Het NAC in Houthalen-Helchteren: één met de omgeving

Onlangs werd het NAC (Nieuw Administratief Centrum) van Houthalen-Helchteren opgeleverd, een multifunctioneel en uiterst duurzaam complex dat plaats biedt aan verscheidene gemeentelijke diensten. Hoewel het gebouw fel opvalt door zijn karakteristieke volume, hebben de ontwerpers het perfect weten te integreren in zijn omgeving. Kristof Beernaert van Arcadis legde ons uit wat de aandachtspunten waren bij deze 'ecologische integratie'.


Duurzaamste gemeentehuis

Het NAC opende begin september zijn deuren. Behalve de gemeentelijke diensten zijn ook de politie, het OCMW, de plaatselijke muziek- en tekenacademie en de bibliotheek er gevestigd. Het gebouw is niet enkel vooruitstrevend op het vlak van functionaliteit en dienstverlening, maar vooral op het vlak van duurzaamheid. Met een E-peil van 40 is het NAC het duurzaamste gemeentehuis in België. Dit lage E-peil heeft het te danken aan het gebruik van duurzame materialen (thermische inertie van beton, goede isolatie, driedubbel zonwerend glas, groendak, enz.), de vele energie-efficiënte technieken (geothermie, betonkernactivering, zuinige verlichting, ventilatie met warmterecuperatie, enz.) en een optimale oriëntatie (zonnewinsten met zuidgerichte gevel, daglichtinval). Zelfs zonder de toepassing van fotovoltaïsche systemen ligt het E-peil dus ruim onder de 50.



Het NAC wordt omringd door een uniforme beplanting, waardoor het als het ware zal overvloeien in zijn omgeving. Haagmassieven en siergrassen rond de kop van het gebouw stemmen overeen met de beplanting op het groendak.


Link met historische omgeving

Het NAC in Houthalen-Helchteren is met andere woorden een duurzaam totaalconcept, wat zich ook vertaalt in een perfecte integratie met de omgeving, meer bepaald de voormalige mijnterreinen op het grondgebied van Houthalen-Helchteren. “De filosofie voor de omgevingsaanleg ligt in het verlengde van de aandachtspunten die we hanteerden bij het ontwerp en de bouw van het NAC zelf, namelijk het valoriseren van de omgeving door middel van een duurzame inrichting en materiaalkeuze,” aldus van Kristof Beernaert van ontwerp, studie- en adviesbureau Arcadis, dat de omgevingsaanleg samen met Holistic Architecture 50|5 op zich nam. “Via de open zichtstructuur naar het oude mijnterrein en de doordachte keuze voor bepaalde verhardingen en beplantingen creëren we een band met het verleden. Anderzijds is het NAC met zijn specifieke inplanting ook richtinggevend voor de toekomstige aanleg van overige centrumstraten en pleinen. Als dusdanig is dit project dus een van de belangrijke pijlers in de herbestemming van de voormalige mijnsite.”



Het plein aan de voorzijde van het NAC is erg belangrijk voor de visuele link met de omgeving. Het heeft een bestrating in donkere kleiklinkers die onderbroken wordt door een lijnenpatroon van uitgewassen betonstroken.


In deze video vertelt architect Juul Vanleysen wat er zo bijzonder is aan de locatie en hoe de vormgeving van het gebouw hierop inspeelt.


Dorpsplein

Het plein aan de voorzijde van het NAC is erg belangrijk voor de visuele link met de omgeving. Het heeft een bestrating in donkere kleiklinkers die onderbroken wordt door een lijnenpatroon van uitgewassen betonstroken. Voor mensen met een visuele beperking zijn geleidelijnen voorzien (ribbeltegels of epoxylijnen op de bestrating), zodat de hoofdtoegang van het NAC en de nieuwe bushaltes even verderop ook voor hen makkelijk te vinden zijn. De halfverharde weg rond de kop van het NAC en de parking aan de staart van het gebouw zijn uitgevoerd in een donkere steenslag, een subtiele verwijzing naar het plaatselijke mijnverleden (kolen). De keermuur aan de noordzijde van het NAC is gedecoreerd door een kunstenaar. Ter hoogte van de toekomstige spiegelvijver vinden we tot slot nog enkele mozaïekzitbanken. De verlichting van het plein gebeurt met behulp van een schuine paalarmatuur, die afgestemd is op de kleur van het gebouw. Door de afschermende optiek van de lamp is er geen opwaartse straling en valt het licht dus enkel op het plein.



De link met de omgeving en de nabijgelegen mijnschachten wordt op diverse manieren gelegd. De bouw van het NAC is de eerste fase in de herbestemming van de voormalige industriële site.



Uniforme beplanting

Een ander cruciaal element was de groenaanleg op en rond het nieuwe complex. Het NAC wordt omringd door een uniforme beplanting, waardoor het op termijn als het ware zal overvloeien in zijn omgeving. Haagmassieven en siergrassen rond de kop van het gebouw stemmen overeen met de beplanting op het groendak. Eiken en andere (bloeiende of herfstverkleurende) bomen en struiken doen de rest. “Het NAC is met andere woorden het resultaat van een geïntegreerd ontwerpproces. Alles houdt verband met elkaar: mens, natuur, omgeving, de materialen die je gebruikt, de technieken die je kiest. Ecologie, economie, mens en geschiedenis gaan er hand in hand,” besluit Kristof Beernaert.


Noot: Dit artikel verscheen eerder al in Grond/Weg/Waterbouw.