Vanuit de vraag voor een betere omgeving van de Nieuwstraatwijk, met in het bijzonder de heraanleg van de Nieuwstraat, wil ontwerper Lens°Ass een antwoord geven dat zowel op stedelijk, commercieel en sociaal gebied een sterke meerwaarde biedt. Lens°Ass neemt de hele zone onder de loep met als belangrijkste toegevoegde waarde het ontwikkelen van een nieuwe stedelijke woonzone. De voorgestelde ingrepen ontstaan uit de huidige problematiek van de bestaande situatie, met als doel een leefbare omgeving te creëren, optimaal gebruik te maken van de aanwezige ruimte en bepaalde plekken functioneel en visueel met elkaar te verbinden.
De ontwerper merkt een groot aantal pijnpunten op, die een negatief effect nalaten op de Nieuwstraat en zijn omgeving:
Mono-functioneel programmaEen smalle, lange winkelstraat als verbindings-as tussen twee kernpunten in de stad; het Muntplein en het Rogierplein. De zone hierrond, een oppervlakte van 100.000m2 handelsoppervlakte (71.000 gelijkvloers), waarvan slechts 25% gebruikt wordt voor commerciële functies en opslagruimte. Dit wil zeggen dat er zo’n 75% van de aanwezige bebouwing geen bestemming heeft, en dus ook onbestaand is. De negatieve bezettingscurve en het beperkte gebruik in tijdsverloop met een éénzijdig publiek, vergroten de leegstand. Bovenliggende verdiepingen zijn niet waarneembaar voor de bezoeker, niet waardevol voor de winkeleigenaars en niet gekend voor potentiële bewoners van Brussel. Met de vraag naar ‘Wonen in de Nieuwstraat’, zien we dat dit stuk onzichtbare stad, zo’n 18.000m2, zich uitstekend uitleent voor de ontwikkeling van woongelegenheden, midden in het centrum.
Kwaliteit van de structuur en infrastructuur. De Nieuwstraat, als afgezonderde straat, is een verwarrend geheel van bebouwing, open ruimte, verkeer, hindernissen en stedelijke elementen. We zien een lange, lege ruimte, waar commerciële elementen geconfronteerd worden met authentieke elementen zoals de Passage du Nord, de OLV Finnisterae kerk en het Martelarenplein. Hoewel ze sterk aanwezig zijn, staan ze niet in verbinding met elkaar, noch met de Nieuwstraat. Hun historische en culturele waarde, raakt ondergeschikt aan de commerciële functie en verdwijnt in het stedelijk landschap. Daarbij zien we dat de gelijkvloerse gevels, de bovenliggende karaktervolle façades negeert, en deze ook onwaarneembaar maakt voor de bezoeker. Gebruikers tonen weinig respect voor de aanwezige infrastructuur en stedelijke elementen. Straatlantarens zijn stukgereden of staan scheef, vuilnis zweeft dagelijks over het slecht onderhouden wegdek, graffiti... Binnen het bestaande gebruik en aanwezige programma is het onmogelijk om de Nieuwstraat te laten ontplooien als aangename zone. Er is geen sociale controle, waardoor verloedering snel de overhand neemt.
Comfort klandizie De slechte staat van de infrastructuur reflecteert zich uiteraard op het comfortgehalte voor de gebruikers. Doordat vrachtverkeer (leveranciers...) bovengeschikt is aan de zwakke weggebruiker, heeft de Nieuwstraat te kampen met een erbarmelijk wegdek. Putten, losliggende putdeksels,... maken het allerminst aangenaam voor de bezoekers om door de straat te kuieren. Het rondslingerende vuilnis, laat een onverzorgde indruk na, en zorgt ervoor dat mensen er slechts voor een korte periode willen verblijven. Dit gaat ook gepaard met de grote drukte die er heerst op de piekuren.
Visueel karakter Van het begin tot het einde bestaat de Nieuwstraat uit uniforme materialen, zonder zacht karakter en zonder dialog met de context. De afwezigheid van groenstructuur en een goed lichtplan maken er een plaats van zonder interessante perspectieven. Hoewel er enkele belangrijke zichtassen en perspectieven zijn, wordt hier geen nadruk op gelegd door het gebrek aan traditionele materialen met een duurzaam en onderhoudsvriendelijk karakter. De toekomstige aanwezigheid van een paviljoen op het Rogierplein en het vernieuwde Muntplein laten toe de Nieuwstraat hierop af te stemmen, en op die manier een verlengde te worden van beide stedelijke kernpunten.
Lens°Ass pakt deze verschillende aspecten aan door enkele ingrepen, met als eerste aspect het bewoonbaar maken van de Nieuwstraat en als tweede aspect de verfraaiing van de hele Nieuwstraatwijk. De voorgestelde ingrepen wisselen ook af in materialisatie en schaal. Van het heraanleggen en bijbouwen tot plaatsen van groen-elementen, stadsmeubilair en functionele kunstobjecten. Steeds maken ze de overgang van statement naar een subtiele wijziging.
Multi-functioneel programma Lens°Ass stelt een nieuwe woon-as voor, parallel aan de Nieuwstraat die zich baseert op het aanwezige steegje aan het Muntplein en een achtergelegen kleine straat. Door het verlengen en verbinden hiervan, ontstaat een private binnenweg, afsluitbaar met poortjes, met verticale verbinding naar de bovenliggende verdiepingen en groendaken. Deze worden herbestemd met nieuwe woongelegenheden, als antwoord naar de vraag voor ‘Wonen in de Nieuwstraat’. Het loskoppelen van toegangen in de winkelstraat naar private woonéénheden, versterkt het huiselijke karakter van de nieuwe woon-as, maar laat tegelijkertijd sociale controle toe van achtergelegen zones, zonder de relatie met de Nieuwstraat te verliezen. De uitstekende verbinding met metro, bus, parkeergelegenheid... versterken het potentieel. Het creëert een evenwichtigere bezetting en densiteit van de bestaande ruimte. Het commerciële karakter is daardoor complementair aan het residentiële, doordat er zowel overdag als ‘s nachts een zekere aanwezigheid is van leven. Deze ingreep optimaliseert het ruimtegebruik en voegt zowel een economische als sociale waarde toe aan de Nieuwstraatwijk. De daken van de bestaande bebouwing worden herbestemd als groendaken.
Munt-Markt Door het weghalen van het massieve gelijkvloers van het Brouckère-gebouw, en te vervangen door z’n eigen kolommenstructuur met nieuwe, vrijstaande paviljoenen, ontstaat een open plek in relatie met de toekomstige pleinaanleg en de Muntschouwburg. Onder het gebouw door, is er ruimte voor terassen, trap- en liftkokers, roltrappen. Door de paviljoenen zorgvuldig te plaatsen, wordt de drukke Anspachlaan aan het zicht onttrokken vanuit de schouwburg, en is er plaats voor sociale gelegenheden. Een echt Marktgevoel, op stedelijk niveau. Lens°Ass stelt hierin ook voor om de gebruikte klinkers, door te trekken in de Nieuwstraat, waardoor deze in relatie staat met het Muntplein en de nieuwe Markt.
Verlengen van Passage du Nord Dit historisch, typisch Brussels element, is haast niet zichtbaar in de Nieuwstraat en weinig gebruikt als verbinding van de Anspachlaan naar het Martelarenplein. Lens°Ass stelt een verderzetting van vloermateriaal,, verlichting en dakstructuur voor, over de Nieuwstraat tot aan het Martelarenplein. Een verlengde Passage du Nord, waarneembaar vanuit verschillende standpunten.
Overgang De volgende ingreep beperkt zich tot het combineren van de verschillende vloermaterialen, uit de Passage du Nord en het nieuwe van het OLV Finnisterae. Een geleidelijke overgang van het ene historische element naar het andere.
OLV Finnisterae-plein De aanwezigheid van de kerk wordt versterkt door het aanbrengen van groen-as met kunstobjecten, loodrecht op de de inkom, geflankeerd door Galeria Inno. Het voorliggende pleintje krijgt dezelfde kasseien en groenstructuur van het Martelarenplein. Leilinden kaderen de kerk waartussen speels stadsmeubilair een aangename buitenruimte geeft aan gebruikers. Hier stelt Lens°Ass een kader voor met vloerbedekking gelijkaardig een de messing-typologie op het nieuwe Muntplein.
Lege ruimte Het nieuwe kasseienplein gaat over in een asfaltering van de winkelstraat. Lens°Ass trekt dit door tot aan het Rogierplein. Asflast maakt duidelijk dat we richting een belangrijke verkeers-as bewegen, nl. de Kruidtuinlaan.
Groenstructuur Op het laatste stuk van de Nieuwstraat, plaatst Lens°Ass een bomenrij, die het perspectief naar het Rogierplein kadert.