Het Archief (BLEND Architecten) en Kunstenaarswoning Jespers (Patine Architecten) winnen Het Erfgoedjuweel 2025

De meeste stemmen van het publiek gingen naar Het Archief in de Geefsstraat. Dit unieke gebouw is het voormalige Provinciaal Archiefdepot, ontworpen in 1850-1851 door ingenieur Théodore Lebens. De vormgeving was traditioneel, maar de materiaalkeuze was revolutionair. Met het oog op brandveiligheid werd het gebouw opgetrokken met een gietijzeren binnenskelet.

In 2023 voerde Patine Architecten een zorgvuldige gevelrenovatie uit die het monument opnieuw uitstraling gaf. Overbodige toevoegingen werden verwijderd, de hardsteen gereinigd en metalen elementen behandeld. Na een kleurenstudie koos men voor een zachte 19de-eeuwse gele tint die het erfgoedicoon in ere herstelde. Sinds 2022 is er een wijnbar op de verdiepingen en een bakkerij op het gelijkvloers. Wat ooit een gesloten archief was, is nu een open plek waar mensen elkaar ontmoeten, genieten en ontdekken.

Jurywinnaar Kunstenaarswoning Jespers

De vakjury bekroonde Kunstenaarswoning Jespers, een woning met atelier in de Marialei. Het pand werd in 1909 gebouwd door Eugène Geefs, en rond 1927 verbouwd door architect Frits de Mont voor kunstenaar Floris Jespers. Later drukten ook Huib Hoste, Léon Stynen, Jan De Mol, Paul van Ostaijen en Floris Jespers zelf hun stempel op het gebouw.

De recente restauratie door BLEND Architecten duurde vijf jaar en was geen klassieke reconstructie, maar een eigentijdse herinterpretatie van het modernistisch gedachtengoed. Circulair bouwen en hergebruik van materialen stonden centraal. Nieuwe badkamers, een lichtsas boven de traphal, maatmeubilair en een daktuin werden grotendeels met recuperatiematerialen gerealiseerd. Een ingrijpende ingreep was het verhogen van de mezzanine, inclusief wenteltrap, waardoor de ruimte eronder bruikbaar werd zonder de gevel te wijzigen.

Tijdens de werken kwamen bovendien muurschilderingen van Floris Jespers tevoorschijn, die zorgvuldig werden gerestaureerd. Ook de stalen ramen werden technisch vernieuwd en de gevel minutieus hersteld, waardoor het modernistische ritme weer volledig tot zijn recht komt.

Over Het Erfgoedjuweel

In januari 2025 lanceerde stad Antwerpen de oproep voor de zesde editie van haar tweejaarlijkse monumentenprijs ‘Het Erfgoedjuweel’. Iedereen die de afgelopen vijf jaar een pand had gerestaureerd, gerenoveerd of herbestemd, kon meedoen. Uit alle kandidaten selecteerde een vakjury van erfgoedexperten vijf finalisten: Kasteel Boekenberg, Hotel Dumont, Campus Opera, Het Archief en Kunstenaarswoning Jespers. Tijdens een tijdelijke expo in het stadhuis, een online stemming en op Open Monumentendag kon het publiek kennismaken met deze vijf restauratieprojecten.

De publiekslieveling en de favoriet van de vakjury krijgen elk een prijs van 5.000 euro. Ook wie heeft gestemd, maakte kans op een prijs. In totaal brachten 11.711 mensen een stem uit. Met maar liefst 6.613 van die stemmen was Het Archief duidelijk de publiekswinnaar. Uit alle stemmers werden vier mensen geloot die een overnachting voor twee krijgen in Sapphire House in Antwerpen, een hotel in een monument.