HENRY VAN DE VELDE AWARDS 24. Robotische serendipiteit (Lie Bormans, DMOA architecten)

Robotische serendipiteit stelt architecten in staat om de uitstraling van betonnen oppervlakken zelf te bepalen aan de hand van unieke en op maat gemaakte kartonpanelen. Robotica maakt het mogelijk om grote oppervlakken te bewerken. Het materiaal voegt een onvoorspelbare dimensie toe aangezien het telkens op een unieke manier reageert op de robotische bewerkingen. De bewerkingen en het materiaalgedrag worden met creativiteit en innovatie omgezet tot intrigerende, karaktervolle texturen met een sterk ambachtelijk uitzicht op de schaal van een volledige gevel.

De jury van de Henry van de Velde Awards 24 loofde “Robotische serendipiteit” als een poëtisch project dat het ambachtelijke aan het innovatieve koppelt: “Een robot reproduceert of werkt verder op een handmatige handeling. Ambachtswerk sluipt binnen in een techniek waarbij dat normaal gezien niet komt kijken. Betongieten gebeurt vaak heel serieel. Het karton en het patroon openen heel wat nieuwe mogelijkheden, ook  voor anderen om er verder mee te experimenteren.”

In een kort interview doet Lie Bormans haar project uit de doeken.

Hoe is het idee voor dit project ontstaan?

Lie Bormans: “Het idee ontstond tijdens mijn thesis bij het R[x]D-team, door onze gedeelde interesse om de overlap tussen architectuur en robotica te verkennen. Terwijl robotica doorgaans focust op het creëren van identieke resultaten, zochten wij naar een manier om het proces te verrijken met creativiteit, onvoorspelbaarheid en menselijke ‘imperfecties’. De ontwerper versterkt de robot en de robot versterkt de ontwerper, in een inspirerende loop van creatie en design. Na talloze experimenten kwamen we uit bij het ontwerpen van unieke betontexturen. Daarbij vond ik het zelf enorm belangrijk om dat creatieve proces te koppelen aan de praktijk. Dat leidde initieel tot een interessante casestudie bij het architectenbureau DMOA en finaal tot het eerste volledig gerealiseerde proefproject.”

Wat maakt jullie project zo bijzonder?

Bormans: “Ons project is uniek vanwege de gelaagde fusie van materialiteit en robotica. We combineren menselijke creativiteit met geavanceerde technologie om materialen te transformeren. De robot wordt een ambachtelijke tool die, net als een potlood op een gekorreld blad, het resultaat mee bepaalt. Het resultaat is een harmonie tussen menselijke expressie, robotische precisie en de onvoorspelbaarheid van het materiaal. De kracht van het ontwerp- en maakproces zit in het rechtstreeks werken met de materialen, terwijl de robot het ontwerpproces verrijkt en de fabricage van grootschalige oppervlakken toelaat. De kracht van de texturen ligt in haar uniekheid: geen enkel scheurtje wordt herhaald. Daarbovenop maken we bij de Sint-Annakapel in Dentergem een persoonlijke connectie met de omgeving via handgegraveerde tekeningen die als tatoeages op de gevel prijken en meer vertellen over de rijke geschiedenis van de kapel.”

Hoe draagt het bij tot een betere wereld?

Bormans: “Enerzijds tonen we aan hoe robotica en ambacht elkaar kunnen versterken, door menselijke creativiteit en imperfecties te combineren met de precisie en kracht van robotica. Op die manier wordt ambacht op een volledig nieuwe schaal mogelijk. We doorbreken het idee dat robotica identieke resultaten passief aflevert en bewijzen dat ze bijdraagt aan grensverleggende en creatieve innovatie in de architectuur. Anderzijds geven we architecten de mogelijkheid om grootschalige oppervlakken vorm te geven. Het creatief ontwerpen van de gebouwde wereld resulteert in aangename en inspirerende omgevingen, die een positieve invloed hebben op de gemeenschap. Het stimuleert dus niet alleen ambachtelijke innovatie, maar is ook van grote invloed op de sociale beleving van het gebouw.”

Op de website van de Henry van de Velde Awards 24 ontdek je alle projecten die dit jaar in de prijzen zijn vallen. Je kan er ook je stem uitbrengen op een van de 27 projecten en zo mee bepalen wie de Public Gold Award verdient. Stemmen kan tot en met 15 december.