Gloednieuw BMW-complex in Wijnegem krijgt vorm

Aan het kruispunt van de Merksemsebaan en de Houtlaan in Wijnegem, een van de drukste verkeersassen in de richting van Antwerpen, werd onlangs het nieuwe Centrauto-project opgeleverd. Dit is een herbestemming van de huidige BMW-garage in Deurne. De veel ruimere site in Wijnegem is uitstekend gelegen (500 meter ten noorden van het alombekende shoppingcenter) en illustreert de corporate identity van BMW aan de hand van een mooi en technisch erg vernuftig garagecomplex. Wij spraken met bouwheer Philippe Van der Brempt (samen met Alex Geurts gedelegeerd bestuurder van de Centrautoafdelingen), Boni Voorhelst van hoofdaannemer Bolckmans en architect Anthony Duffeleer van FRAP architects.

Ander en beter

Met z’n 9600 vierkante meter is de huidige locatie in Deurne te klein geworden voor het ambitieuze BMW. Om zich als bedrijf verder te kunnen blijven ontwikkelen, drong een verhuis naar een nieuw en ruimer garagecomplex zich op. Dit kwam er in Wijnegem, op een site van maar liefst 25000 vierkante meter groot. Alle onderdelen van de oude garage (atelier, carrosserieafdeling, magazijn en showroom) zijn ook terug te vinden in het nieuwe Centrauto-gebouw, zij het veel groter en praktischer ingericht. Een tweede reden om te verhuizen is de strategische ligging van de site in Wijnegem. Doordat ze gevestigd is aan een erg drukke verkeersas waar dagelijks duizenden mensen passeren, zal de nieuwe BMW-garage uitgroeien tot een visueel herkenningspunt. Voor Philippe Van der Brempt van BMW is dat de grootste troef: “Heel Antwerpen spreekt erover!  We mogen zeggen dat we een prachtig gebouw hebben neergezet op een waanzinnig mooie locatie.” Bovendien is het erg makkelijk bereikbaar en goed ingebed in de omgeving.

Het uitstekend gelegen nieuwe garagecomplex moet de corporate identity van BMW illustreren: op een goedkope manier investeren in mooie afwerking en optimale productontwikkeling.

Het garagecomplex bestaat uit twee delen: enerzijds is er het hoofdgebouw van 9600 vierkante meter met een magazijn, een atelier en een showroom voor de nieuwe wagens en occasies, anderzijds is er een apart carrosserie- en constructiegebouw dat een oppervlakte heeft van 2400 vierkante meter.  Voorts wordt er ook nog in een ondergrondse parking van 3800 vierkante meter met een capaciteit van 180 à 200 wagens voorzien. Zo wil men de ruimtelijke impact van het geheel beperken en in balans houden met de omgeving.  

 

Intense samenwerking

Centrauto Wijnegem is het resultaat van een intense samenwerking tussen bouwheer, architect en aannemer. Hoewel het een klassiek samenwerkingspatroon betrof, werd de specifieke inbreng van de verschillende betrokken partijen erg op prijs gesteld: “We hebben heel veel samengezeten om tot een goed concept te komen. Je kan dit als architect nooit zelf op poten zetten, je hebt enorm veel input nodig van de bouwheer, vooral op vlak van garagetechieken en interne sfeer van de werkomgeving,” aldus Anthony Duffeleer van FRAP architects, een bureau dat naast privéwoningen vooral kmo-totaalprojecten realiseert. 

Zeker dit laatste aspect vindt BMW erg belangrijk. Ondanks de grootte van het gebouw, willen ze de bezoekers graag een persoonlijke service aanbieden: “De belangrijkste eis was in eerste instantie de goede werking, maar zeker ook de gezelligheid. De klant moet zich echt thuisvoelen in onze garage. Anthony heeft deze voorwaarde uitstekend omgezet in een concreet ontwerp.”

De derde betrokken partij was hoofdaannemer Bolckmans. Deze firma is gekend voor z’n structurele manier van werken: ze volgt heel het bouwproces – van ruwbouw tot afwerking – van erg dichtbij op. Hun inbreng werd zowel in de aanbestedingsfase als tijdens de uitvoering van de werken enorm gewaardeerd. De intensieve communicatie met architect Anthony Duffeleer maakt dat het samenwerkingsverband volgens Boni Voorhelst toch trekjes begon te krijgen van een bouwteamformule: “We hebben in de offertefase al enkele zaken opgemerkt die tot nuttige besparingen hebben geleid en ook na de ondertekening van het bouwcontract zijn we samen blijven zoeken naar mogelijke optimalisaties. Je zou kunnen zeggen dat de samenwerking op de klassieke manier gestart is, maar dat ze geleidelijk aan toch geëvolueerd is in de richting van de bouwteamformule.”

Architect Antony Duffeleer, bouwheer Philippe Van der Brempt en Boni Voorhelst van hoofdaannemer Bolckmans zijn uiterst tevreden met het resultaat.

 

Ruimtelijke efficiëntie

Het ontwerp is gericht op een erg efficiënt gebruik van de beschikbare ruimte, zowel aan binnen- als buitenkant. Zo heeft de specifieke vorm van het architecturaal voorplan niet te maken met het uitdragen van een bepaalde stijl, maar eerder met het optimaal benutten van de plaats op de site. Het gebouw heeft een uitgesproken horizontaal karakter, waardoor het een soort terughoudendheid uitstraalt: “We hebben ervoor gezorgd dat het gebouw ondanks z’n uitgesproken grootte niet te schreeuwerig overkomt. In praktijk uit zich dit in het reduceren van de hoogte aan de langste gevels en een keuze voor sobere maar kwaliteitsvolle materialen,” zegt Duffeleer.

Ook de binneninrichting getuigt van efficiëntie op ruimtelijk vlak. Alles is afgestemd op de functies van de compartimenten in kwestie, waardoor de verhoudingen tussen oppervlaktes en hoogtes erg divers zijn. Vooral de specifieke interne mobiliteit, meer bepaald mensen in combinatie met voertuigen, krijgt de nodige aandacht in het ontwerp van Duffeleer.
Wat materiaal betreft, heeft hij geopteerd voor een combinatie van betonbouw en houten spanten. Zeker de combinatie van geïsoleerde betonpanelen en een heel specifiek ontwikkelde bardage in de vorm van geprofileerde staalplaten valt op. Voor sommige delen van de gevel en voor de bovengrondse kolommen werd gebruik gemaakt van prefab-beton.

Het gebouw heeft een uitgesproken horizontaal karakter, waardoor het een soort terughoudendheid uitstraalt.

 
Duurzaamheid

De nagestreefde ruimtelijke efficiëntie heeft gunstige effecten voor het energieverbruik van het complex. Naast het reduceren van de bouwkost was dit de grootste betrachting van de drie betrokken partijen. Vooral de specifieke dakconstructie is daar het bewijs van. “De daken zijn zo ontworpen dat we ze vol zonnepanelen konden leggen. Deze zijn trouwens al in werking gesteld. Het gebouw staat honderd procent noord-zuid georiënteerd, zodat we optimaal gebruik kunnen maken van de zonne-energie,” licht Duffeleer toe. Daarenboven zorgen noordelijk gerichte openstaande dakdelen (‘flaps’) voor een optimale lichtinval en een beperking van de opwarming van het gebouw. Tot slot gaan de zeer grote dakoversteken eventuele oververhitting tegen.

Verder zijn er nog tal van andere technieken en constructiemethodes gebruikt die overmatig energieverbruik tegengaan. Ten eerste is het glas van de zuidelijk georiënteerde voorgevel geïnclineerd: het staat een beetje schuin, waardoor de invalshoek van de zon verandert en het felle licht de mensen in de showroom niet hindert. Bovendien reduceert het glas de klimatisatiekost doordat het thermisch geïsoleerd is. De binnentemperatuur wordt dus ongeacht de seizoenen van het jaar op peil gehouden. Het feit dat er zo ook geen sprake hoeft te zijn van kunstmatige belichting is een bijkomend voordeel. Ten tweede verhogen technieken als warmtepompen, zuinige vloerverwarming en een waterrecuperatiesysteem het duurzame karakter van het project.

“Ik denk dat dit gebouw binnen tien jaar nog steeds vernieuwend zal zijn in z’n soort," zegt architect Antony Duffeleer. "Op het vlak van duurzaam bouwen en kwaliteit is hier toch zeer goed werk geleverd.”