Het plan van FEREB om betonschade aan appartementen te herstellen

Vanaf de jaren ’60 en ’70 werd beton, dat voorheen voornamelijk gebruikt werd in de burgerlijke bouwkunde (bruggen, tunnels, kaaimuren), meer en meer toegepast voor de constructie van appartementsgebouwen. Hierdoor kon men hoger, sneller en dus ook goedkoper bouwen.

Beton is immers een sterk en duurzaam bouwmateriaal dat heel wat architecten inspireert, dat studiebureaus mogelijkheden biedt om hoge gebouwen en grote overspanningen te realiseren en door aannemers snel en efficiënt kan verwerkt worden.

Meer en meer betonnen constructies en gebouwen zijn echter toe aan een (dringende) herstelling. In de media staan er  inderdaad regelmatig berichten over de falende Belgische betonnen infrastructuur en gebouwen.  Ook bij appartementen stellen we vaak betonschade vast aan gevels, terrassen , kroonlijsten of dakranden.  Een betonherstelling is noodzakelijk maar een Europese studie toont echter aan dat deze betonherstellingen, in meer dan 50 % van de gevallen, reeds binnen de 10 jaar falen. Nochtans is de nodige kennis beschikbaar voor een duurzaam resultaat. Waar loopt het dus mis?

Oorzaken van betonschade

De oorzaken van betonschade zijn talloos. In bepaalde gevallen is de ontwerplevensduur van de betonnen structuur overschreden, was het ontwerp, de uitvoering en het gebruik van materialen ontoereikend voor wat betreft de duurzaamheid of was het onderhoud ontoereikend of onbestaand. Ook uitwendige factoren als carbonatatie en aantasting door chloriden, vooral aan de kust,  kunnen oorzaak zijn van schade.

We onderscheiden twee vormen van betonschade nl. de esthetische en de structurele. Betonschade hoeft echter niet het einde van het gebouw te betekenen. Een tijdig uitgevoerde herstelling kan immers de problemen oplossen.  Om een kwalitatieve en duurzame betonherstelling te kunnen uitvoeren, dient deze aan bepaalde voorwaarden te voldoen. Meer hierover wordt beschreven in de norm NBN EN 1504.

Betonschade hoeft echter niet het einde te betekenen van het gebouw. Een tijdige en duurzame herstelling volgens de huidige Europese Norm EN1504, uitgevoerd door een gecertificeerde aannemer (met een eventuele bijkomende bescherming) kan deze problemen duurzaam oplossen.

Stappenplan voor een kwalitatieve en duurzame betonreparatie

Als federatie vindt FEREB het haar plicht om opdrachtgevers, architecten, studiebureaus en aannemers te ondersteunen en te begeleiden in het proces voor het realiseren van een duurzame betonherstelling. Daarom heeft FEREB een gedetailleerd stappenplan uitgewerkt.

1 Diagnose

Alvorens met een betonherstelling te starten, is het belangrijk om de oorzaak van de schade te bepalen. Een grondig onderzoek door een gecertificeerd studiebureau of architect dringt zich op. Zonder degelijke diagnose, dewelke trouwens verplicht is volgens de norm EN 1504, is een duurzame betonherstelling moeilijk te verwezenlijken. Op basis van de ernst, grootte en pathologie van de schade wordt de wijze van herstelling bepaald en de juiste keuze van producten gemaakt. Vervolgens wordt in samenspraak met de opdrachtgever een planning van de werken opgemaakt, een bestektekst opgesteld en een aanbesteding uitgeschreven.  De moeilijkheidsgraad van de betonherstelling bepaalt welk certificatieniveau (A of B) de aannemer moet hebben. Op basis van al deze parameters kan de aannemer met kennis van zaken een offerte opmaken.

2  Productcertificatie

Uiteraard dienen voor het uitvoeren van de betonherstellingswerken de juiste kwalitatieve producten te worden gebruikt. FEREB heeft samen met haar partners een productcertificatie uitgewerkt waarbij fabrikanten hun producten, die steeds een CE-label moeten dragen, door een extern controlebureau (Benor/TÜV SÜD Benelux) laten testen. De producten krijgen hierdoor een extern keurmerk (Benor of TÜV SÜD Benelux) waardoor voldoende vertrouwen wordt aangetoond t.a.v. de initieel geteste materialen.

3  Uitvoering van de betonherstelling

Het beste en meest aangepaste product biedt nog geen zekerheid indien het niet op de juiste manier wordt toegepast. Om een duurzame betonherstelling te kunnen garanderen, dient een aannemer mensen aan het werk te zetten die over de nodige bewezen kennis en ervaring beschikken. FEREB heeft ook hiervoor een certificeringssysteem ontwikkeld, waarbij aannemers op basis van een gerichte opleiding en een theoretische en praktische proef, een certificaat kunnen behalen. Tijdens de uitvoering van de werken zal de architect of erkend organisme, conform de Europese Norm EN 1504 en de PTV/TRA van BENOR of de SP van TÜV SÜD Benelux het project opvolgen en regelmatig kwaliteitscontroles uitvoeren. Op het einde van de werken ondertekenen de opdrachtgevers en de aannemer een attest waarin bevestigd wordt of de werken conform het bestek werden uitgevoerd of welke afwijkingen er zijn. De opdrachtgever engageert zich hiermee tot het onderhouden van het gebouw als een goede huisvader na een jaarlijkse controle door een deskundige.

4  Garantieverzekering

 In samenspraak met enkele erkende verzekeraars kunnen vandaag betonherstellingen een 10-jarige garantieverzekering krijgen. Indien aan alle voorwaarden wordt voldaan, krijgt een opdrachtgever een garantieverzekering van 10 jaar die eventuele gebreken aan de uitgevoerde herstelling dekt, ongeacht of de aannemer nog actief is of niet.

5  Besluitvorming

 Ervaring toont aan dat de besluitvorming omtrent belangrijke renovaties van appartementsgebouwen in mede-eigendom niet altijd gemakkelijk verloopt. Bij betonrenovatie is dit niet anders. Vaak beschikken syndici noch mede-eigenaars over voldoende technische kennis om de juiste beslissing te nemen. In vele gevallen wordt gekozen voor de goedkoopste oplossing dewelke meestal niet de meest kwalitatieve of duurzame is. Daarbij komen nog de problemen omtrent de financiering.

6  Financiering

Vaak spelen ook financiële aspecten een rol bij de uitvoering van belangrijke renovatiewerken aan appartementsgebouwen. Niet alle mede-eigenaars beschikken immers over de nodige middelen om de werken mee te financieren. Een aantal banken bieden een mogelijkheid tot financiering aan op grond van de voorgestelde procescertificatie. Via een hypotheek kan een mede-eigenaar de nodige gelden ter beschikking krijgen om in de kosten voor uitvoering van de werken te delen.

7  De win/win oplossing ontwikkeld door FEREB vzw

Dankzij deze projectgebonden procescertificatie biedt FEREB in samenwerking met haar verschillende partners de gepaste oplossing. FEREB brengt alle individuele specialisten samen waardoor, op basis van gezamenlijke verantwoordelijkheden, een garantieverzekering kan worden afgeleverd. Daarbij worden, in samenwerking met neutrale organismen, controlepunten bepaald. Op die manier kunnen wij samen duurzame betonherstellingen garanderen hetgeen een meerwaarde van het gebouw oplevert.