Herbruikbare bekisting van Studio Part vormt bomen om tot levende bank

In eerste instantie wordt er een metalen hoes bovenop de bekisting geplaatst om vanaf dag één een functionele bank te creëren. Tegelijkertijd worden de wilgen beschermd tijdens hun vroege groeifase en worden ongewenste zijtakken afgesnoeid.

Na drie tot vier jaar zijn de takken volledig met elkaar verweven en sterk genoeg om een zelfdragende zitplaats te vormen. Wanneer de wilg is getransformeerd tot een stevige bankvormige boom, kunnen de mal en de schroeffundamenten worden verwijderd. De wortels blijven onbeschadigd achter en er blijft geen spoor van de door mensen gemaakte structuur achter.

Traditionele ambacht

Tenir is ontstaan als reactie op de jaarlijkse BKRK-wedstrijd, georganiseerd door het Openluchtmuseum Bokrijk bij Genk. Voor de editie van 2023 nodigde de wedstrijd deelnemers uit om voorstellen in te dienen rond het thema ‘weven’. Studio Part-oprichters Julie Van Mulders en Lennart Van Uffelen richtten zich voor hun inzending op het ambacht van levend wilgentenen vlechten, een techniek die doorgaans wordt gebruikt om buitenstructuren zoals koepels, tunnels of priëlen te maken.

Het duo voelde zich aangetrokken tot dit traditionele ambacht vanwege de potentiële toepassingen in openbare buitenarchitectuur en omdat het “laat zien dat mens en natuur met elkaar verweven zijn”, aldus Van Mulders. “De techniek heeft de potentie om een volledig groen, onverhard en zelfs CO2-negatief object te creëren,” voegt de ontwerper toe. “We wilden een bank maken met deze techniek omdat de publieke aanwezigheid en het gebruik zouden helpen om de filosofie en schoonheid achter het werken met levende materialen te verspreiden.”

Weefpatroon

De mal is gemaakt van roestvrij staal, met rubberen inlays die de planten beschermen terwijl ze groeien. Volgens de ontwerpers zijn de materialen gekozen vanwege hun lange levensduur en de mogelijkheid om ze herhaaldelijk te gebruiken. “De aanvankelijk hoge ecologische impact (van het staal) kan na verloop van tijd teniet worden gedaan door het circulaire gebruik van de mal en het hoge aantal geplante bomen,” aldus Van Mulders.

Om de mal op te zetten, wordt de eerste helft van de constructie op een fundering van schroefpalen bevestigd en worden de geplante wilgen door gaten in het horizontale frame gevlochten. Vervolgens wordt de tweede helft van de buizen bevestigd en wordt de tijdelijke bekleding van de zitting erop geplaatst. Deze bekleding bevat symbolen die het weefpatroon aan de binnenkant van de bank laten zien, samen met een poëtische tekst die voorbijgangers informeert over het doel en de waarden van het project.

Minimale interventie

Het gehele proces van het opzetten van de mal duurt volgens Studio Part ongeveer een halve dag voor twee personen en kan eenvoudig worden uitgevoerd door professionele tuinaannemers die getraind zijn in deze techniek. De wilg vereist minimale interventie, afgezien van regelmatig water geven en snoeien in het eerste jaar.

De mallen kunnen meerdere keren worden hergebruikt, en Studio Part suggereert dat elke mal in de loop van 90 jaar 30 wilgentenen banken kan produceren, wat neerkomt op een totaal van 1.170 individuele jonge wilgen. Het eerste prototype van Tenir werd in maart 2024 geplant in Bokrijk. Een kleinere mobiele installatie is deze week te zien zijn tijdens de Paris Design Week en verhuist daarna naar Brussels Design September.