Hoe de overheid klimaatrechtvaardigheid kan bevorderen via haar renovatiebeleid

1. Gerichte inkomensondersteuning

Tom Stevens: "Een belangrijk aspect van klimaatrechtvaardigheid is het bieden van gerichte inkomensondersteuning. Door inkomensgroepen beter te differentiëren, kan men gericht hulp bieden aan de mensen die dit het meest nodig hebben. Een progressief premiestelsel, waarbij de hoogte van de premie afhangt van dat inkomen, laat toe om overheidsmiddelen effectief en efficiënt in te zetten. Door die premies vervolgens automatisch toe te wijzen verlaagt de drempel voor veel mensen om renovaties uit te voeren. Voor de laagste inkomensgroepen is een prefinanciering van 100% volgens ons het enige werkende mechanisme."

2. MijnVerbouwLening en het Noodkoopfonds

Maud Buytaert: "Voor de laagste inkomens zijn louter premies hoe dan ook ontoereikend. Ze worden daarom best gecombineerd met toegang tot MijnVerbouwLening of het Noodkoopfonds. Maar ook hier zijn er nog opportuniteiten. Het verlagen van de rente van MijnVerbouwLening is alvast een stap in de goede richting. Het Noodkoopfonds, dat al goed werkt voor de laagste inkomens, kan bovendien nog effectiever worden door de capaciteit van OCMW’s te versterken en zo de drempel voor gemeenten te verlagen. Ten slotte kan de overheid de Energiehuizen als trekker inschakelen, en de OCMW’s daarbij meenemen.”

3. Verbeterde energieprestatiecertificaten (EPC)

Tom Stevens: "Zeker vanuit ecologisch standpunt, maar ook in het kader van de leefkwaliteit, is het belangrijk dat we een ambitieus pad blijven volgen richting een klimaatneutraal gebouwenpark. Een strengere normering van de EPC-labels kan daarbij helpen. Door onze labels aan te passen aan de strengere normen van andere Europese landen, zorgen we ervoor dat onze gebouwen écht energiezuinig zijn. Het is cruciaal om bij die aanpassing te streven naar klimaatneutraliteit in plaats van alleen koolstofneutraliteit en energieprestaties. Zo vermijden we dat mensen die reeds een krap budget hebben de foute prioriteiten stellen. Verder moeten we maximaal inzetten op grondige renovaties in plaats van stapsgewijze verbeteringen. Dat is niet alleen efficiënter, maar ook kosteneffectiever op de lange termijn."

4. Collectieve aanpak van renovaties

Maud Buytaert: "Een collectieve aanpak van renovaties biedt enorme kansen. De eerste stappen zijn alvast gezet met de burenpremie, het Lokaal Energie- en Klimaatpact (LEKP), en verschillende demonstratieprojecten. Maar we kunnen nog verder gaan. Door renovatieprogramma's op te zetten voor hele wijken, kunnen we meer efficiëntie en schaalvoordelen behalen. Publieke operators kunnen deze projecten coördineren en faciliteren. Vooral sociale woonwijken bieden een grote kans voor zulke collectieve renovaties. Een speciaal overheidsprogramma dat zich richt op de renovatie van deze sociale wijken en andere woningen waar de meest kwetsbare huishoudens wonen, kan hun leefomstandigheden aanzienlijk verbeteren."

5. Informatieverstrekking en nazorg

Tom Stevens: "Heldere informatie en nazorg zijn essentieel voor succesvolle renovaties. Door doorgedreven woonbegeleiding te bieden en duidelijke, transparante informatie beschikbaar te stellen, kunnen we kwetsbare huishoudens beter ondersteunen. Elke gemeente zou daarom ondersteunende diensten moeten kunnen aanbieden aan gezinnen die willen renoveren. Dit zal helpen om ervoor te zorgen dat de renovaties niet alleen worden uitgevoerd, maar ook duurzaam en effectief zijn."