Het digitale bouwteam in de praktijk: de Leopoldskazerne

Tijdens deze inspiratiesessie werden de mogelijkheden in kaart gebracht, met een overzicht van wat dit voor u kan betekenen. Het digitale bouwteam belangt immers iedereen aan; het is een dergelijke samenwerking die industrie 4.0 vereist.

Bij het toepassen van BIM binnen een bouwproject dienen de verschillende projectpartners nauw samen te werken. Dit veronderstelt een vlotte communicatie en duidelijke afspraken. “Deze worden omschreven en gebundeld in een BIM-protocol en een BIM-uitvoeringsplan”, vertelt Tim Lemoine Senior Hoofdadviseur bij het WTCB.

Het WTCB heeft dan ook een referentieprotocol en een referentiedocument voor een BIM-uitvoeringsplan uitgewerkt om de projectpartners bij het consequent opstellen van deze documenten te ondersteunen. Zo kan elk project van start gaan met dezelfde referentiedocumenten en wordt er uniformiteit in de projecten gebracht. “Het is uiteraard wel expliciet de bedoeling dat deze documenten verder aangepast worden in functie van de vereisten van het project”, verduidelijkt Lemoine.

De vervanging van de klassieke driehoek opdrachtgever-architect-aannemer in grote en middelgrote vastgoedprojecten door multidisciplinaire samenwerkingsverbanden wint in België steeds meer aan belang. Niet alleen geïntegreerde opdrachten, zoals Design & Build of Design Build Finance Maintenance (Operate) formules, maar ook gecoördineerde opdrachten, zoals het bouwteam, hebben de laatste jaren aan terrein gewonnen. Uit de praktijk blijkt evenwel dat de notie ‘bouwteam’ een vlag is die vele ladingen dekt en zo dreigt tot een containerbegrip te worden herleid.

Werken in een bouwteam kan een grote meerwaarde bieden voor de realisatie van een bouwproject. Het leidt tot een verhoging van de kwaliteit, uitgaande dat alle bouwteamdeelnemers delen hun kennis met elkaar delen. Daarnaast zorgt een sterkere betrokkenheid van de deelnemers voor een optimaal en vlot uitvoerbaar ontwerp. Wat op zijn beurt voor minder faalkosten en minder kans op betwistingen leidt. Het komt ook tegemoet aan nieuwe ontwerpuitdagingen en kan een cruciale rol spelen bij circulair bouwen.

In een klassiek bouwteammodel is de samenwerking binnen een bouwteam op drie belangrijke principes gegrondvest: samenwerking op voet van gelijkheid, multidisciplinariteit en gecoördineerde samenwerking. Dit is in beginsel geen meerpartijenovereenkomst en leidt in de regel tot een individuele aansprakelijkheid voor eigen ingebrachte adviezen en voorstellen. In principe worden de afspraken tussen de opdrachtgever en bouwteamdeelnemers vastgelegd in separate contracten. Maar het is belangrijk om een juridisch document op te stellen die werkbaar is voor alle deelnemers.

Leopoldskazerne: open of closed BIM?

De grootste, meest fotogenieke realisatie door Democo met behulp van BIM is de Leopoldskazerne in Gent. Dit is een renovatie met een tijdslijn van simultane afbraak en heropbouw van verschillende bouwdelen met verscheidene projectteams. Zonder BIM was dit complexe renovatieproject nauwelijks te visualiseren. “BIM heeft een centrale rol gespeeld in heel het voorontwerp en ook tijdens de uitvoering”, steekt Rudy De Smedt, BIM-Manager Democo, van wal. BIM stelde het bouwteam in staat om het renovatieproject heel gedetailleerd te visualiseren. Het team kon met elementen zoals de architectuur, stabiliteit en technieken rekening houden. Ook grote delen van de planning en werkvoorbereiding werden in het virtuele bouwmodel opgenomen.

"De keuze tussen Open of Closed BIM lijkt mij soms wel eens de discussie voor op het internet. Het belangrijkste is dat je uiteindelijk aan een goede samenwerking raakt! "– Rudy De Smedt

Het team stak voornamelijk veel tijd en moeite in het voortraject. “Ik denk dat we ons vooral naar kwaliteit wilden richten”, geeft Rudy De Smedt aan. “We wilden niet gehaast te werk gaan. Het hoefde ook niet meteen superefficiënt te zijn. Maar het moest juist zijn.” De goede voorbereiding in BIM heeft dan ook zijn vruchten afgeworpen. “Als je kijkt naar hoe vlot de uitvoering is gebeurd, dan is de overall picture wel winstgevend.”

Bovendien reduceerde het bouwteam de faalkosten en brachten ze de uitvoeringstijd tot een minimum terug. BIM maakte een goeie communicatiestroom mogelijk, de topprioriteit van het team. “Dat waren mijn prioriteiten en ik denk dat we die ook gehaald hebben”, besluit Rudy De Smedt.