La Samaritaine, het luxegrootwarenhuis langs de Rue de Rivoli in Parijs, heeft na zestien jaar opnieuw de deuren geopend. Het Japanse bureau SANAA geeft het winkelcomplex haar historische grandeur terug door de restauratie van de art nouveau- en art-deco-elementen, en voegt er een hedendaags architecturaal gebaar aan toe met een golvende glazen gevel.
La Samaritaine is opgericht in 1870 en is een icoon voor Parijs omwille van haar nieuwe architecturale typologie die destijds een revolutie ontketende bij de grootwarenhuizen. Wat begon als een kleine winkel breidde uit tot een reeks gebouwen verspreid over twee stedelijke bouwblokken aan een zijde van de al even beroemde Pont Neuf. Het architecturale monument is een een samenspel van art nouveau- en art-deco-elementen.
Het luxewarenhuis sloot in 2005 noodgedwongen de deuren omwille van veiligheidsredenen, en de herontwikkeling werd toegewezen aan het beroemde Japanse bureau SANAA, met SRA architectes als uitvoerend architect. Het project omvatte de restauratie van tal van art nouveau- en art-deco-elementen, en ook een grondige herschikking en renovatie van de gebouwen om ze in lijn te brengen met de hedendaagse standaarden. Naast de winkelruimte omvat het gebouwencomplex nu ook een vijfsterrenhotel, 96 sociale woningen, kantoren en een kinderdagverblijf.
Golvende glazen gevel
Het nieuwe winkelgedeelte is verspreid over drie verdiepingen langs een centrale circulatie-as die de gebouwen op beide uiteinden van de site verbindt. Langs de Rue de Rivoli markeert SANAA de wedergeboorte van La Samaritaine met een hedendaags architecturaal gebaar. Zo schrijft het Japanse bureau een nieuwe bladzijde in de geschiedenis van deze emblematische plek voor Parijs. De nieuwe golvende glazen gevel is volgens de ontwerpers een voortzetting van de avant-gardistische geestdrift en het onderzoek naar glas dat het werk van de originele architecten van La Samaritaine - Frantz Jourdain en Henri Sauvage - kenmerkt. De gevel reflecteert de ornamentiek van de omliggende gebouwen en creëert een beweging die het publiek uitnodigt om het stedelijk blok te ontdekken.
SANAA voegde ook twee met glazen koepels overdekte binnenpleinen toe tussen twee van de gebouwen om licht dieper in het complex te brengen.
Het 17de-eeuwse appartementsgebouw wordt omgebouwd tot sociale woningen door François Brugel, terwijl Edouard François het gebouw langs de oever van de Seine tot een hotel heeft getransformeerd. Voor het interieur van de winkels werkte SANAA samen met onder meer Yabu Pushelberg, Ciguë en Malherbe Paris. François werkte samen met interieurarchitect Peter Marino voor het interieur van het nieuwe hotel.
Icoon van art nouveau en art deco
Een van de grootste ondernemingen binnen dit project was weliswaar de restauratie van het bestaande art nouveau- en art-decogebouw, een beschermd monument. Onder meer de vele gekleurde geëmailleerde tegels die de gevels sieren werden in hun voormalige glorie hersteld. In datzelfde gebouw kregen ook het atrium met zijn monumentale trap en glazen dak uit 1905 zijn uitstraling van weleer terug.
Langverwachte heropening
Het vernieuwde warenhuis zou normaliter al in 2013 heropenen, maar door verschillende rechtszaken en campagnes tegen de nieuwe glazen gevel - door critici omschreven als een douchegordijn - werden de werkzaamheden meermaals stilgelegd. De coronapandemie gooide bij de geplande heropening vorige lente roet in het eten, maar in juni 2021 mocht de Franse president Emmanuel Macron dan eindelijk het rode lintje doorknippen.