Herbestemming Loodswezengebouw in Antwerpen tot culinair centrum Smaakhaven toegewezen aan HUB en Origin

De restauratie en herbestemming van het Loodswezen en de naastgelegen Boeienloods vormen een complexe architecturale uitdaging. Het winnende ontwerp vertrekt vanuit de bestaande ruimtelijke kwaliteiten en brengt subtiele, maar ingrijpende aanpassingen aan. De gevels worden zorgvuldig gerestaureerd en in hun oorspronkelijke staat hersteld, waardoor het historische karakter van het gebouw behouden blijft. Tegelijk wordt de site opengesteld voor een breder publiek door een strategische herorganisatie van circulatie en toegankelijkheid.

Atrium als spil

Een van de meest ingrijpende ingrepen is de herwaardering van de historische oost-west as als de voornaamste toegang tot het gebouw. Aan de rivierzijde introduceert het ontwerp een nieuwe portico, een architecturale ingreep die niet alleen de toegankelijkheid versterkt, maar ook een dialoog creëert tussen het erfgoed en het dynamische stadsleven aan de Schelde. Dit element biedt bezoekers een beschutte overgangsruimte en versterkt de interactie met de openbare ruimte.

Centraal in het ontwerp staat het atrium, dat als spil van het gebouw fungeert. Dit open binnengebied verbindt verschillende verdiepingen en zorgt voor een heldere ruimtelijke organisatie. Samen met de aangepaste daklaag en de herbestemde kelderverdieping ontstaat een gelaagd geheel waarin erfgoed en hedendaagse architectuur elkaar ontmoeten. De optimalisatie van de circulatie wordt verder versterkt door de toevoeging van dubbele bezoekersliften en strategisch geplaatste trappen, die flexibiliteit in gebruik en programmering mogelijk maken.

Flexibel programma mogelijk

De Boeienloods krijgt een nieuwe rol als markthal, een levendige plek waar bezoekers in direct contact komen met Vlaamse culinaire tradities en innovaties. De integratie van een mezzanine maakt niet alleen een beter zicht op de Schelde mogelijk, maar speelt ook een cruciale rol in de implementatie van de waterkering. Dit element bewijst hoe erfgoedherbestemming en hedendaagse stadsontwikkeling hand in hand kunnen gaan.

Een van de kernkwaliteiten van het ontwerp is de programmatorische flexibiliteit. De architecten hebben bewust gekozen voor een structuur die verschillende invullingen toelaat, zodat het gebouw zich doorheen de jaren kan aanpassen aan veranderende noden. De erfgoedwaarde wordt op die manier niet als een beperking gezien, maar als een troef die de toekomstige dynamiek van de Smaakhaven ondersteunt.

Duurzame herbestemming

De samenwerking tussen HUB en Origin Architecture & Engineering is bijzonder complementair. HUB brengt expertise in architectuur en stadsontwerp, terwijl Origin zich toelegt op erfgoedrestauratie en technische stabiliteit. Beide bureaus hebben ervaring met complexe renovatieprojecten, waaronder het Antwerpse stadhuis en het oud gerechtshof. Deze achtergrond maakt hen uitermate geschikt om een historische site zoals het Loodswezen nieuw leven in te blazen.

Door een evenwichtige benadering tussen erfgoedbehoud en hedendaagse ingrepen slaagt HUB-Origin erin om de historische waarde van het Loodswezen te versterken terwijl het tegelijkertijd een innovatieve toekomst wordt geboden. De subtiele aanpassingen in circulatie en ruimtelijke organisatie creëren een dynamische interactie tussen oud en nieuw, wat essentieel is voor een duurzame herbestemming. De opening van de Smaakhaven staat gepland voor 2030, na een intensief restauratieproces dat in 2027 van start gaat.