HENRY VAN DE VELDE AWARDS 26. Stad zonder Postcode (Franne Lefever)
Van een speels museum voor beeldende kunst en een groene stadsroute die wijken opnieuw verbindt tot een circulair living lab met modulaire gevel en een sculpturale toren: het zijn maar enkele van de 27 projecten die een Henry van de Velde Award 26 in de wacht slepen. Maar wie met de Gold, Silver of Bronze Award binnen zijn categorie naar huis gaat, komen we pas te weten tijdens de feestelijke uitreiking in Bozar op dinsdag 27 januari 2026. Architectura telt af naar dat moment door in een artikelenreeks een aantal winnende architectuur- en interieurprojecten onder de aandacht te brengen. Vandaag: de Stad zonder Postcode van Franne Lefever, een onderzoeksproject dat het klassieke kerngezin als vanzelfsprekende basis van samenleven bevraagt en onderzoekt hoe onder druk van overbevolking en maatschappelijke veranderingen nieuwe vormen van verwantschap kunnen verkennen.
De Stad zonder Postcode is een speculatief herenhuis dat via ontwerpend onderzoek het klassieke gezin als fundament van de samenleving bevraagt. Geïnspireerd door Donna Haraway’s gedachte ‘Make Kin, Not Babies’ verkent het project nieuwe, inclusieve vormen van verwantschap die niet gebonden zijn aan biologische familie. Zes kamers belichamen rolfiguren die elk een essentiële kwaliteit vertegenwoordigen die verbinding en ontmoeting mogelijk maakt. Het ontwerp daagt traditionele gezinsstructuren uit en fungeert als een onderzoeksinstrument dat nieuwe manieren van samenleven en vormen van collectiviteit bespreekbaar maakt.
De jury van de Henry van de Velde Awards 26 toont zich enthousiast over hoe de Stad zonder Postcode onderzoekt hoe alternatieve vormen van verwantschap nieuwe ruimtelijke ontwerpen kunnen inspireren: “Het project stelt het kerngezin als dominante woonvorm in vraag en vertaalt sleutelrollen die een huis tot een thuis maken naar speculatieve ruimtelijke concepten. Met maquettes, tekeningen en een utopisch herenhuis als onderzoeksinstrument opent het project nieuwe perspectieven op samenleven, zorg en verbondenheid in een veranderende wereld.”
Op de website van de Henry van de Velde Awards doet Franne Levefer de Stad zonder Postcode kort uit de doeken:
Wat betekent deze award voor jou?
Franne Levefer: “Deze award is voor mij de bevestiging dat ik kan blijven vertrouwen op mijn intuïtie en verbeeldingskracht. De erkenning van dit project toont aan hoe dringend het is om bestaande denkpatronen te doorbreken en geeft me vooral de energie om mijn onderzoek verder te ontwikkelen en stap voor stap om te zetten in de praktijk.”
Wat maakt je project zo bijzonder?
Franne Levefer: “Het ontwerp bestaat uit een herenhuis met zes kamers die elk een rolfiguur belichamen: Grandmother, Gatekeeper, Teacher, Supporter, Connector en Visionair. Deze ruimtes brengen 6 essentiële rollen tot leven die volgens mij nodig zijn binnen een gemeenschap. Het bijzondere aan dit concept is dat fysieke gezinsleden niet noodzakelijk zijn, omdat de kamers zelf de rol op zich nemen. Iedereen die behoefte heeft aan een bepaalde kwaliteit, kan zich verbinden met anderen die op dat moment aanwezig zijn. Het idee ontstond tijdens mijn master Interieurarchitectuur aan de KU Leuven in Gent. Ik merkte hoe vaak ontwerpen nog vertrekken vanuit klassieke gezinsstructuren. Vanuit mijn eigen ervaring als kind van een samengesteld gezin wilde ik die denkwijze openbreken en afstappen van het vertrouwde.”
Hoe draagt het bij tot een betere wereld?
Franne Levefer: “Overbevolking vormt één van de grootste uitdagingen van onze tijd en dwingt ons na te denken over hoe we met elkaar en onze planeet omgaan. In een wereld waar hoopvolle toekomstbeelden schaars zijn, schetst dit project een alternatieve manier van samenleven die niet wordt gedreven door traditie of conventie. Zorg en collectieve verantwoordelijkheid staan centraal. Tegelijk laat het mensen bewust stilstaan bij hoe we gedeelde ruimte en middelen gebruiken. Dit kan bijdragen aan een meer duurzaam leven en nodigt uit om samen anders naar morgen te kijken.”
Heb je nog verdere plannen met dit project?
Franne Levefer: “Dit onderzoek zie ik eerder als een manifest dat verder wil reiken dan het ontwerp zelf. Het is nog maar het begin van een proces waarin ik als jonge ontwerper blijf leren en verkennen. Het nodigt uit om transitiedenken niet alleen te begrijpen maar ook toe te passen en onze gewoonten, ruimtes en systemen radicaal te herdenken. Ik wil dit project verder ontwikkelen als een gedachtegang die tastbare stappen en experimenten aanreikt zodat het anderen kan stimuleren voor wie durft te verbeelden hoe samenleven anders kan.”
Op de website van de Henry van de Velde Awards 26 ontdek je alle projecten die dit jaar in de prijzen zijn vallen. Je kan er ook je stem uitbrengen op een van de 27 projecten en zo mee bepalen wie de Public Gold Award verdient. Stemmen kan tot en met 17 december.