.
Zijn er bepaalde dingen waar een architect rekening moet mee houden als hij/zij bamboe wil gebruiken in een project?
Hoewel het een zeer ‘vergevingsgezind’ en elastisch materiaal is (zeker), moet men – zeker wanneer het in overgedimensioneerde volumes gebruikt wordt - toch steeds voldoende rekening houden met een goede verknoping, zeer gedetailleerde knooppunten en een zo goed mogelijke lastendaling. Het is niet bijster geschikt voor buitentoepassingen, en ook de luchtvochtigheid wordt (hoewel dit enkel op esthetisch vlak een probleem vormt aangezien de krachten in de langsrichting van de bamboe worden afgeleid) bij winterprikken best gecontroleerd om (haar)scheuren te vermijden.
Bamboetoepassingen hoeven niet enkel voor te komen in exotische landen. Dat bewezen Sven Mouton en Hilde Duerinck van CRU!, die het gebruikten bij de bouw van hun eigen woning/kantoor/bed and breakfast.
Ligt de prijs van bamboe hoger of lager dan traditionele alternatieven?
Hoewel het als materiaal lichter is en hoewel het voor de arbeiders dus ook veiliger werken is, vragen bamboeconstructies iets meer inspanningen dan traditioneel houtwerk. De werkuren zouden dus wel meer kunnen oplopen, maar als materiaal op zich is het ongeveer tien procent goedkoper dan de hoeveelheid materiaal die men nodig heeft voor de bouw van een traditioneel houten spantenwerk.
Waarom hebt u voor dit product gekozen? Wat gaf de doorslag?
Ons gebruik van bamboe is gebaseerd op een beproefd systeem in de ontwikkelingshulp, dat we toegepast hebben in de opbouw van een gemeenschapsgebouw in Brazilië. Het biedt fenomenale fysische en ecologische winsten. Zeker in tropische streken is het gratis en op korte afstand van de werven te vinden. Na slechts vier jaar groeien heeft het al een (trek)sterkte-eigenschap die vergelijkbaar is met die van staal (400 N/mm²- t.o.v. bamboe-216N/mm²). Zelfs na overzees transport vanuit de tropen blijft de LCA (Life Cycle Analysis) voor bamboe lager dan die beste concurrent (meer bepaald hout, dat er gemiddeld dertig jaar over doet om te groeien). Daarom vonden we het verantwoord om dit materiaal ook in niet-tropische streken te gebruiken.
Hoe stonden de aannemer en de bouwheer tegenover de niet-alledaagse keuze voor bamboe?
Aangezien er nog maar nauwelijks aannemers zijn die kennis hebben van bamboetoepassingen, fungeerden we zelf als aannemer en bouwheer. De bevriende aannemers die langskwamen op de werf hebben er allen wel enige informatie over verkregen, zodat het vandaag voor een private partner niet meer onmogelijk zou mogen zijn om er een aannemer voor te vinden. Door de eenvoud van de technieken is het voor de ‘handigere’ doe-het-zelver ook mogelijk om, mits ondersteuning, aan zelfbouw te doen.
Wat zijn achteraf gezien de sterke punten van bamboe als bouw- en constructiemateriaal?
Je krijgt een metalen profiel met een natuurlijk uiterlijk waarvan de ecologische troeven uiteraard hemelsbreed verschillen van die van het ‘echte’ staal. Bamboe wordt ook dikwijls ‘vegetal steel’ genoemd omdat het op min of meer dezelfde manier ontworpen kan worden als ‘traditionele’ metalen portieken of spantenconstructies.
Zijn er bepaalde elementen of details die nog voor verbetering vatbaar zijn?
Er is nog verder onderzoek nodig om degelijke basiscijfers te kunnen opstellen waarmee men kan rekenen en verfijndere normen kan opstellen. Hoewel er al wel heel wat proeven gedaan werden, rekenen we vandaag de dag omwille van de grilligheid van het materiaal met een veiligheidscoëfficient van 1/7. Dit kan – net als de manier van verknoping - zeker nog verder verfijnd worden. We proberen momenteel samen met de Kaho St Lieven scharnierende knooppunten te ontwikkelen. Deze hogeschool ondersteunt dit onderzoek door er – net als de VUB en sinds kort ook de RUG – jaarlijks een thesisonderwerp aan te wijden. In Brazilië worden we ondersteund door de PUC Universiteit in Rio de Janeiro. Zij hebben de werken aan het gemeenschapscentrum vanaf het begin mee begeleid en onderzocht.
Zijn er bepaalde dingen waar een architect rekening moet mee houden als hij/zij bamboe wil gebruiken in een project?
Hoewel het een zeer ‘vergevingsgezind’ en elastisch materiaal is (zeker), moet men – zeker wanneer het in overgedimensioneerde volumes gebruikt wordt - toch steeds voldoende rekening houden met een goede verknoping, zeer gedetailleerde knooppunten en een zo goed mogelijke lastendaling. Het is niet bijster geschikt voor buitentoepassingen, en ook de luchtvochtigheid wordt (hoewel dit enkel op esthetisch vlak een probleem vormt aangezien de krachten in de langsrichting van de bamboe worden afgeleid) bij winterprikken best gecontroleerd om (haar)scheuren te vermijden.
Voor welk type projecten is bamboe interessant? Voor welke projecten minder interessant?
Elk project waar er op een esthetisch aangename (natuurlijke) manier krachten moeten worden opgevangen en waar de bamboe-elementen fysische bescherming kunnen krijgen (binnengebruik), komt ervoor in aanmerking. Omwille van het prille onderzoek en de voorzichtige aanzet tot normering lijken grootschalige publieke gebouwen voorlopig buiten de mogelijkheden te vallen. Hopelijk zorgt doorgedreven onderzoek en politieke durf (tot normering) in de toekomst wel voor openingen, want dat het materiaal er zich er voor leent staat buiten kijf (zie Hannover Expo 2000 - Paviljoen Colombia).
Ligt de prijs van bamboe hoger of lager dan traditionele alternatieven?
Hoewel het als materiaal lichter is en hoewel het voor de arbeiders dus ook veiliger werken is, vragen bamboeconstructies iets meer inspanningen dan traditioneel houtwerk. De werkuren zouden dus wel meer kunnen oplopen, maar als materiaal op zich is het ongeveer tien procent goedkoper dan de hoeveelheid materiaal die men nodig heeft voor de bouw van een traditioneel houten spantenwerk.
Gerelateerde dossiers
Onze partners